Τα Ψηλά Κτίρια | μια ελληνική ματιά πάνω σε μια παγκόσμια και σύγχρονη κατηγορία κτιρίων από George Batzios architects

O Γιώργος Μπάτζιος ιδρυτής και επικεφαλής του γραφείου George Batzios architects έχει αναλάβει, μεταξύ άλλων την μελέτη και κατασκευή ουρανοξυστών στην Κίνα. Γεγονός που του δίνει μια updated και αναποφευκτα ελληνική ματιά πάνω σε μια παγκόσμια και σύγχρονη κατηγορία κτιρίων.   

-από τον Θανάση Διαμαντόπουλο

Είναι Έλληνας αλλά και πολίτης του κόσμου. Κι αυτό γιατί επίβλεψε πολλά έργα δίπλα στον Γάλλο stararchitect Jean Nouvel και τον Βρεταννό David Chipperfield όπως ο Πύργος του MoMA στη Νέα Υόρκη, η Φιλαρμονική του Παρισιού, το Μουσείο του Λούβρου στο Άμπου Ντάμπι κ.ά. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα το 2011, συνεργάστηκε με σημαντικά ελληνικά γραφεία, πριν ιδρύσει έναν χρόνο αργότερα το δικό του γραφείο, Georges Batzios Architects όπου κέρδισε πολλές διακρίσεις όπως το Ευρωπαικό βραβείο αρχιτεκτονικής για το τειοποτείο “Το Τσάι” στο Κολωνάκι ή δύο χρόνια αργότερα για την ανακαίνιση του κτιρίου της ΑΓΕΤ που αποτέλεσε σπάνιο δείγμα μπρουταλιστικής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα. Τώρα, μεταξύ άλλων, καλείται να σχεδιάσει ουρανοξύστες  στην Κίνα. 

Πράγμα που τον έκανε να αναφερθεί στα αγαπημένα του κτίρια της ίδιας κατηγορίας. Και βέβαια σαν τέτοιο ξεχωρίζει ένα έργο του πρώην του συνεργάτη και star Jean Nouvel:“Μεταξύ άλλων, ξεχωρίζω το Moma Τower 53W53 του Jean Nouvel στην Νέα Υόρκη, η τριγωνική του μορφή του οποίου, εμπνέεται από το ιδεατό στερεό  και είναι πολύ αναγνωρίσιμη στον ορίζοντα του Μανχάταν. Αναπτύχθηκε ως μέρος της επέκτασης του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (MoMA) της Νέας Υόρκης, και στεγάζει πολυτελείς κατοικίες και εμπορικούς χώρους σε ύψος 320 μέτρων, αποτελώντας ένα από τα ψηλότερα κτήρια της πόλης”.

Επιστροφή στις ρίζες

Όταν είχα βρεθεί στις ΗΠΑ, στο Σαν Φραντσίσκο συγκεκριμένα, με ρωτούσαν για να μετρήσουν το πόσο μοντέρνα είναι η πόλη μας “έχει ουρανοξύστες; Και αν ναι πόσους;” Αυτό με έκανε να αναρωτηθώ αν έχουμε ή όχι, ανάγκη τους ουρανοξύστες στην πόλη μας είτε είναι η Αθήνα ή η Θεσσαλονίκη. Ο Έλληνας αρχιτέκτονας απάντησε:

“Καθώς η κάθε πόλη έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες, η ανάγκη για ουρανοξύστες σε μια ελληνική πόλη θα πρέπει να εκτιμηθεί με βάση τις συγκεκριμένες συνθήκες και τις ανάγκες της κοινότητας.

Η Αθήνα οφείλει να αφήσει πίσω της την δαιμονοποίηση των ουρανοξυστών καθώς αποτελούν ένα μέσο ώστε να περιοριστεί η ανεξέλεγκτη εξάπλωση του αστικού ιστού.

Μέσω ενός οργανωμένου χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, οι ουρανοξύστες μπορούν να προσφέρουν έναν πυκνό και βιώσιμο τρόπο κατοίκησης, ικανοποιώντας την ανάγκη για μείωση του κτιριακού αποτυπώματος. Aποτελούν ίσως τον πιο αειφόρο τρόπο δόμησης στις μεγαλουπόλεις του 21^ου αιώνα”.

Αλλά ας ξεκινήσουμε το αρχιτεκτονικό και όχι μόνο, φαινόμενο των ουρανοξυστών από την αρχή του. Ο Γερμανοαμερικανός αρχιτέκτονας Ludwig Mies van der Rohe έγινε ένας από τους πιο διάσημους αρχιτέκτονες στον κόσμο κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Συνέλαβε τον ουρανοξύστη με γυάλινη πρόσοψη και, μαζί με τον Νορβηγό Fred Severud, σχεδίασε το Seagram Building το 1958, έναν ουρανοξύστη που συχνά θεωρείται ως η κορυφή της μοντερνιστικής αρχιτεκτονικής των πολυώροφων κτιρίων. Τι άλλαξε από τότε; “Αν και οι γενικές αρχές σχεδιασμού και λειτουργικότητας που επέβαλε ο Mies Van de Rohe είναι διαχρονικές, υπάρχουν νέες προκλήσεις και απαιτήσεις που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Η βιώσιμη αρχιτεκτονική και η ενεργειακή απόδοση είναι πλέον κρίσιμα ζητήματα.

Οι νέοι ουρανοξύστες πρέπει να σχεδιάζονται με βάση την χρήση τεχνολογικά προηγμένων συστημάτων για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, με βάση τις αρχές της αειφορίας.

Επιπλέον υπάρχει αυξημένη ανάγκη για μίξη των χρήσεων σε ουρανοξύστες ώστε να συμπεριλαμβάνουν διαφορετικές λειτουργίες και δραστηριότητες σε ένα μόνο κτίριο. Πλέον μιλάμε για δυναμικά, πολυδιάστατά περιβάλλοντα που εξυπηρετούν τις ανάγκες πολλών διαφορετικών κοινοτήτων και χρηστών και προωθούν την κοινωνική διάδραση και αλληλεπίδραση”.

Big In China

Από τον Σεπτέμβριο του 2023, δεκατέσσερις πόλεις στον κόσμο θα έχουν περισσότερους από 100 ουρανοξύστες ύψους 150 μέτρων και άνω: Το Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων με 252 ουρανοξύστες, η Γκουανγκζού της Κίνας με 188 ουρανοξύστες, η Σαγκάη της Κίνας με 183 ουρανοξύστες, το Τόκιο της Ιαπωνίας με 168 ουρανοξύστες, Κουάλα Λουμπούρ, Μαλαισία, με 156 ουρανοξύστες- Γουχάν, Κίνα, με 149 ουρανοξύστες- Τσονγκίνγκ, Κίνα, με 144 ουρανοξύστες- Σικάγο, ΗΠΑ, με 137 ουρανοξύστες- Τσενγκντού, Κίνα, με 117 ουρανοξύστες- Τζακάρτα, Ινδονησία, με 112 ουρανοξύστες- και Μπανγκόκ, Ταϊλάνδη, με 111 ουρανοξύστες. Παρατηρούμε από τις παραπάνω πληροφορίες ότι η Κίνα προηγείται πλέον σε αριθμό ουρανοξυστών σε παγκόσμιο επίπεδο. Πως προέκυψε αυτό από πραγματική ανάγκη ή από μίμηση; Ο Γιώργος Μπάτζιος μας απάντησε διαφωτίζοντας μας:

“Η Κίνα αντιμετωπίζει μια στεγαστική κρίση, παρόμοια με αυτή που προκλήθηκε στην Γαλλία στα τέλη του 20^ου αιώνα. Το φαινόμενο αυτό αφορά την έντονη αστική ανάπτυξη λόγω της μετακίνησης του πληθυσμού από τις αγροτικές περιοχές στις μεγαλουπόλεις. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ουρανοξύστες και η ανάπτυξη καθ’ ύψος παρέχουν χώρο για κατοικίες και γραφεία σε περιορισμένο χώρο, επιτρέποντας στις πόλεις να φιλοξενούν όλο και περισσότερους κατοίκους σε μοντέρνες κατοικίες. Αυτή είναι η ρεαλιστική απάντηση σ’ ένα πραγματικό ζήτημα, την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής μέσα από ένα μαζικό σύστημα στέγασης. Η τυπολογία του ουρανοξύστη μπορεί να παράξει σύγχρονες κατοικίες που είναι προσαρμοσμένες στις ανάγκες της νεωτερικής ζωής, ως ένα “ανοιχτό” κατασκευαστικό σύστημα, που προσφέρει τη μέγιστη δυνατή άνεση με ελάχιστο αποτύπωμα”.

Το ελληνικό γραφείο κατάφερε να δώσει ένα αποτύπωμα των φυσικών στοιχείων στους ουρανοξύστες του: “Πρόθεση μας είναι να διασπάσουμε την ψυχρότητα και την συμπαγή, μονολιθική αντιμετώπιση του ουρανοξύστη και να δώσουμε την μορφή και λειτουργία ενός ζωντανού οργανισμού. Σε αυτό το έργο εξερευνούμε οργανικά σχήματα και καμπύλες εμπνευσμένες από τους κυματισμούς του νερού, με την χρήση γυαλιού που αντανακλά έντονα το εξωτερικό περιβάλλον, τον ουρανό και το γειτονικό ποτάμι. Το αποτέλεσμα δίνει μια αίσθηση ρευστότητας και φυσικής κίνησης, με τους ουρανοξύστες να φαίνονται σαν ένα μέρος του φυσικού τοπίου αντί για αυστηρές και στερεές δομές”. Βιώσιμοι όχι μόνο στα υλικά, αλλά και στην αισθητική. 

Στοιχεία παρουσίασης

Αρχιτεκτονικό γραφείο: George Batzios architects
Kείμενο: Θανάσης Διαμαντόπουλος