Archisearch Lifetime Achievement Awards 2024: Τάσος Μπίρης, Μανόλης Κορρές & Ελένη Βερναδάκη /// 2 σπουδαίοι αρχιτέκτονες και 1 κορυφαία καλλιτέχνις βραβεύονται στη σκηνή της ημερίδας ΕΣΩ

Η ημερίδα ΕΣΩ, η μεγαλύτερη διοργάνωση για το Design και την Αρχιτεκτονική, επιστρέφει στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 22 Μαίου 2024 με κεντρική θεματική “ΠΙΣΩ ΣΤΗ ΓΗ: Φύση, Υλικά, Βιωσιμότητα & Τεχνητή Νοημοσύνη”. Καλώς ορίσατε ξανά, “Πίσω στη Γη”!

Στη φετινή διοργάνωση καλεσμένοι ομιλητές θα είναι αρχιτέκτονες και προσωπικότητες του κλάδου της εγχώριας και διεθνούς αρχιτεκτονικής και δημιουργικής σκηνής:

–Andreas Fries – Architect, Senior Partner Herzog & de Meuron
–Jette Cathrin Hopp – Snøhetta Director
–Olaf de Nooyer – Associate, Architect at Renzo Piano Building Workshop (RPBW)
–Olga Tourlomousi – On-site representative of RPBW in Athens
–Ora ïto– Designer
–Erieta Attali – Fine Art Photographer, Educator, Author
–Αρετή Μαρκοπούλου, Architect and Urban Technologist Academic Director, IAAC Barcelona
–Κωνσταντίνος Πανταζής – Architect and Co Founder Point Supreme
–Πάνος Δραγώνας – Architect Dragonas Studio, Professor Dept. of Architecture, University of Patras
–Δημήτρης Παπανικολάου – Founder and Director Urban Synergetics Lab, Assistant Professor, School of Architecture (NTUA)
–Ryan Neiheiser – Co Founder Principal Neiheiser- Argyros
–Στέλλα Πιερή – Principal, Architect & Partner, Pieris Architects

Στο πλαίσιο της ΕΣΩ 2024 έρχεται και η έκτη διοργάνωση των βραβείων Archisearch Lifetime Achievement Awards, τα οποία, από το 2018 που καθιερώθηκαν, τιμούν σημαντικές προσωπικότητες της εγχώριας σκηνής για τη συνολική συνεισφορά τους στην ελληνική αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική θεωρία και πράξη. Η φετινή διοργάνωση  θα αναδείξει και θα τιμήσει το έργο και την προσωπικότητα των Τάσου Μπίρη (ομότιμου καθηγητή του ΕΜΠ και μεγάλου δασκάλου), Μανόλη Κορρέ (επικεφαλής της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης (ΥΣΜΑ) και τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών από το 2017) και της κορυφαίας Ελληνίδας Κεραμοπλάστριας Ελένης Βερναδάκη. 

Ο αρχιτέκτονας και ακαδημαϊκός Δρ Παναγιώτης Πάγκαλος βραβεύει τους Τάσο Μαίρη και Ελένη Βερναδάκη, ενώ ο αρχιτέκτονας και Ομότιμος Καθηγητής της Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ Δρ Ανδρέας Κούρκουλας βραβεύει τον Μανόλη Κορρέ.

Tα βραβεία συνολικής προσφοράς του Archisearch και της Design Ambassador είναι ήδη 7 ετών. Η αρχή έγινε στο 8ο ΕΣΩ στο αμφιθέατρο της Στέγης του ιδρύματος Ωνάση με το βραβείο να απονέμεται στον μεγάλο designer Γιάννη Τσεκλένη.

Το βραβείο έχουν παραλάβει μέχρι σήμερα οι εξής:

2023 (Μέγαρο Μουσικής Αθηνών)
Δημητρης Φιλιππίδης
Δημήτρης Αντωνακάκης
Κυριάκος Κυριακίδης
Ρένα Παπασπύρου

2022 (Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών)
Νέλλα Γκόλαντα
Μάρω Αδάμη Καρδαμίτση
Σέβα Καρακώστα

2020 (Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών)
Θεοδόσης Τασιος
Κωνσταντίνος Δεκαβαλας
Ιωάννης Βικέλας

2019 (Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών)
Γιαννης Τσεκλένης

Κλείστε τώρα τα εισιτήριά σας για το ΕΣΩ 2024, εδώ!

Τάσος Μπίρης

Διδασκαλία – Έρευνα

 

Ο Τάσος Μπίρης είναι Αρχιτέκτονας και Ομότιμος Καθηγητή της Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ. Σπούδασε στην Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, από την οποία αποφοίτησε το 1966. Τον ίδιο χρόνο δέχτηκε πρόταση του καθηγητή Ιωάννη Δεσποτόπουλου, του οποίου ήταν μαθητής, να υπηρετήσει στην έδρα «Γενικής Κτηριολογίας και Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων» της ίδιας Σχολής, ως μέλος του διδακτικού προσωπικού. Κατά την περίπου 40 χρόνων δράση του ως Καθηγητής στην περιοχή των Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων διαμόρφωσε και διατύπωσε δημοσίως προσωπικές του θέσεις για το μάθημα των Συνθέσεων.

 

Με το διδακτικό του πνεύμα, τα παραδείγματα και το μεθοδολογικό συνθετικό εργαλείο δικής του επινοήσεως “μεταλλασσόμενο μοντέλο συνθετικών εφαρμογών” –  το οποίο σε κλίμακα 1:50 συναποτελούν τα ελάχιστα δυνατά πρωτογενή στοιχεία (στύλοι, δοκοί και επίπεδα) που συγκροτούν τον αρχιτεκτονικό χώρο στο σύστημα «δοκός επί στύλου» – διερεύνησε με άμεσο τρόπο βασικές – αρχέτυπες διατάξεις χώρου και συνέβαλε στη γέννηση ιδεών για την Αρχιτεκτονική, στο μάθημα Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων. 

Μέσα από α) χειρονομίες, β) Ιδεογραμματικές Δομικές χαράξεις και γ) Αρχέτυπες χωρικές διατάξεις επί του Μοντέλου-Lego, ερευνά με ορθολογικό-δομικό τρόπο διδακτικά “αρχιτεκτονικά ίχνη και σημάδια”

Κεντρικά θέματα της έρευνάς του, αλλά και της διδασκαλίας του, αποτέλεσαν έννοιες όπως η «Κεντρική Ιδέα», η «Συνθετική Δομή σε συνάρτηση με τη Μορφή», οι «Αντίρροπες συζυγίες», οι «Αρχέτυπες χωρικές δομές», η σημασία του συσχετισμού θεωρίας και πράξης στο μάθημα των Συνθέσεων κ.ά.

Αρχιτεκτονικό έργο

Έχει εκπονήσει μελέτες ιδιωτικών και -κυρίως- δημοσίων κτηρίων, τα περισσότερα από τα οποία έχουν υλοποιηθεί και παρουσιάζονται στην ελληνική και ξένη βιβλιογραφία. Η πλούσια εργογραφία του περιλαμβάνει έργα μικρής και μεγάλης κλίμακας, όπου εφαρμόζοντας σύγχρονες τυπολογίες για τον κατοικήσιμο χώρο στην ιδιωτική και συλλογική του έκφανση, διαμορφώνει μια νέα ερμηνεία της αρχιτεκτονικής, ενώ μέσα από τα δημόσια έργα με τα οποία καταπιάνεται επιχειρεί να εκφράσει έννοιες που αφορούν στη συλλογικότητα των πολιτών και το βίωμα ενός κτηρίου από την κοινότητα:

/Μονοκατοκίες – όπως η Μονοκατοικία στην Εκάλη (1977, με Δημήτρη Μπίρη) και η  Μονοκατοικία στο Διόνυσο (1989, με Ελένη Αμερικάνου)

//Πολυκατοκίες – όπως η Πολυκατοικία στο Πολύδροσο Χαλανδρίου (1979, με Δημήτρη Μπίρη) και η Πολυκατοικία στο Χαλάνδρι (1979, με Δημήτρη Μπίρη)

///Κτήρια Δημόσιου ενδιαφέροντος  – όπως το Κτήριο Γραφείων στην οδό Λουίζης Ριανκούρ  (1996), το Υπαίθριο ξύλινο θέατρο στην Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου (1994), ο Βρεφονηπιακός Σταθμός Δήμου Μαρκόπουλου (1993) και το Αρχαιολογικό Μουσείο Ήλιδας (Τιμητική Διάκριση στα βραβεία Αρχιτεκτονικού ‘Εργου “Σ.Α.Δ.Α.Σ.”, 2005 με Δημήτρη Μπίρη).

////Αρχιτεκτονικοί Διαγωνισμοί

Η κύρια δράση του στο χώρο της αρχιτεκτονικής εφαρμογής εξακολουθεί να πραγματοποιείται μέσω συμμετοχών και βραβεύσεων σε σημαντικούς πανελλήνιους και διεθνείς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, όπως το Β’ βραβείο διεθνούς διαγωνισμού για το «Νέο Μουσείο Ακρόπολης», το Α’ βραβείο πανελλήνιου αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για το «Νέο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης» και το Α’ Βραβείο πανελλήνιου αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για το «Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Ηρακλείου Κρήτης»

 

 

Θεωρητική κειμενογραφία

Μανόλης Κορρές

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1948. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (1972), και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πολυτεχνείο του Μονάχου (1975-77), Διδάκτωρ του Freie Universität του Βερολίνου (1991) και του ΕΜΠ (1992). Μηχανικός στα Έργα Συντήρησης Μνημείων της Ακρόπολης (1975, 1977-1979), Προϊστάμενος του Τμήματος Αναστηλώσεων στη Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού (1981), Προϊστάμενος του Έργου «Παρθενών» της Α΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (1983-1999). Aναπληρωτής Καθηγητής (1999) και πρωτοβάθμιος Καθηγητής (2006-2015) στο ΕΜΠ. Δίδαξε αρχαία αρχιτεκτονική, ιστορική τοπογραφία, αναστήλωση, εκτός από το ΕΜΠ και στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, στα Πανεπιστήμια Pennsylvania και Berkeley των ΗΠΑ, και σε πανεπιστήμια  και ερευνητικά κέντρα της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ασίας.

Έχει συμμετάσχει στη μελέτη, συντήρηση, αναστήλωση και ανάδειξη πολλών ιστορικών μνημείων σε ολόκληρη την Ελλάδα.

Ειδικότερα στην Αθήνα, εργάστηκε στο Ερέχθειο, στο ιερό του Διονύσου, στο Διονυσιακό θέατρο στις νότιες παρειές της Ακρόπολης (υπεύθυνος έργου 1980-1983) και κυρίως στον Παρθενώνα (κατά το διάστημα 1983-1999 υπεύθυνος εργασιών αναστήλωσης και ανάδειξης του μνημείου). Τακτικό μέλος του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ, 2006-).

Έχει συγγράψει πλήθος άρθρα και βιβλία, όπως “Η στέγη του Ηρωδείου και άλλες γιγάντιες γεφυρώσεις”,  “Από την Πεντέλη στον Παρθενώνα” και το “Από το λατομείο στον Παρθενώνα” μεταξύ άλλων.

Αντεπιστέλλον μέλος του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου του Βερολίνου και  της Koldewey Gesellschaft. Χρυσό Μετάλλιο της Ακαδημίας της Ρώμης (2013), Αργυρό Μετάλλιο της Γαλλικής Ακαδημίας Αρχιτεκτονικής (1995), Χάλκινο Μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών (1989), βραβείο Alexander von Humboldt (2003), Premio Internazionale di Archeologia, città di Ugento (Premio Zeus, 2006). H Ακαδημία Αθηνών τον βράβευσε για το βιβλίο του Η στέγη του Ηρωδείου και άλλες γιγάντιες γεφυρώσεις (2014). Παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος (1998).

Ελένη Βερναδάκη

Η Ελένη Βερναδάκη σπούδασε κεραμική στο Hammersmith College of Art and Building του Λονδίνου (1957-1959). Επιστρέφει στην Ελλάδα στα τέλη του 1959 και ανοίγει το εργαστήριό της στο κέντρο της Αθήνας (Σόλωνος 20), το οποίο από το 1974 μεταφέρθηκε στην Κάντζα, σε κτήριο που είχε ειδικά σχεδιάσει ο αρχιτέκτονας Τάκης Ζενέτος. Το 1961 εντάσσεται στην «Ομάδα Τέχνης α΄» που είχε στόχο την προώθηση της τέχνης στο ευρύ κοινό.

Από το 1968 έως το 2015 λειτουργεί το Μορφολογικό Κέντρο Αθηνών – adc (Athens Design Center), το οποίο ίδρυσε με τον σύζυγό της Νίκο Παπαδάκι και αποτέλεσε σημείο αναφοράς και δυναμικό κύτταρο δημιουργίας, προβολής και προώθησης στο κοινό έργων που πρότειναν μιαν εμπνευσμένη συμβίωση του χειροποίητου καλλιτεχνικού αντικειμένου με τη σύγχρονη ζωή. Υπήρξε επίσης ιδρυτικό μέλος του Συνδέσμου Σύγχρονης Τέχνης (ΣΥΣΤ), όπου διετέλεσε και γενική γραμματέας. Παρουσίασε έργα της σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Για πενήντα και πλέον χρόνια η Ελένη Βερναδάκη δημιούργησε εκατοντάδες κεραμικά αντικείμενα-φόρμες, ανανεώνοντας ριζικά την καλλιτεχνική κεραμική στην Ελλάδα κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Στα πρώιμα έργα της διαφαίνονται εκλεκτικές αναφορές στην ντόπια κεραμική παράδοση και την αρχαία ελληνική αγγειοπλαστική. Παράλληλα, ωστόσο, στην πορεία της δουλειάς της, κυρίαρχο χαρακτηριστικό στα έργα της θα είναι η δυναμική αξιοποίηση των αρχών του κεραμικού «μοντερνισμού» του 20ού αιώνα, ενώ θα δώσει και έργα που αποτελούν ξεχωριστή έκφραση του πεδίου που περιγράφεται ως «εννοιολογική κεραμική».

Κοινή συνισταμένη στη δημιουργική της πορεία θα είναι η έρευνα σχετικά με την ίδια την έννοια και τα όρια της κεραμικής τέχνης αλλά και συνολικά του χειροποίητου καλλιτεχνικού αντικειμένου.

Η Βερναδάκη θα κατορθώσει τελικά να υπερβεί τη διάκριση αφενός μεταξύ «υψηλής» και «ελάσσονος» τέχνης και αφετέρου μεταξύ χρηστικού και μη χρηστικού αντικειμένου.

Στο πνεύμα του studio ceramics, στο οποίο γαλουχήθηκε, δεν δεσμεύτηκε από τυποποιημένες φόρμες ή χρήσεις του κεραμικού έργου και αντιμετώπισε την κεραμική ως «συνισταμένη έκφραση των εικαστικών τεχνών», όπως τη χαρακτήριζε η ίδια. Ως μια μορφή τέχνης η ποιότητα της οποίας ορίζεται από τη διαρκή έρευνα, τεχνική, μορφοπλαστική και διανοητική, που καταθέτει ο καλλιτέχνης. 

Στο πληθωρικό της έργο συναντάμε και άλλες εμπνευσμένες εφαρμογές της πλαστικής της έρευνας, όπως τραπέζια-φόρμες, τολμηρά κοσμήματα-αντικοσμήματα και πολλά ακόμη, όπου εκτός από τον πηλό αξιοποιεί τις ιδιότητες και υλικών όπως το μάρμαρο, το ξύλο, διάφορα μέταλλα, ακόμη και το πλαστικό.

Δούλεψε, επίσης, σε αρχιτεκτονικές εφαρμογές της κεραμικής, σχεδιάζοντας και κατασκευάζοντας επιτοίχιες συνθέσεις για δημόσια και ιδιωτικά κτήρια, ενώ, παράλληλα, συνεργάστηκε με τους Γιάννη Μόραλη, Παναγιώτη Τέτση, Μιχάλη Κατζουράκη και Δημήτρη Μυταρά για τη μεταφορά σχεδίων τους για κεραμικές συνθέσεις.

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ «PORTO HYDRA», 1977 – ΕΠΙΤΟΙΧΙΑ ΚΕΡΑΜΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ – ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΗ: ΕΛΕΝΗ ΒΕΡΝΑΔΑΚΗ (ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ: ΣΟΥΖΑΝΑ ΚΑΙ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΝΤΩΝΑΚΑΚΗΣ/Α66) – ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ Ε. ΒΕΡΝΑΔΑΚΗ

Σε όποια κλίμακα και αν δούλεψε, η Ελένη Βερναδάκη αντιμετώπισε την καλλιτεχνική πράξη ως μια ενιαία διανοητική και δεξιοτεχνική διαδικασία που δίνει μορφή στην ύλη και υλοποιεί τη μορφή, πέρα από τις συμβατικές ταξινομήσεις των τεχνών.

Το 2016, εκδόθηκε από το Μουσείο Μπενάκη η πρώτη μονογραφία για την καλλιτέχνιδα (έρευνα, κείμενα, επιμέλεια: Ευγενία Αλεξάκη) στα ελληνικά και σε ξεχωριστή έκδοση στα αγγλικά.