Εννοιολογικές προσεγγίσεις της σύγχρονης πόλης μέσω της διαλεκτικής τόπου - μη τόπου | Ερευνητική εργασία των Αλεξάνδρα Βιδάλη και Περσεφόνη Βλαχούτσικου

Interpreting the urban landscape based on the distinction of place – non-place, the students Alexandra Vidali and Persefoni Vlachoutsikou in their research paper entitled “Conceptual approaches of the contemporary city through the dialectic of place – non place” develop an approach to search and highlight everyday life as an intermediary place.

In the complex reality of human existence, we are undoubtedly bound by the environments we inhabit. We observe that our daily life unfolds within a mosaic of spaces. Each space is distinguished by its own unique character and purpose. However, within this mosaic, dialectic emerges that shapes our experiences and perceptions. It is the dialectic of ‘place’ and ‘non-place’.

The coexistence of these two concepts in our daily lives forms a dynamic interaction that shapes and influences our sense of self and raises profound questions about the nature and structure of our urban existence. 

This essay is the starting point of a journey, where through conceptual approaches to the modern city, we explore the dichotomy between place and non-place within the urban landscape. Our research initially focuses on the concept and the levels of place, and then on those of non-place. Specifically, we analyze both sets on a conceptual level as well as in spatial extensions. 

Initially, we explore the qualitative characteristics and attributes that can describe the identity of a place. 

The road network and housing, as the smallest scale of form that we encounter architecturally, are an integral part of the environment around us. We explore a register that analyzes the concept of place at its fundamental levels.

Next, using the same conceptual logic, we define the concept of non-place. The concept of the contemporary urban grid serves as evidence of the evolving dynamics of modern cities. 

As a result, the new city, with its architecture, is examined as a non-place characterized by the construction of objects in space, with the primary role of creating a system of similarities. 

Thus, a second register is created, which similarly analyzes the concept of non-place at its fundamental levels.

Through the analysis conducted, we observe that both place and non-place are two distinct, different environments that can simultaneously exist and be located in the same area. The result of their interaction is the intermediate, liminal space, and finding it is a subjective process.

Each location can contain both places and non-places at the same time, which may coexist either overtly or more subtly in the surrounding environment. Essentially, the ‘intersection’ of these two concepts can be considered as the intermediate space of everyday life.

The primary research basis on which the essay develops is the exploration of the liminal condition in everyday life. Through the presentation of two frameworks that analyze sets at their fundamental levels, we aim to compare them by adding specific examples.

Therefore, based on all of the above, how can we individually discover the imprint that an intermediate city leaves on our personality?

To define more specifically what the intermediate condition means to us as it is impressed upon our minds while we are in the city, we simply need to become the walkers of it ourselves.

Facts & Credits
Project title Conceptual approaches of the contemporary city through the dialectic of place – non place
Type Thesis project
Students Alexandra Vidali, Persefoni Vlachoutsikou
Supervisor N. I. Terzoglou
Presentation date July 2024
University National Technical University of Athens / NTUA , Department of Architecture
Text by the authors

Ερμηνεύοντας το αστικό τοπίο βάση της διάκριση τόπου – μη τόπου, οι φοιτήτριες Αλεξάνδρα Βιδάλη και Περσεφόνη Βλαχούτσικου στην Ερευνητικού τους εργασία με τίτλο “Εννοιολογικές προσεγγίσεις της σύγχρονης πόλης μέσω της διαλεκτικής τόπου – μη τόπου” αναπτύσσουν μια προσέγγιση προς αναζήτηση και ανάδειξη της καθημερινότητας ως ενδιάμεσο τόπο. 

Στην πολύπλοκη πραγματικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης, είμαστε αναμφισβήτητα δεσμευμένοι από τα περιβάλλοντα που κατοικούμε. Παρατηρούμε πως η καθημερινότητά μας ξεδιπλώνεται μέσα σε ένα μωσαϊκό χώρων.

Ο κάθε ένας χώρος διακρίνεται με βάση τον δικό του μοναδικό χαρακτήρα και σκοπό. Ωστόσο, μέσα σε αυτό το μωσαϊκό, αναδύεται μια διαλεκτική που διαμορφώνει τις εμπειρίες και τις αντιλήψεις μας. Είναι η διαλεκτική του «τόπου» και του «μη τόπου».

H συνύπαρξη των δύο αυτών εννοιών στην καθημερινότητά μας, αποτελεί μια δυναμική αλληλεπίδραση που σχηματίζει και επηρεάζει την αίσθηση του εαυτού μας και εγείρει βαθιά ερωτήματα σχετικά με τη φύση και τη μορφή της αστικής μας ύπαρξης. 

Το δοκίμιο αυτό, είναι η αφετηρία ενός ταξιδιού, όπου μέσα από εννοιολογικές προσεγγίσεις της σύγχρονης πόλης, εξερευνούμε το δίπολο του τόπου και του μη τόπου μέσα στο αστικό τοπίο.

Η έρευνά μας εστιάζει αρχικά στην έννοια και τα επίπεδα του τόπου και έπειτα σε εκείνα του μη τόπου. Συγκεκριμένα, αναλύουμε τα σύνολα τόσο σε εννοιολογικό επίπεδο όσο και σε χωρικά αναπτύγματα. 

Αρχικά, εξερευνούμε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες που μπορούν να περιγράψουν την ταυτότητα ενός τόπου.

Το οδικό δίκτυο και η κατοικία ως η μικρότερη κλίμακα της μορφής που μπορούμε να συναντήσουμε αρχιτεκτονικά, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του περιβάλλοντος γύρω μας. Ανακαλύπτουμε ένα μητρώο, το οποίο αναλύει την έννοια του τόπου στα βασικά του επίπεδα. 

Έπειτα, χρησιμοποιώντας την ίδια εννοιολογική λογική, ορίζουμε την έννοια του μη τόπου.

Η έννοια του σημερινού αστικού πλέγματος αποτελεί την απόδειξη της εξελισσόμενης δυναμικής των σύγχρονων πόλεων. Ως αποτέλεσμα, η νέα πόλη με την αρχιτεκτονική της διερευνάται ως ένας μη τόπος που χαρακτηρίζεται από την κατασκευή αντικειμένων στο χώρο με κύριο ρόλο τη δημιουργία ενός συστήματος ομοιοτήτων.

Έτσι, δημιουργείται ένα δεύτερο μητρώο το οποίο αντίστοιχα αναλύει την έννοια του μη τόπου στα βασικά του επίπεδα. 

Μέσα από την ανάλυση που πραγματοποιείται, παρατηρούμε πως τόσο ο τόπος όσο και ο μη τόπος αποτελούν δύο ξεχωριστά, διαφορετικά περιβάλλοντα που μπορούν να υπάρχουν ταυτόχρονα και να εντοπίζονται στην ίδια τοποθεσία. Το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης μεταξύ τους είναι ο ενδιάμεσος, μεταιχμιακός τόπος και η εύρεσή του αποτελεί μια υποκειμενική διαδικασία.

Η κάθε τοποθεσία μπορεί να περιέχει τόπους και μη τόπους ταυτόχρονα, οι οποίοι θα συνυπάρχουν άλλοτε φανερά και άλλοτε περισσότερο διακριτικά στο περιβάλλον γύρω μας. Ουσιαστικά η “τομή” των δύο αυτών εννοιών μπορούμε να θεωρήσουμε πως είναι ο ενδιάμεσος τόπος της καθημερινότητας.

Το βασικό ερευνητικό έρεισμα με βάση το οποίο εξελίσσεται το δοκίμιο, είναι η αναζήτηση της μεταιχμιακής συνθήκης στην καθημερινότητα. Μέσα από την παράθεση των δύο μητρώων που αναλύουν τα σύνολα στα βασικά τους επίπεδα, στοχεύουμε στη σύγκρισή τους με την προσθήκη συγκεκριμένων παραδειγμάτων. 

Επομένως, με βάση όλα τα παραπάνω, πώς μπορούμε να ανακαλύψουμε το αποτύπωμα που αφήνει μια ενδιάμεση πόλη στην προσωπικότητά μας ξεχωριστά;

Για να μπορούμε να ορίζουμε πιο συγκεκριμένα τι είναι για εμάς η ενδιάμεση συνθήκη που αποτυπώνεται στο νου καθώς βρισκόμαστε στην πόλη, δεν έχουμε παρά να γίνουμε εμείς οι ίδιοι οι περιπατητές της. 

Στοιχεία έργου
Τίτλος έργου Εννοιολογικές προσεγγίσεις της σύγχρονης πόλης μέσω της διαλεκτικής τόπου – μη τόπου
Τύπος έργου Ερευνητική εργασία
Φοιτήτριες Αλεξάνδρα Βιδάλη, Περσεφόνη Βλαχούτσικου
Επιβλέπων καθηγητής Ν.Ι. Τερζόγλου
Ημερομηνία παρουσίασης Ιούλιος 2024
Πανεπιστημιακό ίδρυμα Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο
Κείμενο από τις δημιουργούς