PANHELLENIC ARCHITECTURAL CONCEPT DESIGN COMPETITION / AGIOS PAVLOS 1ST ELEMENTARY SCHOOL WITH GYMNASIUM / COMMENDATION FOR A. VOUGIA, G. MOUTSATSOS, T. ISSAIAS & P. ISSAIAS

GR / ENG

 

Το κτιριακό συγκρότημα αποτελείται από δύο διακριτές προγραμματικές ενότητες, που αφορούν στις λειτουργίες του δημοτικού σχολείου και του κλειστού γυμναστηρίου. Βασική επιλογή της πρότασης αποτέλεσε η συσχέτιση και όχι ο αυστηρός διαχωρισμός των δύο αυτών λειτουργιών. Η τοποθέτηση της κεντρικής αυλής πάνω από το γυμναστήριο επιτυγχάνει το σχεδιασμό ενός μεγάλου, ανοιχτού χώρου διαλείμματος και παιχνιδιού.

 

Με τον τρόπο αυτό, η σύνθεση αποκτά ένα κέντρο αναφοράς, ενώ ο υπαίθριος χώρος του σχολείου δεν κατακερματίζεται, κάτι που θα συνέβαινε σε μια πρόταση που θα διασπούσε το πρόγραμμα σε μικρότερες, κλιμακωτές μονάδες. Ταυτόχρονα, στις δύο στάθμες του γυμναστηρίου,το συγκρότημα λειτουργεί ως ενιαίο σύνολο, επιτρέποντας την απρόσκοπτη κίνηση μαθητών, επισκετπών και αθλητών δια μέσω κλειστών, εσωτερικών χώρων προς όλες τις λειτουργικές ενότητες του κτιρίου. 

 

Η διάσπαση της σύνθεσης σε δύο σχηματισμούς εξυπηρετεί στη ελάφρυνση της ογκώδους δομής που προκύπτει από την ένταξη των δύο εκτεταμένων προγραμματικών ενοτήτων στο περιορισμένης έκτασης οικόπεδο. Η απομάκρυνση και η εν συνεχεία στροφή των δύο σχημάτων, εξασφαλίζει την τοποθέτησή τους σε σχέση με το βέλτιστο, νότιο προσανατολισμό, ενώ παράλληλα ανοίγεται προς την πόλη, σηματοδοτώντας με τον τρόπο αυτό την είσοδο του δημοτικού σχολείου. Η διάταξη αυτή επιτρέπει την οργάνωση των προγραμματικών ενοτήτων αλλά και των ανοιχτών χώρων, μέσω της διαδοχής πλατωμάτων, ανοιγμάτων, στενώσεων και περασμάτων. 

 

Τα «διαφράγματα» αυτά διαμορφώνουν, αλλά ταυτόχρονα φιλτράρουν, και τις κινήσεις του υπαίθριου χώρου του σχολείου. Βασική επιδίωξη είναι η σύνδεση του σχολείου με το Θέατρο Δάσους μέσω μιας υπαίθριας διαδρομής που ενώνει την άνοδο από τον οικισμό προς το σχολικό συγκρότημα με την αντίστοιχη προς το θέατρο και το δάσος. Η κίνηση αυτή διευρύνεται στο κέντρο της, στον πυρήνα της πτέρυγας «Π», και οδηγεί διαδοχικά στο μεγάλο στεγασμένο εξώστη του σχολείου στο δυτικό όριο της κεντρικής αυλής, ο οποίος πλαισιώνει τη θέα προς την πόλη της Θεσσαλονίκης.

 

Η προτεινόμενη οικοδομική του συγκροτήματος αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της ίδιας της σύνθεσης, ενώ παράλληλα αποτελεί τη βασική παράμετρο που εισφέρει στη βέλτιστη βιοκλιματική συμπεριφορά του κτιρίου. Οι εξωτερικές πλευρές του κτιρίου καλύπτονται από μια πλήρη, αδιάτρητη επιδερμίδα από μονάδες CMU (Concrete Masonry Units), προκατασκευασμένα τσιμεντότουβλα μεγάλων διαστάσεων. Η επιδερμίδα αυτή λειτουργεί ως μεμβράνη που οριοθετεί το κτίριο και παράλληλα υπογραμμίζει την στροφή του κτιρίου προς την εσωτερική αυλή. Η σχέση αυτή, εντείνεται και ολοκληρώνεται μέσα από το διάτρητο, ελαφρύ εσωτερικό περίβλημα του κτιρίου, όπου η κατασκευή από σκυρόδεμα και σύμμεικτα στοιχεία αρθρώνεται με τα υλικά πλήρωσης – υαλοπίνακες, ελαφρά πετάσματα, διάτρητα, μεταλλικά στοιχεία σταθερής ή δυναμικής ηλιοπροστασίας (σήτες).

 

Στο σχεδιασμό της κεντρικής αυλής του σχολείου επιχειρείται η συμπύκνωση διαφορετικών χωρικών ποιοτήτων, τόσο με τη μετάβαση από το κλειστό κέλυφος στον ημι – υπαίθριο και εν τέλει στον εντελώς ανοιχτό χώρο, όσο και στην χωρική κλίμακα, με τη διαμόρφωση καθιστικών στις στοές των αιθουσών διδασκαλίας και το χρωματικό παιχνίδι διαφάνειας/ημι-διαφάνειας και κίνησης που διαμορφώνουν οι μετακινούμενες σήτες ηλιοπροστασίας. Παράλληλα, επιχειρείται εδώ μια πρώτη συσχέτιση και γνωριμία των παιδιών με την ίδια την αρχιτεκτονική, μέσα από το οπτικό-κινητικό παιχνίδι που διαμορφώνουν τα προτεινόμενα αρχιτεκτονικά στοιχεία. Το  αίθριο, με μαλακό δάπεδο από χώμα, αποτελεί το βασικό χώρο κοινωνικοποίησης και παιχνιδιού και φιλοδοξεί να εντάξει το φυσικό στοιχείο στον πυρήνα του κτιρίου, αλλά κυρίως στη καθημερινή ζωή των μαθητών.  

 

 Ο σχεδιασμός των κοινόχρηστων χώρων του σχολικού κτιρίου ολοκληρώνεται στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, που αποτελεί και τον μεγαλύτερο κλειστό χώρο συλλογικών δραστηριοτήτων του σχολείου. Η χωροθέτηση της αίθουσας στην προέκταση του αιθρίου αλλά και σε συσχέτιση με το χώρο φαγητού και τη βιβλιοθήκη αποτελεί κομβική συνθετική επιλογή. Επιχειρείται έτσι το σύμπλεγμα αυτών των χώρων να αποτελέσει οργανικό και καίριο τμήμα της καθημερινής ζωής των μαθητών, και όχι έναν αυστηρά διαχωρισμένο και μονοδιάστατο χώρο εκδηλώσεων με κατά βάσει επίσημα/εορταστικά χαρακτηριστικά.  

 

 

 

———————————————————————————————— 

 

The building complex consists of two distinct programmatic units, comprised of the spaces of the elementary school and of the municipal sports hall. Rather than their explicit contrast, the systematic reciprocity of the above programmatic units constituted a pivotal decision of the proposal. The placement of the central courtyard on top of the sports hall achieved the formulation of a big, open space for the school recess and play. 

 

Along these lines, the composition acquired a constituent hub, while the overall open spaces of the school complex are not dissolved into smaller units, which be the result of a less compact and more fragmented volumes. At the same time, the two programmatic units merge into one single entity in the two levels of the sports hall, allowing for the uninterrupted circulation of students, visitors and athletes through a sequence of indoor spaces towards all the spaces of the building. 

 

The split of the complex into two formations – L and U shapes – permits the disintegration of the considerable built volume that is generated by the extended programmatic demands into the very limited surface of the particular plot. This split and the consequent rotation of the two shapes attains their placement according to the optimal, south orientation, while at the same time creates an opening towards the city, and thus signifying the entrance of the elementary school. 

 

This double operation (split/rotation) allows for the compositional hierarchy of both the programmatic units and the open spaces, via a balanced array of plateaus, openings, and passages. These “diaphragms” formulate and filter the movements along the open space. In relation to these, the design proposes the potential linking of the school with the adjacent open-air theatre through an unhindered passage. This passage widens in its midpoint, located in the centre of the U-shaped volume, and leads to the middle section of the latter and to the large, sheltered platform/balcony of the elementary school, which frames the view to the West and the city of Thessaloniki.