text in EN, GRΗ πρόταση, από το αρχιτεκτονικό γραφείο P9 Arch Studio, συνδυάζει την μονολιθικότητα ενός σύγχρονου πύργου από οπλισμένο σκυρόδεμα με την δυναμική γεωμετρική συνθετότητα μιας μετά-αποδομητικής αρχιτεκτονικής γραφής. Η διάρθρωση των όγκων της βάσης του κτίσματος και του πύργου συνθέτουν έναν πολυπρισματικό κτιριακό σύνολο που εδραιώνεται, χωρίς να γίνεται φλύαρο υλικά και ογκοπλαστικά μέσα στον αστικό ιστό.
Η αρχιτεκτονική σύνθεση επιδιώκει την «μεταστοιχείωση», την μετατροπή δηλαδή των ιδιοτήτων ενός ρολογιού πόλης από μετρητή χρόνου σε φορέα του χρόνου, σε φορέα γεγονότων. Το νέο ρολόι αποτελεί ένα τοπόσημο του 21ου αιώνα, όπου η ύπαρξη και λειτουργία ενός τέτοιου αρχιτεκτονήματος δεν επιτελεί πλέον τον ρόλο που διαδραμάτιζε στο παρελθόν για την πόλη.
Επιχειρείται η μεταφορική ερμηνεία του ρολογιού ως «αστικός φάρος». Πρόθεση είναι να λειτουργήσει ως ένα νέο παλίμψηστο μέσα στο ευρύτερο παλίμψηστο του λόφου.
Η έννοια του παλίμψηστου αξιοποιείται ως μορφολογικό στοιχείο στις όψεις του κτιρίου με χαρακτηριστικές εγχαράξεις πάνω στο οπλισμένο σκυρόδεμα που δανείζονται μοτίβα των φθαρμένων μαρμάρων του αρχαίου θεάτρου και των όψεων βυζαντινών και οθωμανικών μνημείων του Λόφου. Η πρόταση επιχειρεί να ενσωματώσει τις διαφορές των μνημείων και κτιρίων των διάφορων εποχών του ετερογενούς περιβάλλοντος του λόφου που αποτελούν ένα συνεχές σύστημα και να τις εγγράψει στην νέα εποχή με την μέθοδο του παλίμψηστου. Στον πύργο εγγράφονται μοτίβα – μορφολογικά στοιχεία που ανασυνθέτουν το παλίμψηστο των γύρω μνημείων.
Επιδιώκεται σχεδιαστικά η κίνηση μέσα από την μονολιθικότητα. Η πτύχωση της μονολιθικής κατασκευής χρησιμοποιείται για να προσαρμόσει ομαλά το δύσκολο κτιριολογικό πρόγραμμα που απαιτεί μεγάλη επιφάνεια στη στάθμη του παρατηρητηρίου σε σχέση με την επιφάνεια του ισογείου, ταυτόχρονα με την διαχείριση της ογκοπλασίας ενός ψηλού κτιρίου-πύργου χωρίς ενδιάμεσους ορόφους.
Γίνεται αντιληπτό ότι ταυτόχρονα έχει ληφθεί υπόψη ο χρόνος ως καθοριστική έννοια στον σχεδιασμό μέσα από την δημιουργία γεγονότων σε συνάρτηση με τον ανθρώπινο χρόνο. Η φαινομενική ακαμψία της μονολιθικής κατασκευής παραπέμπει στην σταθερότητα του βέλους του χρόνου να κινείται προς μία κατεύθυνση. Οι πτυχώσεις της ογκοπλασίας του κτιρίου παραπέμπουν στην ιδιότητά του χωροχρόνου να καμπυλώνεται, «να πτυχώνεται». Προσεγγίστηκε η έννοια του χρόνου, καθώς πρόκειται για ένα κτίριο ρολογιού που αποτελεί μέσο καταγραφής της ροής του χρόνου αλλά ταυτόχρονα ως τοπόσημο της πόλης επιχειρείται να εγγράψει τα μελλοντικά γεγονότα.
Η κάτοψη του κτιρίου συνθέτει ένα πολυπρισματικό σύνολο που εγγράφεται στον χώρο, ενώ το ψηλό στοιχείο του κτιρίου (πύργος) προσανατολίζεται στον άξονα βορά-νότου που συμπίπτει με τον νοητό άξονα της κεντρικής πλατείας της πόλης. Στη διαμόρφωση της όψης του ισογείου δημιουργούνται εναλλαγές μεταξύ διαφανών και συμπαγών επιφανειών που κυριαρχούνται από γεωμετρικές εξάρσεις τριγωνοειδούς μορφής – σφήνες.
Η οροφή του ισογείου είναι μη βατό φυτεμένο δώμα. Το ξεδίπλωμα των πτυχώσεων του μονολιθικού πύργου μοιάζει με έναν χορό που ξετυλίγεται από το έδαφος έως το παρατηρητήριο, όπου με την παρεμβολή μιας περιμετρικής διαφάνειας η κίνηση σταματά, εξομαλύνεται και ξεκινούν οι άκαμπτες όψεις της στάθμης του ρολογιού. Το κλιμακοστάσιο φωτίζεται φυσικά από την διάφανη βόρεια όψη, όπου μια πέργκολα υποστηρίζει την αναρρίχηση φυτών από την οροφή του ισογείου έως και το ύψος δαπέδου του παρατηρητηρίου. Στο επίπεδο του παρατηρητηρίου επιτρέπεται η 360ο περιμετρική θέαση της πόλης.
Στοιχεία έργου
Τίτλος έργου: Αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την αναβίωση του Ρολογιού της Λάρισας-Ανέγερση νέου δημοτικού ρολογιού
Τύπος έργου: Αρχιτεκτονικός διαγωνισμός
Βράβευση: Εξαγορά
Μελετητική ομάδα: P9 Arch Studio – Παναγιώτου Ιωάννης, Αρχιτέκτων Μηχανικός Msc, PGDip, Μπαλατσούκας Αναστάσιος, Αρχιτέκτων Μηχανικός Msc, PGDip, Λάσκου Δήμητρα-Μαρία, Αρχιτέκτων Μηχανικός Msc
Συνεργάτες: Ζιώγας Πάρης-Πολιτικός Μηχανικός, Τσαντήλας Δημήτριος-Ηλεκτρολόγος μηχανικός
Κείμενο: από την αρχιτεκτονική ομάδα
Εμβαδόν: 165 m2
Toποθεσία: Λάρισα
The architectural composition, by P9 Arch Studio seeks “transmutation”, that is, the transformation of the properties of a city clock from a time counter to a carrier of time, to a carrier of events. The new clock is a landmark of the 21st century, where the existence and function of such architecture no longer fulfils the role it once played for the city. The metaphorical interpretation of the clock as an “urban beacon” is attempted. It is intended to act as a new palimpsest within the wider palimpsest of the hill.
The proposal combines the monolithicity of a modern reinforced concrete tower with the dynamic geometric complexity of a post-deconstructive architectural writing. The structure volumes of the building base and the tower compose a multi-prismatic building complex that is consolidated, without becoming superfluous materials and oncoplastics within the urban tissue.
The aim is to integrate the requirements of the new era into the design of the building, integrating innovation into a constituent element of the structure and rhythm of its volume and form. Movement through monolithicity is sought by design. The slope of the monolithic construction is used to smoothly accommodate the difficult building program that requires a large area at the observatory stand in relation to the ground floor area, while managing the volume of a tall tower building without intermediate floors.
It is noticeable that at the same time “time” has been considered as a defining concept in designing, through the creation of events in relation to human time. The apparent rigidity of the monolithic structure alludes to the stability of the arrow of time moving in one direction. The folds of the building’s volume refer to the property of space-time to curve, “to fold”. The concept of time was approached, as it is a clock building that is a mean of recording the time flow but at the same time as a landmark of the city it attempts to record future events. According to Lynn, folding is the “cunning tactic” for the intensive integration of difference into a heterogeneous but continuous system, through smooth layering, a technique illustrated by examples from geology such as rock stratigraphy“.
The proposal attempts to integrate the differences of monuments and buildings of the different eras of the heterogeneous environment of the hill which form a continuous system and to register them in the new era with the method of palimpsest, of continuous layering. The concept of the palimpsest is used as a morphological element on the facades of the building with characteristic inscriptions on the reinforced concrete that borrow motifs from the worn marbles of the ancient theater and the facades of Byzantine and Ottoman monuments on the Hill. In the context of the search for temporal materiality, the metallic corten covering material that interacts with time and the surrounding environment is chosen for the facades of the ground floor volumes. The proposal attempts to unfold this the palimpsest and to unfold through it, reformulating it, reflecting it.
Alternations between transparent and solid surfaces are created in the formation of the ground floor, dominated by triangular geometric projections – wedges. The ground floor ceiling is an impassable planted roof. The unfolding of the folds of the monolithic tower resembles a dance that unfolds from the ground to the observatory, where with the interposition of a perimeter slide the movement stops, smooths and the rigid faces of the clock level begin. The tower is inscribed with motifs – morphological elements that reconstruct the palimpsest of the surrounding monuments. The stairwell is naturally lit by the transparent north face where a pergola supports climbing plants from the ground floor ceiling up to the observatory floor level. At the level of the observatory, 360° perimeter view is allowed.
Plans
Facts & Credits
Project title: The clock of Larissa
Project type: Architecture competition
Competition title: Revival of the clock of Larissa – Rise of a new primary clock
Lead Architects: Panagiotou Ioannis-Architect Msc-PGDip, Balatsoukas Anastasios-Architect Msc-PGDip, Maria Laskou-Architect Msc
Engineering: Ziogas Paris-Civil engineer, Tsadilas Dimitrios-Electronic and electrical engineer
Award: Honorable mention
Area: 165 m2
Location: Larissa, Greece
Date: 2022
READ ALSO:
Metaxa-Liknon by K-Studio among the 40 shortlisted works of the 2024 EU Prize for Contemporary Architecture – Mies van der Rohe Awards
