H παρούσα διπλωματική εργασία από τον Άγγελο Σαλτίδη ερευνά τον επαναπροσδιορισμό και την αξιοποίηση της ελληνικής υπαίθρου. Μελετά νέες μεθόδους καλλιέργειας και παραγωγής τροφίμων, ενώ ταυτόχρονα προτείνει την ένταξη νέων χρήσεων έρευνας και αναψυχής, θέλοντας να αποτελέσει πρότυπο για την ανάπτυξη μιας νέας γενιάς καλλιεργειών όπου η παραγωγή, η έρευνα και η αναψυχή θα βρίσκονται σε ισορροπία.
-text by the authors
Πιο συγκεκριμένα, η πρόταση μεταμορφώνει 50 εκτάρια γεωργικής έκτασης σε μια εναλλακτική αγροτική τυπολογία οργανωμένη ως μια ζωντανή δομή αποτελούμενη από μια αλληλουχία χώρων προσφέροντας πολιτισμικές και κοινοτικές εγκαταστάσεις ανεπτυγμένες γύρω από την καλλιέργεια και την παραγωγή τροφίμων. Έτσι, καθιστά τη νέα αυτή δομή ένα ενεργό οικονομικό και κοινωνικό κέντρο διαμορφώνοντας ένα νέο μοντέλο σχέσης ανάμεσα στον καταναλωτή και τον παραγωγό.
Το πρόγραμμα αναπτύχθηκε μετά από εξέταση της υπάρχουσας κατάστασης και τις δυνατότητες της περιοχής τόσο για την τοπική κοινότητα και τις γύρω περιοχές, όσο και για τον ευρύτερο μητροπολιτικό πληθυσμό, σε συνδυασμό με την ιστορική εξέλιξη και παράδοση του τόπου. Έτσι, η ποικιλία προγράμματος που προκύπτει αντανακλά όλη την τροφική αλυσίδα, από την έρευνα, την εκπαίδευση, την καλλιέργεια και την συγκομιδή, έως την αποθήκευση, την πώληση και την κατανάλωση.
Αρχιτεκτονικά, η πρόταση βασίζεται στην τυπολογία της επιμήκους δίρριχτης στέγης.
Ο τύπος αυτός επιλέγεται καθώς συναντάται στην ύπαιθρο σε όλες τις κλίμακες, από την καλύβα και το μαντρί, έως τις μεγάλες αποθήκες και τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί μια αρχιτεκτονική τυπολογία εύκολα προσαρμόσιμη σε κάθε χρήση. Επιπλέον, η ξύλινη δίρριχτη στέγη αποτελεί αρχέτυπο μιας απλής αρχιτεκτονικής που σε συνδυασμό με τον οικολογικό της χαρακτήρα ενσωματώνουν και το κοινωνικό αποτύπωμα της πρότασης.
Παράλληλα, η επιλογή αυτού του τύπου επιτρέπει την εύκολη μελλοντική επέκταση της δομής ή ακόμη και την μεταφορά της σε νέο οικόπεδο, αφήνοντας το ελάχιστο δυνατό αποτύπωμα στο περιβάλλον. Η στέγη τοποθετείται μέσα στα υπάρχοντα χωράφια κατά μήκος των κεντρικών αυτοκινητοδρόμων, που ενώνουν τα επιμέρους χωριά του κάμπου, και αναπτύσσεται παράλληλα με αυτούς. Έτσι, δύναται να δημιουργηθεί ένα δίκτυο υποδομών που θα ενώσει τα διάχυτα χωριά του κάμπου, εξυπηρετώντας τόσο τους κατοίκους αυτών όσο και τους ανθρώπους που διασχίζουν τον κάμπο. Γύρω από την στέγη δημιουργούνται νέες πειραματικές καλλιέργειες οι οποίες υιοθετούν το μοντέλο του pixel cropping, δηλαδή μικρότερα χωράφια με πολλά διαφορετικά είδη καλλιεργειών, καθώς αυτό φαίνεται να παρουσιάζει σημαντικά πλεονεκτήματα σε σχέση με το κυρίαρχο μοντέλο της μονοκαλλιέργειας.
Κάτω από τον σκελετό της στέγης, ο οποίος απλώνεται κατά μήκος όλου σχεδόν του οικοπέδου λειτουργώντας συνδετικά τόσο νοηματικά όσο και πρακτικά, αναπτύσσονται γραμμικά οι νέες χρήσεις ενταγμένες όλες στην τυπολογία ενός κτηρίου διαστάσεων 17 επί 100 μέτρα, υιοθετώντας την κλίμακα των λοιπών εγκαταστάσεων της περιοχής. Οι προτεινόμενες νέες χρήσεις χωρίζονται σε 3 κατηγορίες: τα κτήρια έρευνας, αποτελούμενα από γραφεία, εργαστήρια και χώρους συνεδριάσεων, τα κτήρια νέων μεθόδων καλλιέργειας (θερμοκήπια, vertical farming και αποθήκες) και τα κτήρια του κοινού (μουσείο αγροτικής καινοτομίας, workshops, εστιατόριο και αγορά παραγόμενων προϊόντων).
Βοηθητικές, υπαίθριες και στεγασμένες, χρήσεις εντάσσονται μεταξύ των κτηρίων καθώς και κατά μήκος μιας βασικής διαδρομής που διασχίζει το οικόπεδο επέμβασης, διαμορφώνοντας διάφορους τυπικούς αλλά και άτυπους χώρους συνάθροισης και επαφής. Διάχυτες στο νέο αυτό τοπίο εντάσσονται μικρές καλύβες – ξενώνες για τη φιλοξενία ερευνητών, εργατών ή απλών επισκεπτών που αναζητούν ένα νέα είδος διακοπών.
Τα αλλεπάλληλα αυτά layer κατασκευάζουν ένα νέο τοπίο, αγροτικό αλλά και αστικό, αρκετά απλό αλλά και περίπλοκο ταυτόχρονα, το οποίο κάνει αισθητή την παρουσία του στον τόπο αλλά και χάνεται μέσα σε αυτόν υιοθετώντας το μορφολογικό του λεξιλόγιο αλλά και τα υλικά που βρίσκει κανείς σε αυτόν, επιχειρώντας τον επαναπροσδιορισμό της ελληνικής υπαίθρου.
Στοιχεία έργου
Τίτλος έργου: 2 χλμ: “Στέγη” Αγροτικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας στον Κάμπο Θεσσαλονίκης
Τύπος έργου: Διπλωματική εργασία σχεδιασμού
Φοιτητής: Σαλτίδης Άγγελος
Eπιβλέπων καθηγητής: Τέλλιος Αναστάσιος
Έτος: 2022
Πανεπιστημιακό ίδρυμα: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
This diploma thesis project by Angelos Saltidis investigates the redefinition and promotion of the Greek countryside. It studies new methods of cultivation and food production, while at the same time proposing the integration of new research and recreational uses, aiming to become a model for the development of a new generation of farms where production, research, and recreation are in balance.
-text by the authors
More specifically, the proposal transforms 50 hectares of agricultural land into an alternative agricultural typology organized as a living structure consisting of a sequence of spaces offering cultural and community facilities developed around farming and food production. Thus, it makes this new structure an active economic and social center forming a new model of the relationship between consumer and producer.
The project was developed after considering the existing situation and the potential of the area for both the local community and surrounding areas, as well as the wider metropolitan population, combined with the historical development and tradition of the site. Thus, the resulting program variety reflects the entire food chain, from research, education, cultivation, and harvesting, to storage, sale, and consumption.
Architecturally, the proposal is based on the typology of the elongated pitched roof. This type is chosen as it is found in the countryside at all scales, from huts and paddocks to large warehouses and industrial facilities. At the same time, it is an architectural typology easily adaptable to any use. Moreover, the wooden pitched roof is an archetype of simple architecture that, together with its ecological character, embodies the social footprint of the proposal. At the same time, the choice of this type allows for easy future expansion of the structure or even its transfer to a new plot, leaving the minimum possible footprint on the environment.
The roof is placed within the existing fields along the main highways connecting the individual villages of the plain and is developed parallel to them. In this way, a network of infrastructure can be created to connect the diffuse villages of the plain, serving both their inhabitants and the people crossing the plain. New experimental crops are being created around the roof which adopts the pixel cropping model, i.e. smaller fields with many different types of crops, as this seems to have significant advantages over the dominant monocropping model. Under the roof frame, which stretches along almost the entire length of the plot, acting as a link both conceptually and practically, the new uses are developed linearly, all integrated into the typology of a 17 x 100m building, adopting the scale of the other facilities in the area.
The proposed new uses are divided into three categories: the research buildings, consisting of offices, laboratories, and meeting rooms, the buildings for new farming methods (greenhouses, vertical farming, and warehouses), and the public buildings (museum of agricultural innovation, workshops, restaurant, and market). Ancillary uses, both outdoor and indoor, are integrated between the buildings and along the main route that crosses the intervention plot, forming various formal and informal gathering and contact spaces. Small huts – guesthouses for the accommodation of researchers, workers, or simple visitors looking for a new kind of holiday are diffused in this new landscape.
These successive layers construct a new landscape, both rural and urban, quite simple and complex at the same time, which makes its presence in the place but also blends into it, adopting its morphological vocabulary and the materials one finds in it, attempting to redefine the Greek countryside.
Plans
Facts & Credits
Project title: 2 km: “Roof” of Agricultural Growth and Innovation in Thessaloniki Plain
Project type: Diploma thesis project
Student: Saltidis Angelos
Supervisor: Tellios Anastasios
Year: 2022
University: Aristotle University of Thessaloniki, Architecture department
READ ALSO: Maria Vidali designed Avdos house in Tinos island | Archisearch