As can be seen from its name, the new project of Gonzalez – Malama Architects “The Nidus”, attempts to create a residence that embodies the sense of security and protection offered by a nest. The new building located in the city of Kalamata, combines architectural creation with energy design, adopting numerous features according to the standards of “passive buildings”. 
A white volume that hosts the main living areas of the residence is the base of the building, upon which is added the volume of private functions surrounded by the characteristic perforated “veil” with the motif of “branches”, giving the exterior of the house the appearance of a nest.

-text by the architects

The building is located in Kalamata, inside an extensive olive grove, which is a pocket of nature enclosed within a rapidly growing part of the urban fabric.

The street front is treated with a hard limit, acting as a visual barrier to the interior, moving from the city to the domestic, natural environment.

All service areas were lined along this limit, and their northern orientation proved beneficial to the passive building requirements. In this framework, the main living areas enjoy the southern orientation from large openings, supported by necessary eaves which regulate incoming solar radiation according to the seasonal requirements of the Greek climate.

The geometric structure of the building features three irregular horizontal zones. The base, containing the basement, the outdoor spaces, and the swimming pool, appears like a geological formation of rough, untreated stone, becoming a socle to support the consecutive levels of the building. The middle level, on the ground floor, is shaped into an extensive, off-white volume with characteristic openings which evoke a typical house by means of their morphology; the latter, however, are subverted by functional voids contained within. Ultimately, the crowning of the building is materialized in a perforated veil, embracing the private spaces of the house on the upper level like a nest (nidus), perched upon the hard building volumes.

The domestic functions are distributed on the three levels as following: Service uses on the basement, including a cinema room, playroom, utility room, and storage; semi-public uses on the ground floor, which accommodates the living areas and the guest house; finally, private rooms on the upper level, with bedrooms, bathrooms, laundry, and bedroom balconies enjoying the view over a lush green area with the castle of Kalamata in the background.

Living areas are arranged in an open plan and the different uses are demarcated with a change in the floor material, or with freestanding separating volumes, like the centrally positioned fireplace and the kitchen island.

Volumetrically, a game of wooden volumes against the white socle contains functional spaces like the guest wc, wardrobe, and high kitchen cabinets.

The motif of “branches” is encountered throughout, as a reference to nature and to the nest, creating a marker of identity and an integrated aesthetic along spaces with a different function. Oversize openings enhance the contact with the environment and have a beneficial impact upon the house’s interior climate, providing heat during the winter months, and keep out solar radiation during the summer, when the sun is at a higher level, with the aid of adequately dimensioned eaves and balconies.

Combined with proper insulation and an air-tight envelope, energy waste between indoor and outdoor spaces is eliminated, and comfort, at once visual, thermal, and functional, is achieved, contributing to the feel of a nest in its non-visual aspects.

Credits & Details

Project: The Nidus / “Passive House” residence in Kalamata
Status: constructed at 2021
Location Kalamata, Messenia, Greece
Architectural and interior design: Gonzalez – Malama Architects 
Design team: Gonzalez (Architect), Malama (Architect), Α. Bairaktari (Interior Designer), Α. Tsoka (Architect)
Civil engineers: Liakos Consulting & Construction
Mechanical engineers: Four Seasons Klima-engineering
Construction management: Gonzalez – Malama Architects
Passive house consultants: Liakos Consulting & Construction, Gonzalez – Malama Architects
Passivehouse certification : Hellenic Passive House Institute
Lighting design: Barislight,  Gonzalez-Malama Architects
Landscape: Donatos Nikou,  Gonzalez-Malama Architects
Text: Gonzalez – Malama Architects
Surfaces: 410 m2
Photoshooting: Panagiotis Voumvakis

Όπως γίνεται αντιληπτό και από την ονομασία του, το νέο έργο των Gonzalez – Malama Architects “The Nidus”, επιχειρεί τη δημιουργία μιας κατοικίας που ενσωματώνει την αίσθηση της ασφάλειας και προστασίας που προσφέρει μια φωλιά. Το νέο κτίριο που βρίσκεται στην πόλη της Καλαμάτας, συνδυάζει τον αρχιτεκτονική δημιουργία με τον ενεργειακό σχεδιασμό, υιοθετώντας πολυάριθμα χαρακτηριστικά σύμφωνα με τα πρότυπα των “παθητικών κτιρίων”. 
Ένας υπόλευκος όγκος που φιλοξενεί τους κύριους χώρους διημέρευσης της κατοικίας αποτελεί τη βάση του κτίσματος, πάνω στον οποίο προστίθεται ο όγκος των ιδιωτικών λειτουργιών περιβαλλόμενος από το χαρακτηριστικό διάτρητο “πέπλο” με το μοτίβο των “κλαδιών”, δίνοντας και εξωτερικά την όψη της φωλιάς. 

-text by the architects

Το έργο The Nidus γεννήθηκε από τη συνάντηση της αρχιτεκτονικής δημιουργίας με τον ενεργειακό σχεδιασμό και το πρότυπο των παθητικών κτιρίων στην Ελλάδα. Το έργο βρίσκεται στον αστικό ιστό της Καλαμάτας, σε έναν διευρυμένο ελαιώνα ο οποίος αποτελεί μία νησίδα φύσης εντός ενός αναπτυσσόμενου τμήματος πόλης. Για αυτόν τον λόγο δημιουργήθηκε ένα σκληρό όριο προς τον δρόμο όπου η όψη δρα σαν φίλτρο μείωσης της ορατότητας προς το εσωτερικό και συμβάλλει στη δημιουργία της αίσθησης της ετεροτοπίας στον επισκέπτη, ο οποίος διέρχεται μέσω ενός αυστηρού ορίου, από το αστικό στο φυσικό περιβάλλον. 

Κατά μήκος αυτού του ορίου χωροθετήθηκαν όλοι οι χώροι βοηθητικών χρήσεων και λόγω της συνθήκης ότι το αστικό όριο ήταν στον βόρειο προσανατολισμό, η διάταξη αυτή λειτούργησε ευεργετικά και  ως προς τις αρχές του Passive House και τον βιοκλιματικό προσανατολισμό των χώρων.

Έτσι, οι κύριοι χώροι διημέρευσης απολαμβάνουν τον νότιο προσανατολισμό, μέσω μεγάλου μεγέθους ανοιγμάτων, με την υποστήριξη των απαραίτητων προστεγασμάτων ώστε να ρυθμίζεται η ποσότητα εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας όπως απαιτείται σύμφωνα με την κάθε εποχή στο κλίμα της Ελλάδας.

Η γεωμετρική δομή του κτιρίου χαρακτηρίζεται από τρεις ετερογενείς οριζόντιες ζώνες. Η βάση, η οποία αποτελείται από το υπόγειο, τους υπαίθριους χώρους της κατοικίας και την πισίνα, εμφανίζεται σαν ένας γεωλογικός σχηματισμός από αδρή ακανόνιστη πέτρα που υποδέχεται ως βάθρο τα επόμενα επίπεδα του κτιρίου. Το ενδιάμεσο επίπεδο, ο ισόγειος όροφος μορφοποιείται από ένα διευρυμένο υπόλευκο όγκο με χαρακτηριστικά κενά που ανακαλούν την συνήθη μορφή της κατοικίας μέσω μορφολογικών χαρακτηριστικών που όμως αναιρούνται από τα λειτουργικά κενά που εμπεριέχονται σε αυτό. Τέλος η κορύφωση του κτιριακού όγκου δημιουργείται από ένα διάτρητο πέπλο που αγκαλιάζει τις ιδιωτικές λειτουργίες της κατοικίας που βρίσκονται στον όροφο, σαν φωλιά (nidus) ακουμπισμένη στους σκληρούς κτιριακούς όγκους.

Οι χρήσεις κατανέμονται στα τρία επίπεδα ως εξής : υποστηρικτές χρήσεις στο υπόγειο, όπως  cinema room, playroom, utility room και αποθήκες, ημίδημόσιες χρήσεις στο ισόγειο, όπου βρίσκονται οι χώροι διημέρευσης και ο ξενώνας και, τέλος  ιδιωτικές χρήσεις στον όροφο με τα υπνοδωμάτια, τα λουτρά, το πλυσταριό και τους εξώστες των υπνοδωματίων που απολαμβάνουν τη θέα προς μια καταπράσινη περιοχή με φόντο το Κάστρο της Καλαμάτας.

Οι χώροι διημέρευσης βρίσκονται σε ανοιχτή διάταξη και οι διαφορετικές χρήσεις οριοθετούνται είτε μέσω αλλαγής υλικού στο δάπεδο, είτε μέσω διαχωριστικών όγκων (π.χ.  το κεντρικό, διαμπερές τζάκι και η νησίδα της κουζίνας).

Γεωμετρικά, έχει χρησιμοποιηθεί ένα παιχνίδι ξύλινων όγκων έναντι της λευκής βάσης, που μέσα τους κρύβουν λειτουργικούς χώρους, όπως το wc, η γκαρνταρόμπα και τα ψηλά ντουλάπια της κουζίνας.

Μορφολογικά, συναντάται συχνά το μοτίβο των “κλαδιών”, ως αναφορά στη φύση και στη φωλιά, δημιουργώντας ένα στοιχείο ταυτότητας και ενοποίησης της αισθητικής σε διαφορετικής λειτουργίας χώρους.

Τα πολύ μεγάλα ανοίγματα εντείνουν την αίσθηση της επαφής με τον περιβάλλοντα χώρο και λειτουργούν θετικά στη διαχείριση του εσωτερικού κλίματος της κατοικίας, εφόσον προσφέρουν ισχυρά θερμικά φορτία στο εσωτερικό τους χειμερινούς μήνες, ενώ κατά τους θερινούς μήνες, όπου ο ήλιος βρίσκεται σε μεγαλύτερο ύψος, οι κατάλληλα διαστασιολογημένοι εξώστες και προστεγάσματα αποκλείουν την ηλιακή ακτινοβολία από τους εσωτερικούς χώρους.

Σε συνδυασμό με τη ισχυρή μόνωση και την υψηλή αεροστεγανότητα του κτιρίου, ανακόπτονται  οι ροές ενέργειας μεταξύ των εξωτερικών και εσωτερικών χώρων και διευκολύνεται η παραγωγή και συντήρηση συνθηκών άνεσης σε κάθε έκφρασή της, οπτική, θερμική και εν τέλει λειτουργική, ολοκληρώνοντας την αίσθηση της φωλιάς σε μη οπτικές συνθήκες.

Στοιχεία έργου:

Έργο: The Nidus / Παθητική κατοικία στην Καλαμάτα
Status: Ολοκληρώθηκε 2021
Θέση Καλαμάτα Μεσσηνίας
Αρχιτεκτονική μελέτη και interior design: Gonzalez – Malama Architects 
Ομάδα σχεδιασμού: Gonzalez (Αρχιτέκτων Α.Π.Θ.), Μάλαμα (Αρχιτέκτων Α.Π.Θ.), Α. Μπαϊρακτάρη ( Interior Designer Τ.Κ.Μ.), Α. Τσόκα (Αρχιτέκτων Ε.Μ.Π.)
Στατική μελέτη: Λιάκος Μελετητική Κατασκευαστική
Μελέτη Η/Μ: Four Seasons, Klima-engineering
project management κατασκευής: Gonzalez – Malama Architects
Passive house consultants: Λιάκος Μελετητική Κατασκευαστική, Gonzalez – Malama Architects
Passivehouse certification : Hellenic Passive House Institute
Μελέτη φωτισμού: Barislight, Gonzalez-Malama Architects
Landscape: Ντονάτος Νίκου,  Gonzalez-Malama Architects
Κείμενο: Gonzalez – Malama Architects
Επιφάνεια χώρων: 410 τ.μ.
Φωτογράφιση: Παναγιώτης Βουμβάκης