Οι Πλειάδες, νύμφες της Αρκαδίας καθοδηγούν τον περιπλανητή του τοπίου της Βελεμίνας. Η Διπλωματική εργασία του Ρέτσου Γιώργου και Τζώρτζου Σταύρου με τίτλο ‘ΠΛΕΙΑΔΩΝ ΠΕΔΙΟ – Επεμβάσεις στο Αρχαιολογικό Τοπίο της Βελεμίνας’ αφορά την δημιουργία μιας αρχιτεκτονικής αφήγησης, μιας διαδρομής αρχαιολογικών, μυθολογικών και εννοιολογικών αναφορών και ιστοριών.
Η παρούσα διπλωματική εργασία αφορά τη μελέτη του ευρύτερου αρχαιολογικού, ιστορικού και μυθολογικού τοπίου της Βελεμίνας στη Νότια Μεγαλόπολη, κοντά στο χωριό Σκορτσινό. Πρόκειται για ένα σύνολο αρχαιολογικών διαδρομών οι οποίες συμβάλλουν σε μια κύρια ενοποιητική διαδρομή αποτελούμενη από σημειακές παρεμβάσεις δυο πολύτοπων και τεσσάρων σημειακών τοπικών παρεμβάσεων.
Η αφήγηση εξελίσσεται στο παρθένο αρκαδικό τοπίο με το ρόλο των οδηγών του περιηγητή να έχουν οι Πλειάδες, νύμφες της Αρκαδίας.
Η παρουσία των νυμφών σε ένα τοπίο ροής, στολισμένο από τα ύδατα του ποταμού Ευρώτα, αναδεικνύει τον βουκολικό παράδεισο, έναν χαρακτηρισμό όπου αποδίδεται στην Αρκαδία από τα αρχαία χρόνια, δηλώνοντας τη σύνδεση του χθόνιου και του θείου στοιχείου.
Σκοπός αυτής της διπλωματικής εργασίας αποτελεί η αφήγηση της ιστορίας του τοπίου με βάση μυθολογικές και εννοιολογικές παραδοχές με στόχο την αναζήτηση της θέωσης με αναφορά τους πιο αφηρημένους όρους του τοπίου. Η αφήγηση αυτή προκύπτει, πέρα από τα μυθολογικά και εννοιολογικά στοιχεία, με αναφορά σε πόλους επιρροής όπως το όρος Αθήναιον , το όρος Ταΰγετος και ο αστερισμός των Πλειάδων.
Με τις Πλειάδες ως οδηγούς, ο περιηγητής βάλλεται να ξεκινήσει την αναζήτηση του μέσα στην αφήγηση του τοπίο.
Συγκεκριμένα, η πρόταση βασίζεται στη δημιουργία μίας αρχιτεκτονικής αφήγησης μέσω μίας διαδρομής που συνδυάζει τέσσερα περιπατητικά μονοπάτια και εμπεριέχει έξι αρχιτεκτονικές επεμβάσεις, κατά σημεία, σε στρατηγική θέση, τα οποία συνολικά δηλώνουν την αρχιτεκτονική και ιστορική ροή στη περιοχή ενδιαφέροντος.
Στην κεντρική διαδρομή συμβολής των μονοπατιών, εντοπίζονται οι έξι αρχιτεκτονικές επεμβάσεις. Δύο πολύτοπα και τέσσερα τοπία βρίσκονται τοποθετημένα σε γραμμική πορεία, με διαφορετικές κλίμακες και συνθετική τυπολογία, με σκοπό τη βέλτιστη αφομοίωση και ένταξη στο τοπίο.
Τα σημεία αυτά είναι: 1. η Πτώσις, 2. το Άστυ, 3. η Γη, 4. η Κάθαρσις, 5. η Μνήμη και 6. το Ύδωρ.
Οι επεμβάσεις, είναι δομημένες κατά σειρά από την πιο έντονη ανθρωπογενή παρέμβαση έως τη λιγότερο, οπού πλέον η φύση κυριαρχεί.
Προχωρώντας διαδοχικά μέσα σε αυτές, ενώ το υψόμετρο του ανάγλυφου μειώνεται, δημιουργείται η τάση για ανύψωση λόγω των θεάσεων όπου βρίσκονται σε κάθε στάση όσο πλησιάζει ο περιηγητής στο όρος Ταΰγετο. Σε όλη τη διάρκεια της διαδρομής, η πορεία δίνεται από το υγρό στοιχείο καθώς η διαδρομή περιβάλλεται από πλούσια χλωρίδα.
Οι γεωμετρικές και σχεδιαστικές επιλογές των σημειακών επεμβάσεων χαρακτηρίζονται από τη χάραξη δύο κύριων αξόνων. Ο πρώτος είναι αυτός του Ταϋγέτου, του οποίου η διεύθυνση στοχεύει προς το σημείο του Πενταδάκτυλου, ενώ ο δεύτερος είναι αυτός των Πλειάδων, του οποίου η διεύθυνση στοχεύει προς τη θέση της ανατολής του αστερισμού των Πλειάδων κατά τις αρχές του μήνα Μαΐου, του μηνός της Μαίας.
Εν κατακλείδι, η εργασία αυτή πρόκειται για μία αφήγηση κατά την οποία, όπως οι Πλειάδες προμηνύουν την αρχή του Θέρους, έτσι αποκαλύπτεται ένας χώρος χαμένος στον χρόνο, μία ιστορία αόρατη, η οποία παρά τη χαμένη της αφήγηση, συνεχίζει να εξελίξετέ εδώ και χιλιάδες χρόνια και θα λήξει όταν οι Πλειάδες δύσουν, προμηνύοντας τον χειμώνα.
Οι Πλειάδες οδηγούν τον περιηγητή σε μία ιστορία χαμένη στο χώρο και στο χρόνο, αποκαλύπτοντάς του μία τελετή μύησης, ξεκινώντας από την Πτώση και καταλήγοντας στο χώρο της αέναης ροής.
Στοιχεία έργου
Τίτλος έργου ΠΛΕΙΑΔΩΝ ΠΕΔΙΟ- Επεμβάσεις στο Αρχαιολογικό Τοπίο της Βελεμίνας
Τύπος έργου Διπλωματική εργασία
Φοιτητές Ρέτσος Γιώργος, Τζώρτζος Σταύρος
Επιβλέποντες καθηγητές Βοζάνη Αριάδνη, Σταυρακάκης Μανώλης
Ημερομηνία παρουσίασης Ιούλιος 2024
Πανεπιστημιακό ίδρυμα Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, E.Μ.Π
Κείμενο από τους δημιουργούς
The Pleiades, nymphs of Arcadia guide the wanderer of the landscape of Velemina. The Diploma thesis of Retsos Giorgos and Tzorgos Stavros entitled ‘PLEIADES GROUND – Cutting Through the Archaeological Landscape of Velemina‘ concerns the creation of an architectural narrative, a route of archaeological, mythological and conceptual references and stories.
This diploma thesis project concerns the study of the wider archaeological, historical and mythological landscape of Velemina. It is a set of archaeological routes that contribute to a main unifying route consisting of point interventions of two polytopa and four topia interventions.
The narrative unfolds in the pristine Arcadian landscape with the role of the guides of the traveller being played by the Pleiades, nymphs of Arcadia.
The presence of the nymphs in a landscape of ‘flow’, adorned by the waters of the river Eurotas, highlights the bucolic paradise, a characterization attributed to Arcadia since ancient times, indicating the connection between the chthonic and divine elements.
The aim of this thesis is to narrate the history of the landscape based on mythological and conceptual assumptions, aiming to search for theosis with reference to the more abstract terms of the landscape. This narrative emerges, beyond the mythological and conceptual elements, with reference to poles of influence such as Mount Athenaeon, Mount Taygetos and the Pleiades constellation.
Exploring by the Pleiades as guides, the traveller is challenged to begin his quest through the narrative of the landscape.
Specifically, the proposal is based on the creation of an architectural narrative through a route that combines four walking paths and contains six architectural interventions, point by point, in a strategic location, which together indicate the architectural and historical flow in the area.
Six architectural interventions are identified on the central pathway where the routes meet. Two polytopes and four topia are located along the route in a linear path, with different scales and compositional typology, to achieve optimal assimilation and integration into the landscape.
These points are: 1. Ptosis, 2. Asty, 3. Earth, 4. Catharsis, 5. Memory, 6. Water
The interventions are structured in order from the most intense man-made intervention to the least, where nature dominates.
Moving successively through them, while the altitude of the terrain decreases, the tendency to elevation is created by the views where they are located at each stop as the traveller approaches Mount Taygetos. Throughout the route, the course is set by the water flow as the path is surrounded by rich flora.
The geometric design choices of the interventions are characterized by the drawing of two main axes. The first is that of the Taygetos, whose direction is aimed at the point of the Pentadactyl, while the second is that of the Pleiades, whose direction is aimed at the position of the rising of the Pleiades constellation at the beginning of the month of May, the month of Maia.
In conclusion, this work is a narrative in which, just as the Pleiades foreshadow the beginning of Winter, so a space lost in time is revealed, a history invisible, which, despite its lost narrative, has been going on for thousands of years and will end when the Pleiades set, foreshadowing Winter.
The Pleiades lead the traveller into a history lost in space and time, revealing an initiation ritual, starting from the Fall and ending in the space of perpetual flow.
Facts & Credits
Project title PLEIADES GROUND – Cutting Through the Archaeological Landscape of Velemina
Type Thesis project
Students Retsos Giorgos, Tzortzos Stavros
Supervisors Vozani Ariadni, Stavrakakis Manolis
Presentation date July 2024
University National Technical University of Athens, Department of Architecture
Text by the authors
READ ALSO: Παρατηρώντας το Προφανές - Wajiro Kon - Atelier Bow Wow | Ερευνητική εργασία του Ξενοφώντα Ξανθόπουλου