Στον πρόσφατο Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό “Ανάπλαση του Πολυλειτουργικού Πάρκου Πεδίου Άρεως” η ομάδα των: Constantinos Petrakos Architects + Michalis Pirokka + Matt Moffitt απέσπασε το 3ο βραβείο. Αντικείμενο έρευνας και σχεδιασμού του διαγωνισμού, ήταν το πάρκο της περιοχής του Πεδίου του Άρεως που βρίσκεται στην πόλη του Βόλου. Η σχεδιαστική ομάδα, προτείνει αφενός την ενίσχυση και ανάδειξη του υπάρχοντος φυσικού τοπίου και αφετέρου την προσθήκη νέων προγραμμάτων με στόχο τη μετατροπή του ανενεργού πάρκου, σε πόλο έλξης για όλες τις ηλικιακές ομάδες και καθόλη τη διάρκεια της ημέρας. 

Το Πεδίον του Άρεως είναι μια ανάμνηση στη κλασσική τυπολογία πάρκου. Είναι ένας κήπος τοπίου, με σαφή διάθεση ισχυροποίησης της τοπογραφικής συνθήκης “λίμνης-νησιού” και με προσθήκη ενός κύκλου εφαρμογής προγραμμάτων και λειτουργιών γύρω από αυτή. Η μοναδικότητα του συγκεκριμένου χώρου έγκειται στο γεγονός ότι πρόκειται για ένα αστικό πάρκο με έντονα φυσικά στοιχεία.

Με βάση τον τρόπο χρήσης των πάρκων μπορούμε να αναγνωρίσουμε δύο κατηγορίες πάρκων: Τα παθητικά, που αφορούν δημόσιους χώρους για χαλαρωτικές και οικογενειακές δραστηριότητες και τα ενεργητικά πάρκα, που λειτουργούν ως χώροι για ενεργό αναψυχή και συχνά προϋποθέτουν συνεταιριστική ή ομαδική δραστηριότητα.

Η κεντρική ιδέα της πρότασης είναι ο συνδυασμός αυτών των δύο κατηγοριών με στόχο την δημιουργία ενός ισχυρού πόλου για την καθημερινή ζωή των κατοίκων.

Στόχος της πρότασης είναι να προσφέρει πολλές χρήσεις και δραστηριότητες στην πόλη του Βόλου για διάφορες ηλικιακές ομάδες έτσι ώστε να επιτύχει ένα πάρκο με μεγάλη επισκεψιμότητα κατά την διάρκεια της ημέρας, σε αντίθεση με το υπάρχον πάρκο.

Χρήσεις σχετικές με τον αθλητισμό, την διασκέδαση και την αναψυχή που απευθύνονται στους κατοίκους του Βόλου και την καθημερινότητα τους  εγγυούνται ένα ζωντανό και βιώσιμο πάρκο. 

Ξεκινώντας τη περιήγηση στο πάρκο ο επισκέπτης εισέρχεται στη περιοχή του αστικού πάρκου. Η περιοχή αυτή είναι ένας χώρος μετάβασης από την πόλη προς το εσωτερικό του πάρκου. Ένα αμιγώς αστικό πάρκο που μετατρέπεται σε πιο φυσικό όσο ο επισκέπτης πλησιάζει προς την λίμνη.

Το αστικό πάρκο λειτουργεί ως χώρος αναψυχής και γρήγορης απόδρασης από την πόλη.

Οι πλατείες φιλοξενούν δραστηριότητες υψηλής έντασης ενώ οι περιοχές των πυκνών φυτεύσεων που βρίσκονται στο όριο του πάρκου με την πόλη προσφέρουν φυσική ηχομόνωση από τους θορύβους του παρακείμενου δρόμου ενώ προσφέρουν την αίσθηση της απομόνωσης από τους ρυθμούς της πόλης. Οι σημειακές φυτεύσεις στο εσωτερικό του αστικού πάρκου έχουν επιλεγεί ώστε να προσφέρουν κάτι μοναδικό και ιδιαίτερο για κάθε εποχή του χρόνου. Οι φυτεύσεις αποτελούνται από ψηλά δέντρα, χαμηλότερα σημειακά ανάμεσα στα προγράμματα καθώς και καλλωπιστικούς θάμνους.

Από το αστικό πάρκο ο επισκέπτης συνεχίζει τη πορεία του προς το εσωτερικό του πάρκου περνώντας στη περιοχή του νερού. Η περιοχή αυτή αποτελείται από τις ακτές του αστικού πάρκου, τη τεχνητή λίμνη και τα νησάκια καθώς και τις ακτές του κεντρικού νησιού. Από τις ακτές του αστικού πάρκου ο επισκέπτης μέσω δύο γεφυρών μπορεί να βρεθεί απέναντι στο κεντρικό νησί, ενώ από τις «παραλίες» μπορεί να πάρει κανό και να κινηθεί στη λίμνη φτάνοντας είτε στα νησάκια είτε στις «παραλίες» του κεντρικού νησιού. Οι φυτεύσεις στην περίμετρο του νησιού είναι αρκετά ψηλές και βοηθούν στην δημιουργία ενός ξέφωτου στο κέντρο του νησιού.

Φτάνοντας στο νησί ο επισκέπτης αντιλαμβάνεται την αλλαγή του περιβάλλοντος. Το σύνολο της παρέμβασης στο νησί και οι φυτεύσεις προσφέρουν ένα φυσικό τοπίο το οποίο χαρακτηρίζεται από έντονα φυσικά στοιχεία, «μαλακά» υλικά πεζοδρόμησης, ένα πιο «άγριο» τοπίο που στόχο έχει την αντίθεση με το αστικό πάρκο και την δημιουργία μιας διαφορετικής εμπειρίας. Εδώ ο χρόνος του επισκέπτη είναι πιο βραδύς καθώς εδώ μπορεί να απολαύσει το νερό, την λίμνη, τις φυτεύσεις, το ξέφωτο και τα μικρά περίπτερα. Από το αστικό πάρκο με τις έντονες δραστηριότητες έχει μεταβεί σε ένα ήσυχο σημείο απομακρυσμένο από τη πόλη ιδανικό για χαλαρωτικές δραστηριότητες όπως βόλτες, πικνίκ κλπ.

Στο νησί και στο όριο του ξέφωτου και της πυκνής περιμετρικής φύτευσης τοποθετούνται δύο περίπτερα που ενεργοποιούν το νησί. Τα περίπτερα παρουσιάζονται ως χώροι εκδηλώσεων και δράσεων στο φυσικό τοπίο του νησιού. Στο σύνολο του το κτιριολογικό κομμάτι αξιοποιεί με το μικρότερο δυνατό κόστος και κατ’ ελάχιστον πρόσθετες κατασκευές τις υπάρχουσες κτιριακές υποδομές.

Ο σχεδιασμός προωθεί μια ιδιαίτερη αρχιτεκτονική γραφή και τυπολογία στην φυσιογνωμία των κτηρίων, προκειμένου να αναδειχθούν σε τοπόσημα και στοιχεία προσανατολισμού στο πάρκο.

Ιδιαίτερα σημαντικό για την πρόταση ήταν η αποκατάσταση της διαδρομής του υπάρχοντος τρένου. Το τρένο είναι το μέσο που οργανώνει και επαναπροσδιορίζει κάποιες από τις χρήσεις του πάρκου καθώς πλέον φέρει πολλές από τις χρήσεις του πάρκου (σκηνή, χώρος παραστάσεων, καφετέρια κ.α.) καθώς και μέρος του αστικού υπαίθριου εξοπλισμού σε αυτό. Το τρένο επινοεί ένα νέο τρόπο διαχείρισης του προγράμματος άλλοτε πιο εφήμερο και άλλοτε πιο μόνιμο αλλά πάντοτε ευέλικτο.

Το βόρειο τμήμα του πάρκου φιλοξενεί τις αθλητικές εγκαταστάσεις που λειτουργούν υποστηρικτικά με τις υφιστάμενες γειτονικές στον πανεπιστημιακό χώρο. Η δημιουργία τοπογραφίας και ψηλής φύτευσης στο όριο του βόρειου πάρκου παρέχει ηχοπροστασία και απομόνωση από τον παρακείμενο δρόμο, όπως συμβαίνει και στο κύριο πάρκο. Προτείνεται χώρος για τρέξιμο, τοίχος αναρρίχησης, χώρος για σκέιτ, γήπεδα βόλεϊ και περίκλειστα γήπεδα μπάσκετ. 

Αν και το βόρειο πάρκο έχει έντονο το αθλητικό στοιχείο ο μεγάλος όγκος της προτεινόμενης φύτευσης και η εποχικότητα τους το καθιστά ως μια ακόμα τυπολογία του πάρκου που συνδυάζει την άθληση με την περιπλάνηση στο πάρκο και το φυσικό τοπίο.

Στοιχεία έργου:
Αρχιτεκτονική Μελέτη: Constantinos Petrakos Architects + Michalis Pirokka + Matt Moffitt 
Κατηγορία: Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός
Διάκριση: 3ο Βραβείο
Ομάδα Μελέτης: Κωνσταντίνος Πετράκος, Μιχάλης Πιρόκκας, Matt Moffitt, Ευαγγελία Σταματίου Κώνστα, Σάββας Κακαλής, Αδαμαντία Σουλιώτη, Ανδρέας Μακεντούδης, Χριστίνα Αθανασίου
Σύμβουλοι: Αθανάσιος Καράμπελας (φυτοτεχνικά), Αθανάσιος Πετράκος (στατικά), Δημήτριος Νικολόπουλος (μηχανολογικά)
3D visualization: Γεράσιμος Γιαννόπουλος

In the recent Architectural Competition “Redevelopment of the Multifunctional Park of Pedion Areos” the team of: Constantinos Petrakos Architects + Michalis Pirokka + Matt Moffitt won the 3rd prize. The main goal of the competition was the redesign of an existing park, “Pedion Areos”, located in the city of Volos.
The design team’s proposal negotiated two main objectives: the preservation and strengthening of the existing natural landscape and the addition of new programs, aiming to transform the inactive park into an attractive destination for all the age groups, throughout the day.

Pedion Areos was currently seen as a memory of the more typical park typology. It is a garden with a well-developed artificial pond system. Its habitat is full of colour, texture and biodiversity. 

His character encourages the traveller to slow down and leave behind the turbulent noise of the city. Today based on the way that the parks are experienced, we can identify two categories of parks: the “passive” parks, which are public spaces for relaxation and family activities, and the “active” parks for recreation, which often include communal or group activities.

The central idea of the proposal is the combination of these two park typologies in order to address the different needs and activities of the city’s residents.

Per the proposal, two entry points are established for each park and a multi-use pedestrian/cycling path network, parallel to the main road at the entrance of the city. This achieves an axis of integration between the two parks, the existing buildings of the exhibition center and the newly build Museum of Argos.

Starting the tour of the park, the visitor enters the area of the urban park. This area connects the city with the interior of the park. It operates as a place of recreation and quick escape from the city. The plazas host high-intensity activities while the planting is located at the site boundary or scattered within the plazas of the urban park. The plantings consist of tall trees at the boundaries, canopy trees closer to the active areas of the park for shading and ornamental shrubs. The variety of the planting aims to provide a unique experience to the visitor through their seasonality and character.

From the shores of the urban park the visitor can cross two bridges and reach the opposite island, while from the “beaches” the visitor can take a canoe and move around the lake in order to reach either the artificial islands or the “shores” of the main island. Here the planting is tall and “wilder” acting as an introduction to the planting of the island’s interior.

Arriving on the island, the visitor recognises the change of the environment. From the urban park with the intense activities, the visitors are now in quiet and isolated landscape from the city, an ideal place for soothing activities such as walks, picnics etc. To preserve the peaceful atmosphere, tall trees are placed around the perimeter of the island, creating a glade/valley in the central part of the island.

At the border of the island valley the visitor can find the small pavilions. The pavilions are presented as spaces for events and activities in the natural landscape of the island.

The two new structures of the observatory and the multi-purpose room are introduced to the island and along with the transformation of the existing buildings of the café and the event space, they now act as landmarks.

The perimeter railway line is maintained in the park. The design team proposes new wagons of different scale that have different functions and serve different needs of the park.

The northern part of the park hosts the sports facilities that operate in support of the ones that are currently at the nearby university.

A climbing wall, a skate park, volleyball and basketball courts enhance the sport activities of the area and create a park that is used from different age groups and during several hours of the day.

Credits & Details
Architectural design: Constantinos Petrakos Architects + Michalis Pirokka + Matt Moffitt 
Category: Architectural Competition
Prize: 3rd Prize
Design team: Constantinos Petrakos , Michalis Pirokka , Matt Moffitt, Evaggelia Stamatiou Konsta, Savvas Kakalis,Adamantia Soulioti, Andreas Makentoudis, Chistina Athanasiou
Consultants: Athanasios Karabelas (phytotechnical), Athanasios Petrakos (structural), Dimitris Nikolopoulos(mechanological)
3D visualization: Gerasimos Giannopoulos