10-11 Δεκεμβρίου θα πραγματοποιηθεί στο Metropolitan Expo, η έκθεση με τίτλο “Waste not Want not”.  Αντικείμενο της έκθεσης, σε παραγωγή και Creative Direction της Design Ambassador και επιμέλεια του John Veikos και της Άννας Σμπώκου, στο πλαίσιο του “The Architect Show” 2022, είναι η έννοια του “απόβλητου”, όπως αυτό ορίζεται στα πλαίσια διαφόρων κλάδων. Στόχος είναι να παρουσιαστούν οι αναδυόμενες στρατηγικές για την επαναχρησιμοποίηση των αποβλήτων, και ιδιαίτερα του υπάρχοντος δομημένου τοπίου της Αθήνας, να αναδειχθεί η αξία του επαναχρησιμοποιημένου υλικού έναντι της παραγωγής νέων και να αναδειχθούν οι υπάρχουσες πρακτικές για την αντιμετώπιση της δημιουργίας “αποβλήτων”. 

Πριν από μία δεκαετία περίπου, το concept του upcycling είχε πραγματοποιήσει την εμφάνισή του, κυρίως στον τομέα του σχεδιασμού επίπλου, ως κάτι το εναλλακτικό στη λογική του και στην όψη. Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η μελέτη και εφαρμογή πολιτικών βιωσιμότητας κυριαρχούν ως προτεραιότητα στο σχεδιασμό στρατηγικών κρατών, εταιρειών, πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων και άλλων θεσμών. Φυσικά η αξιοποίηση του υπάρχοντος μπορεί να λάβει και ποιητικές διαστάσεις.

Ταξιδιώτης στο χρόνο: η αρχαία πλάκα που έγινε κομμάτι μίας πόρτας

Ποιητική και διερευνητική είναι και η προσέγγιση της έκθεσης “Waste not Want not” από τον John Veikos και την Άννα Σμπώκου, σε παραγωγή και Creative Direction της Design Ambassador που θα παρουσιαστεί στο φετινό “The Architect Show”. Η αφετηρία της σκέψης εντοπίζεται σε μία αρχαία πλάκα που βρίσκεται στην Επίδαυρο, δομικά ενσωματωμένη σε ένα νεότερο κτίριο. Με τρόπο τυχαίο σχεδόν, παρέχει ένα παράθυρο στο παρελθόν, φέροντας πάνω της την καταγραφή της φιλοσοφίας και τις πρακτικές του θεραπευτικού κέντρου της πόλης.

Η ιστορία πάει ως εξής: μία πλάκα χάνει την πρωταρχική λειτουργική αξία της όταν το θεραπευτικό κέντρο σταδιακά παρακμάζει μετά την απαγόρευση της αρχαίας θρησκείας και την οριστική εγκατάλειψή του μετά από έναν ακόμα αιώνα και δύο καταστροφικούς σεισμούς. Η πλάκα έγινε «απόβλητο». Κάποια στιγμή χρησιμοποιήθηκε ως δομική πρώτη ύλη σε νεόδμητες κατασκευές της εποχής. Ως περβάζι σε μία πόρτα λοιπόν, ταξιδεύει ως τις μέρες μας, για να μας προσφέρει πολύτιμη αρχαιολογική πληροφορία, διατηρώντας τα σκαλίσματα στην πίσω όψη της.

Δομημένο περιβάλλον: Πώς χτίζουμε για να ξαναχτίσουμε;

Αυτός είναι ο κεντρικός προβληματισμός της έκθεσης “Waste not Want not” που θα εξετάσει τις αναδυόμενες στρατηγικές για την επαναχρησιμοποίηση του υπάρχοντος δομημένου τοπίου στην Αθήνα. Η έκθεση μας καλεί να δούμε τι ορίζουμε ως «Απόβλητο», τόσο εννοιολογικά όσο και ως αντικείμενα. Μπορούμε να δώσουμε προτεραιότητα μόνο στο νέο, το φανταχτερό και το φθηνό, σε βάρος της αξίας που φέρουν όλα όσα χαρακτηρίζουμε ως «Απόβλητα;» Υποθέτουμε λοιπόν πως η οικονομία πρέπει να αναδιαμορφωθεί, ώστε να ανακαλύψουμε την αξία του επαναχρησιμοποιημένου υλικού έναντι της παραγωγής νέων. – Πώς χτίζουμε για να ξαναχτίσουμε; Η δυσάρεστη πραγματικότητα είναι ότι παράγουμε πολλά «απόβλητα» για να φτιάξουμε νέα υλικά, αλλά και για να κατεδαφίσουμε υπάρχοντα κτίρια. – Πως ορίζουμε το «απόβλητο»; Από κλάδο σε κλάδο, ο ορισμός του διαφέρει. – Ποιες είναι οι υπάρχουσες στρατηγικές για την αντιμετώπιση της δημιουργίας «Απόβλητων;»

Πρέπει να δούμε βήμα προς βήμα τη μεγάλη εικόνα, από την προμήθεια και την επεξεργασία πέτρας, πλαστικοποιητές ξύλου, κατασκευαστές μετάλλων κ.λπ… μέχρι τη δουλειά των μεμονωμένων παραγωγών προϊόντων όπως φωτιστικά ή παράθυρα, αν θέλουμε να καταλάβουμε τι ορίζουμε ως «απόβλητο» για κάθε κλάδο. Πρέπει επίσης να φανταστούμε τις δυνατότητες μιας επωφελούς αλληλεπίδρασης, λειτουργικά και τεχνικά, ως μέρος μιας συντονισμένης προσπάθειας επαναχρησιμοποίησης κ αυτού που τώρα ονομάζουμε «Απόβλητα».

Η εμπειρία της έκθεσης

Στο πνεύμα, αλλά όχι στην αισθητική του «I Grotteschi» του Giovanni Battista Piranesi, η έκθεση “Waste not Want not” θα παρουσιάσει στον θεατή μια σειρά από αντικείμενα ή σύνθετα στοιχεία κατασκευασμένα από τα υλικά «απόβλητα» των χορηγών της. Θα δούμε μια αφήγηση που εξηγεί γιατί αυτό θεωρείται «απόβλητο» και το συνολικό του αποτύπωμα άνθρακα.

Ο επισκέπτης θα δεί την αξία και τις δυνατότητες που ενυπάρχουν στο υλικό που τώρα θεωρούμε «απόβλητο» μιας και αυτό θα παρουσιαστεί ως «Καλή Τέχνη», διακοσμημένο με δυναμικό θεατρικό φωτισμό που θα ενεργοποιήσουν  τα διάφορα στοιχεία της έκθεσης. Ανυψωμένο σε πνεύμα, το αντικείμενο έχει μια τελευταία ιστορία να πει για τον εαυτό του και πώς μπορούμε να του δώσουμε έναν νέο σκοπό.