The project “the elastic limit” from the architectural and landscape firm “topio7” was awarded with the 1st Prize at the competition for the “Regeneration and Reuse of the former Cemetery of Neapoli – Athens”.
The competition’s site has a special importance for the city’s collective memory because of its past use as a cemetery. It is an enclosed and introverted space, characterized by isolation and melancholic memories, a place inaccessible to public use. In contrast to this current condition, the proposal envisions a mutual ‘osmosis’ between the park and the city, an ‘osmosis’ that will contribute to the revitalization and growth of the whole neighbourhood.
Main objective of the project is the creation of an open, accessible public space, a contemporary urban park with ecological-bioclimatic character, with special emphasis on the social dimension and the site’s memory. Symbolically the idea regenerates space, proposing an “active ground”, a vivid natural park, a dynamic scenery that changes during the four seasons.
The park is organized by a series of successive circular zones that gradually lead the visitor from the city’s buzz to an enclosed landscape of recreation. At the border a perimetric promenade with entrance plazas is located and right afterwards a green buffer zone: the “elastic limit”. This filter of greenery leads to the main area of the park – a large clearing of rest areas and recreational zones, with a cafe-restaurant in the centre with corten steel fachades. It is an embedded in the topography landscape building, with a meadow for distant views at the roof.
The linear cemetery axes are kept as a memory reference and constitute the main connecting promenades of the project. There are composed of cobblestone pieces with green joints covered with a mix of lawn and wildflowers. At the central square the existing cypresses are maintained and water jets are located as a symbol of rebirth. Various thematic landscape zones and uses are proposed, such as the Church plaza, the spectacles’ area where an amphitheatre is embedded in the landscape, Mediterranean gardens with rest areas, fruit trees gardens, clearings for outdoor uses and a small wetland.
In the “elastic” green zone the interconnection and ‘osmosis’ with the urban fabric is continuous. Various activities and uses are located at the shaded areas under the trees. New planting zones complement the existing vegetation, creating a green protecting filter from the city noise, a filter that also offers aesthetic visual delight. New proposed uses are: sports area with courts, playgrounds and outdoor gyms, picnic areas, α mountain bike track, domestic animals’ farm and a ‘Green Point’. Light construction versatile kiosks are proposed, in order to host various activities and needs: an information point, an animals’ nest, a small shop for open air – bazars.
At the limits between the green buffer zone and the central part of the park a path for wandering, jogging and cycling is located. It has a serpentine form and is made of stabilized soil. It runs through the different landscape zones and offers a slower walking experience of the constantly changing space.
It is a proposal that through landscape design and ecological practices, attempts to reconquer an inactive space and transform it to a vivid contemporary park.
Facts & Credits:
TITLE: the elastic limit
COMPETITION: Regeneration and Reuse of the former Cemetery of Neapoli – Athens PRIZE:1st Prize CLIENT: Municipality of Nikea – Agios Ioannis Rentis
LOCATION: Nikea, Attica, Greece
SURFACE: 4600m2 (4,6Ηα)
YEAR: 2016DESIGN FIRM: topio7
Design team: topio7 / Katerina Andritsou – Panita Karamanea – Thanasis Polyzoidis architects / landscape architects – topio7
H πρόταση «το ελαστικό όριο» από το αρχιτεκτονικό γραφείο topio7, απέσπασε το Α’ Βραβείο στον πρόσφατο Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό ιδεών για την αξιοποίηση του πρώην Νεκροταφείου Νεαπολέως στη Νίκαια.
Η περιοχή μελέτης του αποτελεί έναν κλειστό στο κοινό δημόσιο χώρο που διέπεται από συνθήκες απομόνωσης και μελαγχολικής μνήμης λόγω της παρελθούσας χρήσης του ως νεκροταφείο. Η πρόταση οραματίζεται ένα πάρκο σε αμφίδρομη σχέση ώσμωσης με την πόλη που θα αποτελέσει μοχλό αναζωογόνησης και ανάπτυξης. Βασικοί στόχοι της μελέτης είναι να «ανοίξει» ο χώρος προς την πόλη και να δημιουργηθεί ένα σύγχρονο αστικό πάρκο με οικολογικό-βιοκλιματικό χαρακτήρα, να τονιστεί η κοινωνική διάσταση του έργου ως υπαίθριου χώρου της πόλης, αλλά και να αναδειχθεί το έντονο στοιχείο της μνήμης του τόπου.
Σε αντίστιξη με την παλιά χρήση του νεκροταφείου, η πρόταση επιδιώκει να αναπαράξει μια ενεργό φύση, ένα ενεργό έδαφος που θα αναγεννήσει το χώρο, με πρωταγωνιστή την περιοδικότητα της φύσης και την εναλλαγή των ειδών στις 4 εποχές.
Το πάρκο οργανώνεται σε μία διαδοχή ομόκεντρων κυκλικών ζωνών διείσδυσης από την πόλη σε ένα εσώτερο τοπίο αναψυχής.
Από μια περιμετρική ζώνη πρασίνου – το λεγόμενο «ελαστικό όριο» – οδηγούμαστε στον κεντρικό χώρο του πάρκου που διαμορφώνεται ένα μεγάλο ξέφωτο στάσης και αναψυχής, με σημείο αναφοράς το υπόσκαφο αναψυκτήριο με όψεις από οξειδωμένο χάλυβα (cor-ten). Το φυτεμένο δώμα του λειτουργεί ως φυσική προέκταση του άνωθεν λιβαδιού, δημιουργώντας ένα μπαλκόνι ενατένισης των μακρινών οριζόντων, του πάρκου, της πόλης. Ως ανάμνηση των χαράξεων του πρώην νεκροταφείου διατηρείται το κεντρικό σταυροειδές μονοπάτι και επαναχρησιμοποιείται ως ο κεντρικός περίπατος. Αποτελείται από τεμάχια κυβολίθων με πράσινους κατά τόπους αρμούς με αγριάδα και αγριολούλουδα.
Στην κεντρική πλατεία διατηρούνται τα υπάρχοντα κυπαρίσσια και τοποθετείται στοιχείο νερού ως σύμβολο αναγέννησης. Εκατέρωθεν της πλατείας διαμορφώνονται θεματικοί χώροι υπαίθριων δραστηριοτήτων, όπως χώροι θεαμάτων με αμφιθέατρο ενσωματωμένο στο τοπίο, χώροι στάσης μέσα σε μεσογειακούς κήπους με κιβωτιόσχημα παρτέρια και κήποι οπωροφόρων δένδρων, ξέφωτα καθώς και ο του κήπος νερού.
Στην περιμετρική ζώνη «ελαστικότητας» η διασύνδεση με τον αστικό ιστό είναι συνεχής και για αυτό τοποθετούνται ποικίλες δραστηριότητες κάτω από τα δένδρα. Ροές δενδροφυτεύσεων συμπληρώνουν την υπάρχουσα βλάστηση, δημιουργώντας ένα πράσινο φίλτρο ηχομόνωσης και οπτικής τέρψης. Χρήσεις που προτείνονται, είναι: αθλητικές δραστηριότητες, χώροι παιχνιδιών και υπαίθριας γυμναστικής, χώροι πικ νικ, πίστα mountain bike, πάρκο οικόσιτων ζώων, ‘Πράσινο Σημείο’. Ανακλητές κατασκευές στεγάστρου σε συνδυασμό με περίπτερα, οργανώνουν μία υπαίθρια αγορά-παζάρι και εκθέσεις.
Τέλος, το κτίριο των χωνευτηρίων επαναλειτουργεί ως χώρος μνήμης και που μαζί με τις εξωτερικές διαμορφώσεις αποτελούν τον «κήπο της μνήμης». Σαν διακριτική υπογράμμιση των ορίων, στο μεταίχμιο μεταξύ του κεντρικού τμήματος του πάρκου και της «ελαστικής» ζώνης προτείνεται το οφιοειδές μονοπάτι περιπλάνησης. Διατρέχει τα διαφορετικά τοπία και προσφέρει μια πιο βιωματική και ελεύθερη κίνηση εμπειρίας του χώρου που μεταβάλλεται διαρκώς για τον πεζό και τον ποδηλάτη.
Πρόκειται για μα πρόταση που αξιοποιεί τις σύγχρονες τάσεις σχεδιασμού του τοπίου όπου κυριαρχεί ο άνθρωπος αλλά οι οικολογικές πρακτικές. Αποτελεί μια προσπάθεια επανάκτησης ενός ανενεργού υπαίθριου χώρου και επανασχεδιασμού του ως ενός ελεύθερου δημόσιου χώρου αναψυχής.
Στοιχεία πρότασης:
ΤΙΤΛΟΣ: elastic limit – ελαστικό όριο
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ: Αρχιτεκτονικός διαγωνισμός ιδεών αξιοποίησης πρώην Νεκροταφείου Νεαπόλεως Νίκαιας
ΔΙΑΚΡΙΣΗ: Α’ Βραβείο
ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: Δήμος Νίκαιας – Αγ. Ι. Ρέντη
ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ: Νίκαια, Αττική
ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ: 4600 m2 (46 στρ)
ΕΤΟΣ: 2016
ΟΜΑΔΑ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΤOPIO7 : Κατερίνα Ανδρίτσου – Πανίτα Καραμανέα – Θανάσης Πολυζωίδης αρχιτέκτονες- αρχιτέκτονες τοπίου
READ ALSO: Io Carydi Architects Win 1st Prize at the Competition for the Former Port-Industrial Area Of Drapetsona, Athens