Από τις Susan B. Anthony και Elizabeth Cady Stanton μέχρι τις Θέλμα και Λουίζ ή την τετράδα του Sex and the City, χιλιάδες άρθρα με γνωματεύεις ειδημόνων και μη προσπαθούν να λύσουν το μυστήριο της γυναικείας φιλίας, η οποία αμφισβητείται και εξετάζεται: υπάρχει τελικά;
Το επιμελητικό σχήμα COMOTIRIO, των visual artists Εριφύλης Βενέρη και Νάιρας Στεργίου, οργανώνει την ομαδική εικαστική έκθεση BFFEAE (best friends forever and ever) με κεντρική θεματική τη γυναικεία φιλία και συνεργασία στο πλαίσιο της σύγχρονης ελληνικής καλλιτεχνικής σκηνής. Η έκθεση θα πραγματοποιηθεί την περίοδο 5-10 Ιουλίου 2022 στη Δημοτική Πινακοθήκη Καλλιθέας “Σοφία Λασκαρίδου” με τη συμμετοχή 9 σύγχρονων γυναικείων καλλιτεχνικών συνεργατικών σχημάτων.
Μαρίνα Γιώτη, video still, “Ammoniasol”, 2011
Μαρίνα Γιώτη & Κριστέλ Μακρή
OYTE ΔΟΥΛΑ / ΟΥΤΕ ΚΥΡΑ / MONO DATA ΜΠΟΥΡΖΟΥΑ
εγκατάσταση, βίντεο (έγχρωμο, χωρίς ήχο, λούπα), κεραμικό δοχείο (stoneware πηλός, υαλώματα), 2011 / 2022
Η εγκατάσταση έχει τη βάση της στο βίντεο της Γιώτη Ammoniasol (2011). Είναι το πλύσιμο των πιάτων ένας καθημερινός διαλογισμός, ένας τρόπος για να αποκτήσετε βελούδινα χέρια; Μπορεί η μυρωδιά από το καθάρισμα των παραθύρων να κάνει μια γυναίκα να φτάσει σε νιρβάνα; Προερχόμενη από την ελληνική τηλεόραση της δεκαετίας του ’80, η βιντεο-λούπα υπονοεί μια ατελείωτη διαδικασία προς την εξάλειψη της έμφυλης διαφήμισης με την οποία όλοι μεγαλώσαμε. Το Ammoniasol φιλοξενείται τώρα στο εσωτερικό του κεραμικού δοχείου της Μακρή. Ένα νέο μπουκάλι AJAX περιέχει τα δεδομένα με το παλιό μπουκάλι AJAX. Το κεραμικό μπουκάλι φέρει μια διακριτική επιγραφή στα συστατικά του: Οικειοποιούμενη τη φράση από τους τοίχους του αθηναϊκού κέντρου «ΟΥΤΕ ΔΟΥΛΑ / ΟΥΤΕ ΚΥΡΑ», η Μακρή προσθέτει χιουμοριστικά τη δική της φεμινιστική άποψη «ΜΟΝΟ DATA MΠΟΥΡΖΟΥΑ».
Η Σοφία Λασκαρίδου, ζωγράφος με σπουδές σε Αθήνα, Παρίσι και Μόναχο, πετυχαίνει την ισότιμη φοίτηση των γυναικών στη Σχολή Καλών Τεχνών, ενώ η Θάλεια Φλωρά-Καραβία, με σπουδές στην Κωνσταντινούπολη, το Μόναχο και το Παρίσι, διατελεί πολεμική ανταποκρίτρια της Αλεξανδρινής «Εφημερίδος» στον Α ́ Βαλκανικό Πόλεμο.
Oι Νύφες του Μάλτεπε, video still, „Επεισόδιο #3“, 2018
Oι Νύφες του Μάλτεπε
ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ #3, σειρά από διαδοχικά αυτοτελή βίντεο-επεισόδια, 2015-
βίντεο, 18’40’’, 2018
Οι Νύφες του Μάλτεπε διερευνούν διαφορετικές εκφάνσεις και μεταγραφές των σχέσεων και των εξομολογήσεων μεταξύ τεσσάρων οικογενειών που ζουν στην Ελλάδα, την Τουρκία και τη Γερμανία. Ανάμεσα σε τρεις χώρες, ενίοτε ως παρατηρήτριες και ενίοτε ως πρωταγωνίστριες, οι Νύφες εξετάζουν στερεοτυπικά δομημένους έρωτες και ανορθόδοξες μορφές συντροφικότητας. Υιοθετώντας φόρμες από Τουρκικές σαπουνόπερες, εκθέτουν με σαρκαστική διάθεση τις θέσεις τους αναφορικά με τον εθνικισμό, τη σεξουαλικότητα, τον φεμινισμό και τις συμβατικές νοηματοδοτήσεις της βιογραφίας. Στο τρίτο τους επεισόδιο, η Περσεφόνη γεννάει τον γιο της στο Βερολίνο, ενώ η Εύα έρχεται αντιμέτωπη με τα εθνικιστικά στερεότυπα περί Ελλάδος και Τουρκίας στην προσχολική εκπαίδευση. Συνεχίζουν όμως με αμείωτο ενδιαφέρον την προσπάθειά τους για τη συγκρότηση ενός μωβ Αιγαίου που θα αποτελέσει πυρήνα των πιο «γόνιμων» και «υγρών» διμερών σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Ο κοσμοπολιτισμός και η κοινωνική τους χειραφέτηση τις ενώνουν καθώς σπάνε δεσμά και στερεότυπα.
Ελληνικό Δίκτυο Γυναικών Ευρώπης, πάνινες κούκλες
Ελληνικό Δίκτυο Γυναικών Ευρώπης
ΚΟΥΚΛΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΥΡΩΠΗΣ
πάνινες κούκλες, διαστάσεις μεταβλητές
Οι κούκλες του Ελληνικού Δικτύου Γυναικών Ευρώπης δημιουργήθηκαν ως σώματα και μορφή αρχικά από τα θύματα σωματεμπορίας που φιλοξενήθηκαν από το ΕΔΓΕ στον ξενώνα του, με εικαστική παρέμβαση της Νίκης Ρουμπάνη και της υπεύθυνης του ξενώνα, Άννα-Μαρίας Στεφάν, που έφυγε πρόωρα από τη ζωή. Το πρόσωπό τους έχει μελετηθεί και ζωγραφιστεί έτσι ώστε να εκφράσουν την αθωότητα των θυμάτων αλλά και τον αγώνα τους. Ντύθηκαν με ρούχα που ράφτηκαν αρχικά από τις γυναίκες θύματα σωματεμπορίας, ενώ στη συνέχεια ανέλαβαν τον ρουχισμό τους νεαρές πρόσφυγες από το Αφγανιστάν και τη Συρία, που μαθαίνουν ραπτική. Κάθε κούκλα είναι μοναδική, αφού εκπροσωπεί τον μοναδικό αγώνα των γυναικών για επιβίωση.
Κυκλοφορούν μόνες τους σε μια εποχή όπου κυριαρχεί ο διαχωρισμός δημόσιων σφαιρών δράσης των δύο φύλων -η Λασκαρίδου, μάλιστα, οπλοφορεί ώστε να προστατεύεται από τους κλέφτες όταν ζωγραφίζει στην ύπαιθρο- διεκδικώντας την ισόνομη παρουσία τους στον καλλιτεχνικό χώρο και την αυθύπαρκτη καλλιτεχνική τους οντότητα. Το 1906 η Λασκαρίδου και η Φλωρά-Καραβία πραγματοποιούν κοινή έκθεση στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός».
COMOTIRIO, λεπτομέρεια εγκατάστασης, „Ε.Ν. & BFFEAE kit / COMOTIRIO version”, 2022
COMOTIRIO
Ε.Ν. & BFFEAE KIT / COMOTIRIO VERSION
εγκατάσταση, μεικτά υλικά, διαστάσεις μεταβλητές, 2022
α) Διπλό πορτραίτο. Απεικονίζει μια όχι στημένη στάση, συνήθη, καθημερινή. Είδωλα σε προφίλ, μετωπική θέση και πάλι προφίλ. Επιβεβαιώνει τη συνύπαρξη, την εγγύτητα, μια οικεία σχέση, έναν δεσμό. Οριοθετεί έναν κοινό χώρο· μεταξύ μας, μεταξύ ημών και των πνευμάτων. Ό,τι απομένει: ζωγραφική, εξαΰλωση, άλογα και παράλογα.
β) Ένας φιόγκος, μα τι φιόγκος! Δωροkit, επέτειος γνωριμίας κάθε Documenta, η πιο στιλάτη γκαρνταρόμπα, μετράμε ρόλεϊ και φυσάμε γκλίτερ, αχ να ζήσουμε! Φτου φτου σκόδρα, λίντερ.
Αναγνωρίζονται ως επαγγελματίες δημιουργοί, κάτι ρηξικέλευθο για την τότε ελληνική πραγματικότητα.
Flower Girls
Flower Girls
RITUALS
εγκατάσταση, μεικτά υλικά, διαστάσεις μεταβλητές, 2022
Η σύναξη γύρω απ’ το τραπέζι, η μετατροπή της σίτισης σε κοινωνικό γεγονός, η μεταποίηση της βιολογικής ανάγκης σε ανθρώπινη σχέση. Τα Flower Girls συστήνονται με το έργο Rituals, αποκαλύπτοντας τις επαναλαμβανόμενες τελετουργίες που οδηγούν στη δημιουργία των έργων τους. Μακριά από τον φανταχτερό κόσμο των performances, ο θεατής θα εισχωρήσει στο σκοτεινό κόσμο των αυλών και της μελίγκρας για τη συλλογή της πολύτιμης πρώτης ύλης που θα μετουσιωθεί σε λουλουδάτα εδέσματα, τα οποία γίνονται φορείς των ιδεών τους.
Με αφορμή την εικαστική συνάντηση και συνέργεια του 1906, παρουσιάζουμε την έκθεση BFFEAE στη Δημοτική Πινακοθήκη Καλλιθέας „Σοφία Λασκαρίδου“ -πρώην οικία της ζωγράφου και οικιστικό έργο του Τσίλλερ- με κεντρική θεματική τη γυναικεία φιλία και συνεργασία στο πλαίσιο της σύγχρονης ελληνικής καλλιτεχνικής σκηνής.
Συμμετέχουσες καλλιτέχνιδες: 2WO+1ΝΕ=2, Μαριλένα Αλιγιζάκη & Μάρω Μιχαλακάκου, ΑΝΑΦΑΝΔΟΝ, Μαρίνα Γιώτη & Κριστέλ Μακρή, COMOTIRIO, Ελληνικό Δίκτυο Γυναικών Ευρώπης, Flower Girls, Θεοδώρα Μαλάμου & Μυρτώ Ξανθοπούλου, Οι Νύφες του Μάλτεπε.
Μαριλένα Αλιγιζάκη και Μάρω Μιχαλακάκου, λεπτoμέρεια εγκατάστασης / performance „Xείρες Αβραί“, 2022
Μαριλένα Αλιγιζάκη & Μάρω Μιχαλακάκου
ΧΕΙΡΕΣ ΑΒΡΑΙ
performance / εγκατάσταση, μεικτά υλικά, διαστάσεις μεταβλητές, 2022
Η ζωή της Σοφίας Λασκαρίδου μοιάζει να σταματάει μετά την αυτοκτονία του αγαπημένου της Περικλή Γιαννόπουλου. Η ιστορία που διάβασε ο Περικλής σε φίλους του το τελευταίο του βράδυ, ήταν το “Το Αηδόνι και το Τριαντάφυλλο” του Όσκαρ Ουάιλντ σε δική του μετάφραση. Την ημέρα που η θάλασσα ξέβρασε το σώμα του, η Σοφία βρέθηκε η ίδια στην Ελευσίνα για να τον πλύνει με μύρο, αφού την προηγούμενη νύχτα τον είχε ονειρευτεί. Βασιζόμενες στα δυο αυτά στοιχεία της “μυθικής” τους σχέσης, την ημέρα των εγκαινίων θα υποδεχτούμε τους καλεσμένους με ροδόνερο και θα τους κεράσουμε γλυκό τριαντάφυλλο.
Στοιχεία έκθεσης
Τίτλος έκθεσης BFFEAE (best friends forever and ever)
Τυπολογία Έκθεση, Εικαστικά, Τέχνη
Τοποθεσία Δημοτική Πινακοθήκη Καλλιθέας “Σοφία Λασκαρίδου” | Λασκαρίδου 120, Καλλιθέα, Αθήνα
Ιδέα & Επιμέλεια COMOTIRIO | Εριφύλη Βενέρη & Νάιρα Στεργίου
Διάρκεια 6-10 Ioυλίου 2022, 10.00 – 14.00 μ.μ. & 18.00 – 21.00 μ.μ.
Εγκαίνια Τρίτη 5 Ιουλίου 2022, 19.00 – 22.30 μ.μ.
Οι performances των ΑΝΑΦΑΝΔΟΝ και των Μαριλένα Αλιγιζάκη & Μάρω Μιχαλακάκου („Χείρες Αβραί“) θα λάβουν χώρα την ημέρα των εγκαινίων μεταξύ 20.00-22.00 μ.μ.
From Susan B. Anthony and Elizabeth Cady Stanton to Thelma and Louise or the Sex and the City quartet, thousands of expert opinion articles try to unravel the mystery of female friendship, which is challenged and thoroughly examined: does it really exist?
COMOTIRIO, the co-working scheme of visual artists Eriphyli Veneri and Naira Stergiou, organises the art exhibition BFFEAE (best friends forever and ever) under the theme of female friendship and collaboration in the context of contemporary Greek art scene. The exhibition will be held from July 6th to July 10th 2022 at the Municipal Gallery of Kallithea “Sofia Laskaridou” hosting 9 contemporary woman art collaborative schemes.
Δημοτική Πινακοθήκη Καλλιθέας „Σοφία Λασκαρίδου“
Sofia Laskaridou, a painter with studies in Athens, Paris and Munich, achieved equal education for women at the Athens School of Fine Arts, while Thalia Flora-Karavia, having studied painting in Istanbul, Paris and Munich, was a war correspondent for the Alexandrian “Newspaper” in the First Balkan War.
Δημοτική Πινακοθήκη Καλλιθέας „Σοφία Λασκαρίδου“
Their cosmopolitanism and social emancipation united them as they were breaking norms and stereotypes.
Δημοτική Πινακοθήκη Καλλιθέας „Σοφία Λασκαρίδου“
They circulated alone in an era where the separation of action spheres between the two sexes prevailed -Laskaridou even carried a weapon to protect herself from thieves while painting in the countryside-, claiming their equal presence in the art world and their self-existent artistic entity. In 1906 Laskaridou and Flora-Karavia held a joint exhibition at the Parnassos Literary Society in Athens.
Δημοτική Πινακοθήκη Καλλιθέας „Σοφία Λασκαρίδου“
They were recognized as professional creators, something groundbreaking for the Greek reality of the time.
Δημοτική Πινακοθήκη Καλλιθέας „Σοφία Λασκαρίδου“
On the occasion of this artistic synergy from 1906, we present the exhibition BFFEAE at the Municipal Gallery of Kallithea “Sofia Laskaridou” -former house of the painter and residential work by Ernst Ziller- focusing on the theme of female friendship and collaboration in the context of the contemporary Greek art scene.
Participating artists: 2WO+1ΝΕ=2 | Marilena Aligizaki & Maro Michalakakos | ANAFANDON | The Brides of Maltepe | COMOTIRIO | European Network of Women in Greece | Flower Girls | Marina Gioti & Christelle Makris | Theodora Malamou & Myrto Xanthopoulou.
Δημοτική Πινακοθήκη Καλλιθέας „Σοφία Λασκαρίδου“
Facts & Credits
Project title BFFEAE (best friends forever and ever)
Typology Art, Exhibition
Location Municipal Gallery of Kallithea „Sofia Laskaridou” | Laskaridou Street 120, Kallithea, Athens, Greece
Concept & Curation COMOTIRIO | Eriphyli Veneri & Naira Stergiou
Duration 6-10 July 2022, 10.00 – 14.00 p.m. & 18.00 – 21.00 p.m
Opening Tuesday 5 July 2022, 19.00 – 22.30 p.m.
The performances of ANAFANDON and Marilena Aligizaki & Maro Michalakakos („Cheires Avrai“) will be taking place during the opening between 20.00-22.00 p.m.
READ ALSO: +1 // Impressions of everyday life | Master thesis by Dimitris Kontodimos , Athens School of Fine Arts