Meteorite Unit - Λεονίδου 58 / Αριστείδης Αντονάς / Αρχιτεκτονική μελέτη

Περιγραφή έργου: Αποκατάσταση διατηρητέου κτηρίου και ανέγερση τριώροφης προσθήκης

Θέση έργου: Οδός Λεωνίδου 58, Μεταξουργείο

Το διατηρητέο κτίσμα της οδού Λεωνίδου 58 είναι απόσπασμα λαϊκού αθηναϊκού σπιτιού. Αντίστοιχα σπίτια της εποχής (μπορεί κανείς να συναντήσει την συγκεκριμένη τυπολογία τους στη μελέτη του Άρη Κωνσταντινίδη για τα Παλιά Αθηναϊκά Σπίτια): οργανώνονταν γύρω από αυλές όπου εκτυλισσόταν και το μεγαλύτερο μέρος κάποιας ημιδημόσιας πρώιμης αστικότητας. Ο Κωνσταντινίδης ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για την αρχιτεκτονική σύνταξη αυτών των σπιτιών και καθόλου για τα νεοκλασικά τους στοιχεία, τα οποία συστηματικά αποσιωπούσε. Το διατηρητέο απόσπασμα που βρίσκεται στο βάθος του οικοπέδου αποτελεί μέρος κάποιας χαμένης ενότητας που οργάνωνε τυπολογικά χαρακτηριστικά “μικρού συγκροτήματος γύρω από αυλή”. Βασική προσπάθεια της παρούσας μελέτης είναι να αναδείξει το εναπομείναν απόσπασμα (από την μια μεριά) και να αποδώσει το πνεύμα της λαϊκής νεοκλασικής σύνθεσης, προσαρμόζοντάς το παράλληλα στην σημερινή εποχή.

Η ανάγνωση της συγκεκριμένης αστικής συνθήκης έχει ιδιαίτερη σημασία. Δίπλα στο διατηρητέο κτίσμα κτίστηκε μια εξαώροφη οικοδομή. Το ενδιαφέρον αλλά μικρού ύψους οίκημα αποδυναμώνεται μπροστά στην γειτονική πολυκατοικία. Η πρώτη σκέψη λοιπόν (που θα συνηγορούσε στην επέκταση του νεοκλασικού στο ισόγειο) παρουσιάζει σημαντικά μειονεκτήματα και εγκαταλείφθηκε. Η επέκταση της χαμηλής κατασκευής δεν εκφράζει πίστη στο πνεύμα της παλιάς πρότασης : αντίθετα, μέσα στην σημερινή αστική συνθήκη, η έλλειψη του συγκεκριμένου τμήματος από το παλαιό σύνολο αποτελεί ευκαιρία για σύγχρονη επέκταση του νεοκλασικού: επανεισαγωγή στην σημερινή συνθήκη, επεξεργασία των αρχών του παλιού συγκροτήματος με ταυτόχρονη μετάφραση του ευρήματος σε σύγχρονη αστική πρόταση.

 
Η μονάδα μετεωρισμού διαμορφώνεται ως μεταλλική κατασκευή. Πλάγια μεταλλικά υποστυλώματα αντί τοιχίων καθιστούν την εντύπωση του νέου κτίσματος από τον δρόμο πιο ελαφριά και αποδίδουν έμφαση πλαισιώνοντας το παλιό, λαϊκό νεοκλασικό. Η όψη της προσθήκης επί της οδού Λεωνίδου οργανώνεται με μεταλλικό καμβά που πληρώνεται από έτοιμες σχαροειδείς επιφάνειες. Οι επιφάνειες σχηματίζονται από περισσεύματα υπαρχουσών σχαρών ή από παραγγελίες αντίστοιχων σχαροειδών επιφανειών από επιφάνειες που χρησιμοποιούνται σε μηχανολογικές εγκαταστάσεις ή αλλού. Αυτές αναρτώνται σε μεταλλικό πλαίσιο, κατασκευάζοντας (με ελεγμένη ποικιλία μοτίβων) ένα οπτικό φίλτρο. Η όψη της προσθήκης προς το διατηρητέο καλύπτεται με υαλοπίνακες στρέφοντας το νέο κτίσμα προς την νεου είδους αστική αυλή και προς το νεοκλασικό υπόλειμμα.
 
Η συνθήκη μετεωρισμού της προτεινόμενης μονάδας παράγει την επέκταση του δημοσίου χώρου: αποφασίζεται η παραχώρηση του ιδιωτικού ακαλύπτου στην πόλη. Ταυτόχρονα η μονάδα μετεωρισμού κατασκευάζει ένα κάδρο για το νεοκλασικό αποδίδοντας την διατηρητέα όψη σε δημόσια θέα. Η πλαισίωση του διατηρητέου (framing) επιτυγχάνεται με την ουδέτερη, χωρίς εξώστες όψη που παραχωρείται στην πόλη. Η κατασκευή περιμετρικού τοιχίου (πάχους 50εκ) στο υπόγειο, κάτω από τα θεμέλια εξασφαλίζει την στήριξη του διατηρητέου και την ανάπτυξη υπόγειου χώρου. Με εκ των προτέρων στηρίξεις και παρεμβάσεις στον στατικό οργανισμό του διατηρητέου ανασκάπτεται η υποκείμενη επιφάνεια, δημιουργώντας ωφέλιμο χώρο.
 
Με την πρόταση επιχειρείται να δοθεί στο νεοκλασικό υπόλειμμα η μεγαλύτερη δυνατή έμφαση, με επανεισαγωγή της αυλής που το καθόριζε στο παρελθόν αλλά και ερμηνεία της παλαιάς αυλής με τρόπο που να αρμόζει στην σύγχρονη πόλη. Η ιδιωτική αυλή παραδίδεται στον κοινόχρηστο χώρο της Κυναιγείρου και συνδράμει στη δημιουργία μιας κλίμακας γειτονιάς, που αποτελούσε βασικό πλεονέκτημα της παλαιάς διάταξης, οργανώνοντας τώρα ένα αστικό πλάτωμα με δημόσιο  χαρακτήρα.

 

Συντελεστές

Antonas Office

Αρχιτέκτων: Αριστείδης Αντονάς
Στατική Μελέτη: Χρήστος Κακλαμάνης
Συνεργάτης Αρχιτέκτων: Κατερίνα Κουτσογιάννη
 
 

THE METEORITE UNIT

Description of project: A three-storey annexe to a scheduled building
Location of project: 58 Leonidou St, Metaxourgeio, Athens

A new metallic construction levitates over a small terrain in Athens in order to propose a micro-transformation of the public space: part of the designed ground floor functions now as a small city square.
The scheduled building is placed in an old small house complex. More than the half of it is destroyed; the project deals with an elaboration of the remain and the new metallic addition on Leonidou St in Athens, Kerameikos-Metaxourgeio.

The houses of the period were organised around a courtyard. One can find the specific typology in Aris Constantinidis`s study `The Old Houses of Athens` (in Greek – Athens 1950). Constantinidis, an interesting Greek architect honored by Frampton and Leatherbarrow, was particularly interested in the architectural constitution of the interior courtyards included in these small house complexes and was not intersted in their neo-Classical components, which he systematically passed over in silence. The scheduled building restores a part of some lost unitary whole. A basic endeavour of the present design has been to highlight the existing neoclasical section (from one side) and to reinterpret the vernacular neo-Classical composition, at the same time adapting it to the present condition.

A reading of the specific urban convention is of particular importance. A six-storey building has been erected next to the scheduled one. The absence of the specific part of the whole composition gives an opportunity for some contemporary extension of the neo-Classical part; the extension would reschedule the ensemble and its courtyard under a different light; the new section elaborates some principles of the old complex, but now undertakes the significant function of transferring the old urban convention to the new, of the remain’s transfer to a contemporary urban proposal.
 
The `meteorite unit` takes shape as a metal structure. The elevation of the annexe on Leonidou St is organised by the use of a metal `canvas` which is filled in with ready-made grid-like surfaces. These surfaces are formed by grids used in mechanological installations. They are suspended on a metal frame, thus constructing a visual filter through a controlled variety of motifs. The rear elevation of the meteorite unit, towards the scheduled building, is covered by plate glass, thus turning the new building towards the courtyard. The suspension convention of the proposed unit produces a desirable extension of the public space: the conditions of the area require an increase in the percentage of public space and for this reason it was decided to cede a private area to the city. At ground-floor level transparency is the chosen result after the elaboration of the public space.
 
ANTONAS OFFICE
 
Architect: Aristide Antonas
Civil engineer: Christos Kaklamanis
Collaborating architect: Katerina Koutsogianni
 
 
Archisearch - ground planGROUND PLAN
Archisearch - upper planUPPER PLAN
Archisearch - basementBASEMENT
Archisearch - 3rd floor3RD FLOOR
Archisearch - 2nd floor2ND FLOOR
Archisearch - 1st floor1ST FLOOR
Archisearch - view 02VIEW 02
Archisearch - view 01VIEW 01
Archisearch - topographicTOPOGRAPHIC
Archisearch - survey viewSURVEY VIEW
Archisearch - survey sectionSURVEY SECTION
Archisearch - long sectionLONG SECTION
Archisearch - leo 58.1LEO 58.1
Archisearch - cross section02CROSS SECTION02
Archisearch - cross section 01CROSS SECTION 01

RELATED ARTICLES