H Αρχιτεκτονική του χειροποίητου κοστουμιού | Νικόλας Μπαρελιέ

Ο Νικόλας Μπαρελιέ, αρχιτέκτονας του γραφείου ARCH-MID και υπεύθυνος της Design Ambassador στους τομείς του HR, Materiality & Style Consulting,  θα βρίσκεται ανάμεσα στους ομιλητές του συνεδρίου ΕΣΩ 2020, που θα πραγματοποιηθεί στις 4 Φεβρουαρίου στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση! Κλείστε το εισιτήριό σας στο www.esw.gr!

Η αρχιτεκτονική συνθετική διαδικασία έχει άμεση σχέση με την κατασκευή ενός χειροποίητου κοστουμιού, τόσο σε τεχνικό όσο και σε ιδεολογικό επίπεδο. Η αμοιβαία σχέση ανάμεσα στην αρχιτεκτονική σύνθεση και το στυλ, που σε μεγάλο βαθμό καθορίζεται από την ενδυματολογική σύνθεση, αποτέλεσε αντικείμενο σε πρότερο κείμενο μου. Σκοπός του συγκεκριμένου είναι η συσχέτιση της αρχιτεκτονικής συνθετικής διαδικασίας με την κατασκευή ενός χειροποίητου κοστουμιού, τόσο σε τεχνικό όσο και σε ιδεολογικό επίπεδο. Επέλεξα να αναφερθώ στο κοστούμι και όχι σε κάποιο άλλο ένδυμα, λόγω της διαχρονικότητας του αλλά και του γεγονότος ότι καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του σώματος, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις πτυχές του. Εν αρχή ήν ο Τόπος (Σωματότυπος)!

Οποιαδήποτε ορθή αρχιτεκτονική σύνθεση, οφείλει να λαμβάνει υπόψη της το εκάστοτε τοπίο, οικόπεδο, περιβάλλοντα χώρο, με απώτερο στόχο την εναρμόνιση σε αυτό. Η πραγματικά καλή αρχιτεκτονική δεν ακολουθεί μόδες ή τάσεις, δεν έχει ηλικία, καθώς η ουσία της σύλληψής της είναι στέρεη και διαχρονική, προκαλώντας τα ίδια συναισθήματα στο θεατή όπως όταν δημιουργήθηκε. Μόδες, τάσεις, ανούσιες προσπάθειες πρωτοτυπίας και εντυπωσιασμού δεν προσδίδουν κάτι περισσότερο σε συνθετικά ζητήματα αρχιτεκτονικής. Barcelona Pavilion.

Στέρεη και διαχρονική αρχιτεκτονική απεικόνιση. Το ίδιο, ακριβώς, ισχύει και με ένα χειροποίητο κοστούμι. Εφόσον ο κάθε σωματότυπος παραμένει ο ίδιος, με μικρές μεταβολές κατά την πάροδο του χρόνου, ένα ένδυμα το οποίο έχει σχεδιαστεί και κατασκευαστεί αποκλειστικά για εκείνον είναι διαχρονικό, πέρα από μόδες και τάσεις, μπορεί να σταθεί επάξια σε κάθε χρονική περίοδο, καθώς η ίδια η ουσία της δημιουργίας του, αυτή της εναρμόνισης με το ανθρώπινο σώμα, πηγάζει μέσα από ένα πλαίσιο ουσιαστικής αισθητικής αρχής και έμπνευσης. Χειροποίητα Κοστούμια του οίκου Sciamat, Bespoke Athens.

Κατά την επίσκεψή του στο εκάστοτε οικόπεδο, επομένως, ο αρχιτέκτονας παρατηρεί, αφουγκράζεται το τοπίο, τον αέρα, τα αρώματα, την αύρα και σκέφτεται πρώτες ιδέες και χαράξεις οι οποίες, στην πραγματικότητα, έχουν καθοριστική σημασία για το τελικό αποτέλεσμα, το οποίο, από λίγο έως πολύ, αρχίζει και τελειώνει σε αυτή την καθοριστική στιγμή της πρώτης γνωριμίας με τον Τόπο. Το απτό αποτέλεσμα αυτής της πρώτης γνωριμίας είναι συνήθως ένα “σκίτσο”, ή μια σειρά από αυτά, τα οποία απαθανατίζουν την “ατμόσφαιρα” της Ιδέας που θέλει να περάσει ο δημιουργός στο έργο. Ο αρχιτέκτονας κοιτάει ένα άδειο οικόπεδο με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τις κλίσεις του εδάφους και τις υψομετρικές γραμμές του και οραματίζεται το έργο ολοκληρωμένο. Τα μέσα επίτευξης του έργου του είναι το μολύβι, το τρίγωνο, ο χάρακας, το χαρτί, οι μακέτες υλικών και εν συνεχεία η χρήση ηλεκτρονικών μέσων, χάριν ευκολίας και ταχύτητας. Αρχιτεκτονικά Σκίτσα “πρώτης γνωριμίας”.

Για την κατασκευή ενός χειροποίητου κοστουμιού, από την άλλη, πρωταρχικό ρόλο διαδραματίζει ο εκάστοτε Σωματότυπος, με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του γνωρίσματα, κάποια από τα οποία οφείλουν να αναδειχθούν, ενώ άλλα να διαχειριστούν με επιδεξιότητα προκειμένου να μην προκαλέσουν αρνητική εντύπωση. Στην περίπτωση αυτή, το ρόλο του αρχιτέκτονα καλείται να διαδραματίσει ο “εξειδικευμένος ράφτης”, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να οραματίζεται το ένδυμα ολοκληρωμένο, σύμφωνα με το “σώμα” που έχει μπροστά του, με χρήση μέσων όπως μολύβι, μεζούρα, χάρακας, μιλιμετρέ χαρτί, ψαλίδι, ύφασμα, βελόνα, κλωστή και εν συνεχεία ραπτομηχανή, χάριν ευκολίας όπου και εφόσον είναι απαραίτητο. 

“Κτίρια εντυπωσιασμού”, τα οποία μπορούν να τοποθετηθούν σε οποιοδήποτε περιβαλλοντικό πλαίσιο, δίχως όμως να στερείται ή να ενισχύεται η όποια αισθητική τους υπόσταση και κατ’ αντιστοιχία ενδύματα που έχουν προκύψει μέσα από τάσεις και “μόδες” με στόχο την εμπορικότητα και τη δυνατότητα βιομηχανοποίησης αποτελούν “διάττοντες αστέρες”, επιδερμικούς χειρισμούς ζητημάτων που αντιμετωπίζονται υπό το πρίσμα της “επιφάνειας”και όχι αυτό της “ουσίας”, όπως θα όφειλαν. Καλή η Όψη, αλλά από Λειτουργία; Σε οποιαδήποτε κτιριακή όψη, η σχεδιαστική πρωτοτυπία, σε συνδυασμό με τη χρήση καινοτόμων υλικών και ιδιαίτερων μορφών συνιστούν σημαντικά πλεονεκτήματα, ωστόσο δεν θα έπρεπε να αποτελούν πάντα αυτοσκοπό. Η λειτουργικότητα του εσωτερικού χώρου μέσα από μια συνδιαλλαγή ροής, σημείων κίνησης και στάσης, ορίων και στέγασης, ενισχύοντας στο μέγιστο αυτό που ονομάζουμε “εμπειρία του χρήστη”, αποτελεί σημείο βαρύνουσας σημασίας, το οποίο συνδυαζόμενο με την εξωτερική όψη- η οποία οφείλει κατά τη γνώμη μου να συμβαδίζει με τον “εσωτερικό κόσμο” του κτιρίου- “απογειώνει” αισθητικά το αποτέλεσμα. 

Το ίδιο ισχύει και με ένα κοστούμι. Πέρα από την εμφάνιση του κοστουμιού και την οπτική του εναρμόνιση με το σώμα που το φοράει, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τα σωστά μήκη, αναλογίες, φόρμες και γραμμές, ιδιαίτερη σημασία διαδραματίζει η αίσθηση που προκαλεί η εσωτερική του δομή, το ύφασμα και η άνεση που προσφέρει. Συνεπώς, η αίσθηση ενός χειροποίητου κοστουμιού, κατασκευασμένου αποκλειστικά και μόνο για το σωματότυπο του ατόμου που το φορά, από ύφασμα ειδικά διαλεγμένο ανάλογα με τις ανάγκες του, αποτελεί κάτι το μοναδικό σε σχέση με τις κινήσεις και την λειτουργικότητα του σώματος, κάτι το πρωτόγνωρο-για όποιον δεν το έχει βιώσει- σχεδόν λυτρωτικό!

Eπικεπτόμαστε έναν ανώτερο αισθητικά χώρο και νιώθουμε ανάταση. Φοράμε ένα ένδυμα φτιαγμένο αποκλειστικά για το δικό μας σώμα και αισθανόμαστε ως μια ανώτερη εκδοχή του εαυτού μας. Φορώντας ένα ένδυμα-κοστούμι το οποίο “αγκαλιάζει” αρμονικά το σώμα, εξυπηρετείται με φυσικότερο τρόπο η κίνηση και αναδεικνύεται στο μέγιστο, βελτιωμένος παράλληλα, ο σωματότυπος. Η αίσθηση αυτή συγκρίνεται με την αίσθηση ελευθερίας, ευφορίας και ψυχικής ανάτασης που προκαλεί ένας χώρος υψηλής αισθητικής, δίχως, τις περισσότερες φορές, να καταλαβαίνουμε το γιατί.

Στόχευση στην εξατομίκευση και όχι στην μαζικοποίηση Αναμφίβολα, ζούμε σε μια εποχή μαζικής κατανάλωσης “έτοιμων” αγαθών, πληροφοριών και εμπειριών, κάτι το οποίο επηρεάζει τόσο την αρχιτεκτονική, όσο και την ένδυση. Πλέον, η αρχιτεκτονική τείνει να γίνει ένα είδος μαζικής κατανάλωσης, ένα προϊόν “μόδας”, κυρίως μέσω την εύκολης και γρήγορης απεικόνισης 3d εικόνων, που στην πραγματικότητα είναι δισδιάστατες απεικονίσεις ενός πλασματικού χώρου. Όσον αφορά στο χώρο της ένδυσης, μέσω της υπερ-προβολής εικόνων, η Εικόνα κυριαρχεί έναντι της Ουσίας και η ταχύτητα παραγωγής έναντι της ποιότητας και της λεπτομέρειας. Ο εξατομικευμένος χαρακτήρας τόσο της αρχιτεκτονικής όσο και του χειροποίητου ενδύματος αποτελεί, επομένως, προτέρημα και ως τέτοιο θα πρέπει να εκλαμβάνεται. Όπως ακριβώς επικεπτόμαστε έναν, ανώτερο αισθητικά, χώρο, και νιώθουμε αισθήματα ευφορίας και αισθητηριακής εγρήγορσης, αντίστοιχα φορώντας ένα ένδυμα το οποίο είναι φτιαγμένο αποκλειστικά για το δικό μας σώμα αισθανόμαστε ως μια ανώτερη εκδοχή του εαυτού μας.

Εξάλλου, η αρχιτεκτονική γεννιέται για τον άνθρωπο, του οποίου το σώμα και οι αναλογίες καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό το τελικό χωρικό αποτέλεσμα. Συνεπώς, η προσήλωση σε οποιαδήποτε εξατομικευμένη εμπειρία, είτε πρόκειται για αρχιτεκτονική σύνθεση, είτε για την δημιουργία ενός χειροποίητου κοστουμιού βρίσκει τώρα, περισσότερο από ποτέ ίσως, πρόσφορο έδαφος και ενδεχομένως είναι σε θέση να αποτελέσει μια σανίδα σωτηρίας της ίδιας της Αισθητικής. 

O Νικόλας Μπαρελιέ είναι αρχιτέκτων, Msc in Architectural Synthesis, συνέταιρος στο αρχιτεκτονικό γραφείο ARCH MID και Style Specialist της Design Ambassador.

Πηγή: Andro.gr [ https://www.andro.gr/style/bespoke-suit-and-achitecture/ ]