"Γέρμα" - Αποκατάσταση παλαιάς πέτρινης κατοικίας στη Χίο | Archipelagos Architects

Μια κατοικία στην Χίο κατασκευασμένη από τοπική πέτρα και επίμηκη θολωτή οροφή (Γέρμα), αποκαθίσταται σε μελέτη του αρχιτεκτονικού γραφείου Archipelagos Architects προκειμένου να κατοικηθεί ξανά. Επιλεγμένα έπιπλα και αντικείμενα σκηνογραφούν μια ατμόσφαιρα που αναφέρεται σε άλλη εποχή. 

Εντοπισμένη στο μεσαιωνικό οικισμό των Αυγωνύμων, αυτή η παλαιά διώροφη πέτρινη κατοικία έχει αποκατασταθεί με λεπτές επεμβάσεις ακριβείας ώστε να διατηρηθεί αυθεντική και αναλλοίωτη στην αρχική της μορφή.

Ακολουθώντας την κοινή πρακτική των σπιτιών της εποχής, το ισόγειο αρχικά χρησίμευε για τη στέγαση των ζώων και την αποθήκευση των αγαθών, ενώ ο πάνω όροφος για τη διαμονή της οικογένειας.

Όλο το σπίτι είναι κατασκευασμένο με φέρουσα τοιχοποιία από τοπική πέτρα με φαρδείς τοίχους 85εκ. και επιμήκη θολωτή οροφή.

Το κτίριο συνίσταται από τέσσερα δωμάτια, δύο κάτω και δύο πάνω μέσης επιφάνειας 14μ2. Το μπροστά κάτω δωμάτιο το οποίο ήταν για τα ζώα είχε σε μεγάλο βαθμό βράχο στο έδαφος του. Από το δωμάτιο αυτό με σκάλα έντονης κλίσης γινόταν η εσωτερική σύνδεση με τον πάνω όροφο μέσω ξύλινου μεσοπατώματος το οποίο είχε καταστραφεί ολοκληρωτικά, όπως και το τζάκι που εδραζόταν εκεί.

Για την εκ νέου κατοίκηση του κτιρίου, στόχος ήταν να διατηρηθούν αφενός τα υφιστάμενα παραδοσιακά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά και να αναδειχθεί η ιδιαιτερότητα του κτιρίου και αφετέρου να προσφερθούν άνετες συνθήκες διαβίωσης στον ιδιοκτήτη και διαχρονική αισθητική στην κατοικία.

Στο κάτω επίπεδο επιλέγεται να τοποθετηθεί χώρος φαγητού και γραφείου, κουζίνα, μικρή αποθήκη και το λουτρό ενώ στο πάνω επίπεδο το καθιστικό και το υπνοδωμάτιο. Ο βράχος του ισογείου απομακρύνθηκε για να γίνει βιώσιμος ο χώρος και τη θέση του χώματος πήρε δάπεδο από συμπαγές τούβλο.

Το μεσοπάτωμα αντικαταστάθηκε ολοκληρωτικά και οι τοίχοι επιχρίστηκαν με λευκό ασβεστόχρωμα για την καλύτερη διαπνοή της τοιχοποιίας, διατηρώντας το ανάγλυφο τους.

Αυστηρά επιλεγμένα χειροποίητα έπιπλα και έργα τέχνης τοποθετήθηκαν στην κατοικία, ενώ σταθερός εξοπλισμός εντοιχίστηκε στο υφιστάμενο κέλυφος. Μία νέα μαντεμένια ξυλόσομπα στο ισόγειο όπου χρησιμοποιεί την υφιστάμενη καπνοδόχο ικανοποιεί τις ανάγκες θέρμανσης και προσφέρει θαλπωρή.

Εξωτερικά έγινε ένα προσεκτικό αρμολόγημα της λιθοδομής ενώ τα παράθυρα διατηρήθηκαν στις αρχικές τους διαστάσεις.

Στοιχεία έργου
Τίτλος «Γέρμα» (Αποκατάσταση παλαιάς πέτρινης κατοικίας)
Τυπολογία Αρχιτεκτονική, Αποκατάσταση
Τοποθεσία Χίος, Ελλάδα
Κατάσταση Ολοκληρωμένη, 202″
Εμβαδόν 104 m2
Αρχιτεκτονική μελέτη, Σχεδιασμός εσωτερικού χώρου & Κατασκευή Archipelagos Architects
Ομάδα μελέτης και υπεύθυνος/η/οι μελέτης Ευάγγελος Μαϊστράλης, Άννα Νερατζούλη
Στατική μελέτη Εμμανουήλ Μισυρλής
Ηλεκτρομηχανολογική μελέτη Γεώργιος Σαρρής
Φωτογράφηση Μιχαήλ Δαμάσκος
Κείμενο από τους δημιουργούς

A residence in Chios made of local stone and a long vaulted ceiling (Yerma) is being restored by Archipelagos Architects in order to be habitable again. Selected furniture and objects stage an atmosphere that refers to another times.

Located in the medieval village of Avgonima, Chios, this old stone house has been carefully restored with deliberate surgery interventions in order to protect its authenticity.

Following the common use of houses in villages, the ground floor, was used for the animals and storage while the upper floor for the living of the family.

The entire house has been constructed in stone with 85cm thick walls, and a long vaulted ceiling (Greek yerma/γέρμα).

The building consists of four rooms, two rooms downstairs and two rooms upstairs of average surface 14sq.m. The front room downstairs that was used for animals, has been found originally with earthy and rocky floor.

Starting from this room, a steep staircase led to the front room of the upper level which was made with wooden beams and timber floors that were entirely damaged ,as well as the fireplace set on it.

For the rehabilitation of the house, our priority was on the one hand the preservation of the existing characteristics of vernacular architecture and on the other hand to provide the owners with a comfortable and contemporary living and timeless aesthetics.

A dining area, a small office, a kitchen, a storage area and a bathroom are set downstairs while a living room and a bedroom are set upstairs. Because of its small size and in order to become livable, the rocky and earthy surface was removed from the ground floor and was replaced by solid bricks.

The upper timber floor was entirely replaced by a new one and walls were roughly finished, following the natural surface of the stone.

Carefully selected handmade objects, pieces of art and bespoke furniture highlight the uniqueness of the house. A new iron wood burning stove uses the existing chimney and satisfies the heating needs of the house.

From the outside, the external parts of the mortar joints of the masonry walls have been repointed while the small existing openings are kept in their original dimensions.

Facts & Credits
Title Yerma
Typology Architecture, Restoration
Location Chios, Greece
Status Completed, 2023
Architecture, Interior Design & Construction Archipelagos Architects
Study team and study leader(s) Evangelos Maistralis, Anna Neratzoulis
Static study Emmanuel Misirlis
Electromechanical study Georgios Sarris
Photography Michael Damascus
Text by the authors