Παρά θιν αλός : Όρια – Διασυνδέσεις – Σχηματισμοί | Ερευνητική εργασία της Μαρίας Σταυρίδη

In this essay by Stavridi Maria, it is being examined the critical boundary between the built and aquatic environments, focusing on the role of urban design in shaping a waterfront. 

The term “waterfront” is considered the projection of the urban form onto the aquatic ecosystem, reflecting the dependencies and characteristics of the local idiom.

As such, it holds significance not only for the city itself but also for its relationship with this terminal zone, encompassing notions of continuity, interaction, and identity.

Waterfronts, as transitional areas with a unique dynamic between human-made design and the natural stability of water, are integral to the urban fabric. At the same time, they are landscape formations intricately connected to public space, society, cultural evolution, and the broader urban image. A walk along the boundary with the water horizon offers a multi-sensory experience to visitors, who perceive and inhabit this public space differently.

The rapid shift in urban design towards coastal urban zones underscores the need for their revitalization and the reconnection of society with public space and the natural environment.

This essay examines the critical boundary between the built and aquatic environments, focusing on the role of urban design in shaping a waterfront. Using a linear inductive methodology, it prioritizes terms, typologies, and formations. It also delves into architectural concepts such as the boundary, the walk, and the interplay of movement and stop, which underpin the research.

Kevin Lynch’s Image of the City served as a theoretical tool, offering a framework to document and analyze topological formations, such as paths, nodes, edges, districts and landmarks. Additionally, the comparative study of purely natural coastal formations or their management through natural elements, without artificial interventions, aligns with Gestalt theory, establishing a parallel connection between formations and concepts.

It becomes evident that this research is fundamentally a landscape-based endeavor.

Societies increasingly recognize these transitional zones as identity markers of the local idiom and creators of atmosphere. Open outdoor spaces have become as important, if not more so, than architectural forms, offering new possibilities for inhabiting, appropriating, and identifying with public space.

The waterfront is not treated merely as a design project but as a connection, stitchingtogether and integrating with the urban fabric—concepts that signal a cultural and declarative condition.

These linear zones evolve not just into walking experiences for certain flaneurs but into multi-sensory events and narrative constructs. They are fields of contemplation that continue to imbue our place in the world with meaning and cultural significance.

Ultimately, this journey “along the shore” becomes a quest to encounter the water, gaze at the distant horizon, and transform the very reason for our presence in the world—infused with reason and dream.

Facts & Credits 

Project title Para thin alos: Boundaries – Interconnections – Formations
Typology Thesis project
Academic semester September 2024
Student Stavridi Maria
Supervisor V. Ghikapeppas
Institution National Technical University of Athens/ NTUA, Department of Architecture

Η παρούσα ερευνητική εργασία της Μαρίας Σταυρίδη, ρησιμοποιώντας ως μεθοδολογικό εργαλείο ένα γραμμικό επαγωγικό τρόπο, επιχειρεί την ιεράρχηση όρων, τυπολογιών και σχηματισμών.

Ο όρος παραλιακό μέτωπο θεωρείται η εικόνα του αστικού σχηματισμού προβαλλόμενη στο θαλάσσιο οικοσύστημα, αποδίδοντας εξαρτήσεις και προβολές του ιδιώματος του τόπου, ως εκ τούτου σημαντικό για την σημασία της ίδιας της πόλης και της σχέσης με αυτήν την κατάληξη, ως διάρκεια, σχέση και πρόσωπο.

Τα παραλιακά μέτωπα, όντας μεταιχμιακές περιοχές με ιδιαίτερη δυναμική μεταξύ του ανθρωπογενούς σχεδιασμού και της φυσικής υδάτινης σταθεράς, αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του αστικού ιστού.

Παράλληλα, αποτελούν τοπιακούς σχηματισμούς συνυφασμένους με τον δημόσιο χώρο, το κοινωνικό σύνολο, την κουλτούρα του πολιτισμικού γίγνεσθαι και την γενικότερη αστική εικόνα. Ο περίπατος στο όριο με τον υδάτινο ορίζοντα αποτελεί μια πολυαισθητηριακή εμπειρία για τον επισκέπτη κατά μήκος ενός δημόσιου χώρου, τον οποίο βιώνει και κατοικεί διαφορετικά.

Η ραγδαία στροφή του αστικού σχεδιασμού στις παράκτιες αστικές ζώνες φανερώνει την ανάγκη για αναζωογόνησή τους και για την επανασύνδεση του κοινωνικού συνόλου με το δημόσιο χώρο και το φυσικό περιβάλλον.

Το δοκίμιο αυτό έχει ως ερευνητικό αντικείμενο τη μελέτη της διαχείρισης του κρίσιμου ορίου μεταξύ δομημένου και υδάτινου περιβάλλοντος και του ρόλου του αστικού σχεδιασμού στη διαμόρφωση ενός παραλιακού μετώπου.

Χρησιμοποιώντας ως μεθοδολογικό εργαλείο ένα γραμμικό επαγωγικό τρόπο, επιχειρείται η ιεράρχηση όρων, τυπολογιών και σχηματισμών. Για την βαθύτερη κατανόηση της έννοιας επιχειρείται η προσέγγιση των αρχιτεκτονικών όρων του ορίου, του περιπάτου και του δίπολου κίνηση – στάση που θα μας απασχολήσουν στο πλαίσιο της έρευνας.

Η «εικόνα της πόλης» του Kevin Lynch θεωρήθηκε ένα θεωρητικό εργαλείο, προσδιορίζοντας μια μέθοδο καταγραφής τοπολογικών σχηματισμών, όπως διαδρομών – κόμβων – ορίων – περιοχών – τοποσήμων, ικανά να συνθέσουν ένα πλαίσιο ανάλυσης και σύγκρισης.

Ακόμη, η συγκριτική ανάγνωση των αμιγώς φυσικών σχηματισμών παραθαλάσσιων ορίων ή της διαχείρισής των με φυσικά στοιχεία, χωρίς τεχνητές επεμβάσεις και που ορίζουν πρωτογενείς διατάξεις, βρίσκουν αντιστοιχίες με την Gestalt Theory και ως εκ τούτου μια παραθετική συσχέτιση σχηματισμών και εννοιών.

Διαπιστώνεται ότι όλη αυτή η έρευνα είναι αμιγώς μια τοπιακή υπόθεση. Οι κοινωνίες έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους στις μεταβατικές αυτές περιοχές, ως μέρος ταυτότητας του τόπου και δημιουργίας ατμόσφαιρας.

Οι υπαίθριοι ανοιχτοί χώροι αποκτούν την ίδια αν όχι μεγαλύτερη σημασία από αυτήν της κτιριακής συνθήκης.

Νέες προσδοκίες, με σύγχρονους σχηματισμούς, καθιστούν αυτά τα ενδιάμεσα όρια, φορείς μηνυμάτων της εικόνας της πόλης, του προσώπου της, απαντώντας στο αίτημα των καιρών εύρεσης τρόπων κατοίκησης του δημόσιου χώρου, οικειοποίησης και ταύτισής του.

Το παράκτιο μέτωπο δεν αντιμετωπίζεται ως μια απλή διαμόρφωση, αλλά ως διασύνδεση, συρραφή και συναρμογή με τον αστικό σχηματισμό, έννοιες που σημαίνουν μια πολιτισμική δηλωτική συνθήκη.

Οι γραμμικές αυτές ζώνες εξελίσσονται όχι μόνον σε περιπατητικές εμπειρίες για κάποιους flaneurs, αλλά πολυαισθητηριακά συμβάντα και αφηγηματικές κατασκευές, πεδία στοχασμού που συνεχίζουν να νοηματοδοτούν τη θέση μας στον κόσμο και στην πολιτισμική εξέλιξη.

Άλλωστε αυτή η παρά θιν αλός διαδρομή είναι η επιθυμία συνάντησης με το υδάτινο στοιχείο, η ενατένιση του μακρινού ορίζοντα και αυτή που μετατρέπει το λόγο να είμαστε στον κόσμο, με λογισμό και μ΄ όνειρο.

Στοιχεία έργου

Τίτλος εργασίας Παρά θιν αλός : Όρια – Διασυνδέσεις – Σχηματισμοί
Τυπολογία Ερευνητική εργασία
Εξεταστική περίοδος Σεπτέμβριος 2024
Φοιτήτρια Σταυρίδη Μαρία
Επιβλέπων καθηγητής Β. Γκικαπέππας
Σχολή Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο