PATIO | by JC ARCHITECTS

Σε ένα υφιστάμενο κτίριο στην Αθήνα, οι JC ARCHITECTS σχεδιάζουν ένα τουριστικό κατάλυμα, με μία προσθήκη καθ’ ύψος, όπου με τολμηρές χειρονομίες (απογύμνωση του εσωτερικού, δημιουργία αιθρίου) επιτυγχάνουν ένα παιχνίδι ανοιχτών και κλειστών χώρων και ισορροπούν ανάμεσα στο ημιτελές και το ραφιναρισμένο. 

Το κτίριο της οδού Μακεδονομάχου  χτίστηκε για να στεγάσει χώρους λιανικής σε μια εποχή όπου η επιχειρηματική δραστηριότητα της αντιπαροχής ελάχιστα σκεφτόταν τη μελλοντική κληρονομιά. Η κατασκευή του κτιρίου χρονολογείτε το έτος 1961 και αναπτυσσόταν σε δύο στάθμες υπεράνω του ισογείου. Αν και το κτίσμα αυτό ήταν δύσκολο στη διαχείριση του, το βασικό πλεονέκτημα της ύπαρξης υπόλοιπου δόμησης αποτέλεσε  μια πρόκληση για τον σχεδιασμό ενός νέου κτιρίου με χρήση τουριστικού καταλύματος που θα αναπτύσσονταν καθ’ ύψος. 

Oι προκύπτουσες, λοιπόν, δυσκολίες της δομής του κτιρίου κατέστησαν σαφή την ανάγκη μίας τολμηρής χειρονομίας που να συμβάλει στην νέα χρήση του. Όπως φαίνεται και στο αντίστοιχο σχεδιάγραμμα, το εσωτερικό του κτιρίου απογυμνώθηκε εντελώς κρατώντας μόνο τα δομικά στοιχεία, η κεντρική ζώνη καθαιρέθηκε χωρίζοντας το υφιστάμενο κέλυφος σε δυο μέρη με σκοπό τη δημιουργία ενός αίθριου ως πυρήνα του κτιριακού όγκου ενώ με την κατάλληλη στατική ενίσχυση του υφιστάμενου οικοδομικού σκελετού έγινε προσθήκη δύο ορόφων πλέον της απόληξης του κλιμακοστασίου. Συγκεκριμένα, δημιουργείται στο κέντρο του κτιρίου χώρος που περιλαμβάνει το κεντρικό κλιμακοστάσιο, τον χώρο του ανελκυστήρα, το πλατύσκαλο κυκλοφορίας και κεντρικό καθ’ ύψος αίθριο για τον αερισμό – φωτισμό των κοινοχρήστων χώρων. Η απόληξη χαρακτηρίζεται από ένα μεγάλο υαλοστάσιο πάνω από το κεντρικό κλιμακοστάσιο, αυτό φέρνει άπλετο φως στο εσωτερικό του κτιρίου και λόγω των μεγάλων κενών σε κάθε όροφο αυτό μπορεί να φτάσει έως τα και τα χαμηλότερα επίπεδα του κτιρίου.

Τα διαμερίσματα τοποθετούνται περιμετρικά αυτής της εσωτερικής αυλής δίνοντας την αίσθηση της γειτονιάς.

Πρόκειται για μία συνθετική πρόθεση που ολισθαίνει δημιουργώντας κλειστούς και ανοιχτούς χώρους, με έναν τρόπο ξεκάθαρο, εκθειάζοντας τις δυνατότητες του χώρου να ενσωματωθεί με το περιβάλλον γύρω του και να συνεργαστεί, δίνοντας ένα αποτέλεσμα οπτικής αλλά και θερμικής άνεσης. Το αίθριο, λοιπόν, δύναται να αποτελέσει το κέντρο της καθημερινής ζωής, μέσα από την οποία επιτυγχάνεται η πρόσβαση σε κάθε δωμάτιο, ενώ παράλληλα διασφαλίζεται η ιδιωτικότητα των χώρων. Οι περιορισμοί του ακανόνιστου δομικού πλέγματος ορίζουν την γεωμετρία του κάθε δωματίου. Οι τοίχοι με λοξή γωνία, τα κενά του χώρου και ανισοσταθμίες της οροφής έχουν αντιμετωπιστεί ως πλεονέκτημα της συνθετικής διαδικασίας. Τα επιχρίσματα που χρησιμοποιούνται εσωτερικά των δωματίων, είναι πελεκημένα αρτιφισιέλ, με έγχρωμα αδρανή μέσα στη μάζα του κονιάματος.

Όσον αφορά την όψη  του κτιρίου αντιμετωπίζεται ως ένα ενιαίο σύνολο και δεν διαχωρίζεται το παλιό από το νέο, μία κίνηση η οποία είναι εσκεμμένη καθώς δεν θεωρείται το υφιστάμενο κτίσμα ως ένα με ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό χαρακτήρα.

Η νέα όψη του κτιρίου έχει σκοπό να δώσει έναν σύγχρονο αστικό χαρακτήρα στη περιοχή με έντονα αρχιτεκτονικά-μορφολογικά στοιχεία στην όψη και την ίδια στιγμή να συμβάλει στην βιοκλιματική απόδοση του κτιρίου.

Οι ξύλινες περσίδες της όψης, πέραν της προφανούς ηλιοπροστασίας, δημιουργούν ένα δεύτερο επίπεδο, πέραν της οικοδομικής γραμμής, ένα φίλτρο που προστατεύει από την όχληση της πόλης. Οι εν λόγω περσίδες αναρτώνται σε μεταλλικά πλαίσια όπου είναι  συρόμενα και εισάγουν ένα στοιχείο διαρκούς μεταβλητότητας της όψης μέσα στον χρόνο. Η πίσω όψη διαμορφώνεται αρκετά πιο λιτά από αυτή επί της οδού Μακεδονομάχου. Ο βόρειος προσανατολισμός της και η θέση των όμορων κτιρίων, καθιστούν μη αναγκαία τα συστήματα ηλιοπροστασίας. Διαμορφώνεται μία όψη με λιτούς μεταλλικούς εξώστες μαύρου χρώματος οι οποίοι δημιουργούν ένα ρυθμό και ενδιαφέρον στην όψη.

Τέλος, όσο αφορά την διαχείριση των υλικών παρατηρείτε ένας διαρκής διάλογος του ημιτελούς με το ραφιναρισμένο.

Επίσης, εφόσον η κεντρική συνθετική ιδέα ήταν η δημιουργία ενός εσωτερικού αιθρίου τα υλικά που επιλέγονται είναι φυσικά και αδρά, επιτυγχάνοντας με αυτόν τον τρόπο την συνεχή ροή του «εξωτερικού» περιβάλλοντος στον «εσωτερικό» χώρο. Η κατασκευή είναι από οπλισμένο σκυρόδεμα που αφήνεται ανεπίχρηστο και άβαφο σε ορισμένα σημεία εσωτερικά, ενώ εκτεταμένη είναι και η χρήση μεταλλικών στοιχείων. Τα δάπεδα των εσωτερικών χώρων είναι πελεκημένα δάπεδα γαρμπιλοδέματος.

Η διερεύνηση της οργανικής σχέσης αρχιτεκτονικής και τέχνης επιχειρείται με την ένταξη επιλεγμένων γνωστών μορφών από το έργο του Αλέκου Φασιανού. Οι μορφές αυτές, τοποθετούνται στον ακάλυπτο χώρο στο επίπεδο του ισογείου καθώς και στο αίθριο σε μία καθ’ ύψος ανάπτυξη από τον τρίτο στον τέταρτο όροφο. Συγκεκριμένα στον ακάλυπτο, τοποθετούνται πλάκες γαρμπιλοδέματος ακολουθώντας την λογική της αιώρησης μέσω του υδάτινου στοιχείου συμπληρώνοντας μαζί με την φύτευση την μπλε μορφή με τα πουλιά του Αλέκου Φασιανού.

Μπορείτε επίσης να περιηγηθείτε στο έργο της ομάδας στο The Fold στο Μεταξουργείο εδώ

Στοιχεία έργου
Τίτλος έργου:  PATIO
Τυπολογία: Ξενοδοχειακό κατάλυμα
Τοποθεσία: Αθήνα
Χρονολογία: 2019
Αρχιτεκτονική μελέτη: JC ARCHITECTS
Εσωτερική διακόσμηση και στυλιστική επιμέλεια: JC ARCHITECTS
Ομάδα μελέτης: Ιωάννα Φακίρη, Γιούλη Σπυροπούλου, Ιάσων Βωβός
Πολιτικός Μηχανικός: Αθανάσιος Κοντιζάς
Μελέτη φωτισμού: SITE-SPECIFIC 
Φωτογραφία: Χρήστος Δράζος
Kείμενο: από τους δημιουργούς

In an existing building in Athens, JC ARCHITECTS design a tourist accommodation, with bold gestures (stripping the interior, creating an atrium) and succeed a balance between unfinished and carefully styled.

The building on Makedonomachou Pradouna Street is being developed on 5 levels above the ground floor. The main challenge of the project was to redefine the layout of the space. The building was originally built to house retail space at a time when little thought was given to the future heritage of the buildings. The difficulties of the building structure made clear the need for a bold gesture to contribute to its new use. Therefore, the interior of the building was stripped, keeping only the structural elements to lead the design intentions.

A key design element was the creation of an atrium as the core of the building volume and the retreat of the building facade in order to create larger balconies as well.

By creating an inner courtyard, the movement of the sun, the direction of the winds, and the general morphology of the area are utilized to achieve an almost perfect environmental response of the building construction. In our case, the atrium is characterized by its strategic location in the building and its pure geometry, as a result, it becomes a protagonist in the spatial organization. It is a synthetic tool that creates closed and open spaces, praising the possibilities of the space to integrate with the environment and to cooperate, giving a result of visual and thermal comfort. 

The patio can be the center of everyday life, through which access to each room is achieved while ensuring the privacy of the spaces. The solution of the atrium is essential to the building since without its existence most of the spaces would remain dark with poor ventilation.

Regarding the appearance of the building as mentioned, there is a receding of the main building volume as a second side is created from the 2nd floor to the roof with the timber blinds creating the feeling of swinging. The wooden blinds of the facade apart from sun protection, create a second level, beyond the building line, a filter that protects from the nuisance of the city. The blinds are movable (sliding) and introduce an element of constant variability on the facade.

The limitations of the irregular building grid define the geometry of each room. Sloping walls, gaps in the space, and uneven ceilings have been treated as an advantage of the design process. The construction is made of reinforced concrete that is kept unused and unpainted in some places inside, while the use of metal elements is extensive. Indoor floors are made from chipped siding rock plates. The coatings used on the facade as well as inside the rooms are chiseled artificially, with colored aggregates in the mass of mortar.

The investigation of the organic relationship between architecture and art is attempted with the integration of selected well-known forms from the work of Alekos Fasianos. These forms, on the ground floor and on the patio, are either integrated autonomously or used as elements to emphasize the building boundaries.

You can also take a look at their work The Fold  here

Facts & Credits
Project title: PATIO
Typology: Hotel
Location: Athens
Year: 2019
Architecture: JC ARCHITECTS
Interior & Styling: JC ARCHITECTS
Design Team: Ioanna Fakiri, Julie Spyropoulou, Iason Vovos
Structural Engineering: Athanasios Kontizas
Lighting Design: SITE-SPECIFIC
Photography: Christos Drazos
Text: provided by the architects