Έπαινο στον Ανοιχτό “Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό Ιδεών για την ανάπλαση του κοινόχρηστου χώρου της ευρύτερης περιοχής του νέου σταθμού Μετρό ΚΟΛΩΝΑΚΙ” κέρδισε η πρότασή των Αθανάσιος Moυσμουλίδης – MID Studio, Ευάγγελος Κουτσιούμπας– nοnstatestudio, Στεφανάκης Δημήτρης – Studio 99, Μιχάλης Πολυμενίδης – Space OP, Ελευθερία Ζανιδάκη, Κωνσταντίνος Τριχιάς – LAASTIK, (Αρχιτέκτονες Μηχανικοί), Νίκος Σουλάκης– S.Ar (Δρ. Αρχιτέκτων Μηχ.), Φωτεινή Γιαμάκου, Σωτήρης Γιαμάκος – Giamakos Architects (Αρχιτέκτονες Μηχανικοί), Κορνηλία Χριστοδούλου (Φοιτήτρια Αρχιτεκτονικής), Γιάννης Ρέτσιος, Θέμης Νάνας (Φοιτητές Αρχιτεκτονικής). Η πρόταση είναι μέρος μιας συνολικής προσέγγισης για τους δημοσίους χώρους της Αθήνας με τις πολεοδομικές επεμβάσεις να αποτελούν μέρος ενός συνολικού στρατηγικού σχεδιασμού. Οι πλατείες γίνονται αντιληπτές ως αστικές σκηνές ενώ η πλατεία Κολωνακίου μελετάται και σχεδιάζεται ως ένα κομβικό σημείο για την δημιουργία ενός δικτύου δημόσιων πλατειών και διαδρομών περιπάτου. Οι πεζοδρομήσεις και η μετατροπή οδών σε δρόμους ήπιας κυκλοφορίας, η προτεραιότητα στην κίνηση των πεζών, η διατήρηση της φυσικής κλίσης του εδάφους, η επιλογή υδατοπερατών υλικών δαπεδόστρωσης, η ενσωμάτωση στοιχείων νερού, η αύξηση των υψηλών φυτεύσεων, ο σχεδιασμός εναλλαγών κίνησης και ανάπαυσης και η μελέτη του σκιασμού αποτελούν αρχές που συγκροτούν την πρόταση.
-κείμενο από τους δημιουργούς
“Αστικές Σκηνές, μια αφήγηση για το Αθηναϊκό αστικό τοπίο”
Πράξη Ι: «Ανάδυση» – Πλατεία Φιλικής Εταιρείας
Η μελέτη αποτελεί μια εναλλακτική προσέγγιση για ένα σύνολο δημόσιων χώρων της Αθήνας, ως ανεξάρτητα αλλά και αλληλένδετα στοιχεία ενός ευρύτερου αστικού συνεχούς. Η σύνδεση των επιμέρους ελεύθερων χώρων αλλά και η ανάδειξη της ιδιαίτερης ταυτότητας του καθενός από αυτούς αποτέλεσε την κεντρική ιδέα που πλαισιώνει τις μελέτες που υλοποιήθηκαν.
Η σύνδεση των επιμέρους ελεύθερων χώρων αλλά και η ανάδειξη της ιδιαίτερης ταυτότητας του καθενός από αυτούς αποτέλεσε την κεντρική ιδέα που πλαισιώνει τις μελέτες που υλοποιήθηκαν.
Η εμπειρία του δημόσιου χώρου δύναται να αντιστοιχηθεί με αυτή της Τέχνης του Θεάτρου. Κάθε πλατεία αποτελεί μια “αστική σκηνή”, μια αυτοτελή αρχιτεκτονική αφήγηση η οποία αναδεικνύει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και την ξεχωριστή ταυτότητα κάθε γειτονιάς. Οι “Αστικές Σκηνές” μετέχουν σε ένα μεγαλύτερο δρώμενο, μια θεατρική παράσταση, όπου ο σχεδιασμός έχει το ρόλο της σκηνοθεσίας-σκηνογραφίας ενός έργου ενώ η βιωματική εμπειρία του χώρου αναλογεί σε αυτήν του θεάτρου. Ο σχεδιασμός του δημόσιου χώρου προσκαλεί τον κοινό βίο και ενισχύει τη συλλογική μνήμη των κατοίκων με τον ίδιο τρόπο που η σκηνογραφία στο θέατρο προκαλεί συναισθήματα, βιώματα και μνήμες στον θεατή.
Η πλατεία Φιλικής Εταιρείας στο Κολωνάκι, με την μακρά ιστορία της ως σημείο κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών αλλαγών και εξελίξεων από την αρχή της ίδρυσης της σύγχρονης Αθήνας, αποτελεί κομβικό σημείο για την ευρύτερη ανάπλαση του δικτύου πλατειών. Το αυστηρό όριο ανάμεσα στον δρόμο και τον ελεύθερο χώρο της πλατείας καταργείται ενώ επιλέγεται στρατηγικά η επέκταση της πλατείας προς τις τρεις πλευρές με πεζοδρομήσεις και μετατροπή οδών σε ήπια κυκλοφορία. Στόχος αποτελεί η απόδοση στην τοπική κοινωνία, τόσο ενός ποιοτικού δημόσιου χώρου με εύκολη προσβασιμότητα και ιδιαίτερο σχεδιασμό, αλλά και η στρατηγική απομάκρυνση των ιδιωτικών αυτοκινήτων, σταθμευμένων ή διερχόμενων περιμετρικά της πλατείας, στα πλαίσια ευρωπαϊκών προτύπων.
Ο σχεδιασμός της πλατείας Κολωνακίου αντλεί την πηγή έμπνευσης από τον βράχο του Λυκαβηττού.
Ο σχεδιασμός της πλατείας Κολωνακίου αντλεί την πηγή έμπνευσης από το στοιχείο που «καλύφθηκε» πρώτο στο σημείο αυτό και επανεμφανίστηκε με αφορμή τα έργα της νέας γραμμής, τον βράχο του Λυκαβηττού. Το αττικό τοπίο, όπως αυτό χαρακτηριστικά συναντάται ακόμα στους λόφους του λεκανοπεδίου, αποτελεί ένα οικείο και φιλόξενο περιβάλλον. Στόχος είναι η δημιουργία μιας πλατείας – τμήματος μιας ανοιχτής σκηνής, ενός σκηνογραφημένου θεατρικού έργου που διαδραματίζεται καθημερινά και σε πολλές άλλες πλατείες στην πόλη. Η διατήρηση της φυσικής κλίσης του εδάφους, η μερική κάλυψη με σκληρά υλικά, η αύξηση του πρασίνου και των υψηλών φυτεύσεων, ο σχεδιασμός πολλαπλών διαδρομών και σημείων ανάπαυσης και αναψυχής σε συνδυασμό με τη μελέτη φυσικού και τεχνητού σκιασμού αποτελούν τις κύριες σχεδιαστικές αρχές της πλατείας.
Η παραδοσιακή ελληνική πλατεία και η συλλογική μνήμη που φέρει συγκεκριμένα η πλατεία Φιλικής Εταιρείας, σε συνδυασμό με την γειτνίαση με τον λόφο του Λυκαβηττού και τον Εθνικό Κήπο αλλά και τοπικών πεζοδρόμων δημιουργούν έναν χώρο περιπλάνησης, περιπάτου, εναλλαγής μεταξύ αστικού και φυσικού τοπίου. Συνεπώς, η πλατεία γίνεται αντιληπτή ως ένα σημείο κίνησης και στάσης συγχρόνως. Αναβαθμοί, νερό, πλατώματα, πέργκολες και φυσικά υδατο-διαπερατά υλικά διαμορφώνουν μια μοναδική στο είδος της πλατεία, η οποία κοσμείται με θεατρικά και ποιητικά στοιχεία, ως άλλα σκηνικά για τις μικρές και μεγάλες παραστάσεις του δημόσιου βίου της πόλης.
Οι πολεοδομικές επεμβάσεις αποτελούν μέρος ενός στρατηγικού σχεδίου, με στόχο την σύνδεση των επτά πλατειών μέσα από ένα δίκτυο διαδρομών περιπάτου.
Η ένταξη στην ευρύτερη περιοχή επιτυγχάνεται μέσω ενός ευρέως δικτύου πεζοδρομήσεων και μετατροπών οδών σε ήπιας κυκλοφορίας. Οι πολεοδομικές επεμβάσεις αποτελούν μέρος ενός στρατηγικού σχεδίου, με στόχο την σύνδεση των επτά πλατειών μέσα από ένα δίκτυο διαδρομών περιπάτου. Με αυτόν τον τρόπο, κάθε πλατεία εντάσσεται βέλτιστα στον αστικό ιστό που την περιβάλλει ενώ ολόκληρη η γειτονιά μετατρέπεται σε θύλακα ήπιας κυκλοφορίας στο κέντρο της πόλης.
Στοιχεία έργου
Τυπολογία ΑΝΟΙΧΤΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΙΔΕΩΝ «Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός Ιδεών για την ανάπλαση του κοινόχρηστου χώρου και της ευρύτερης περιοχής του νέου σταθμού Μετρό ΚΟΛΩΝΑΚΙ»
Διοργανώτρια Αρχή ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΑΘΗΝΑ Α.Ε.
Βραβεύσεις Έπαινος
Ομάδα Μελέτης Αθανάσιος Moυσμουλίδης – MID Studio, Ευάγγελος Κουτσιούμπας– nοnstatestudio, Στεφανάκης Δημήτρης – Studio 99, Μιχάλης Πολυμενίδης – Space OP, Ελευθερία Ζανιδάκη, Κωνσταντίνος Τριχιάς – LAASTIK, (Αρχιτέκτονες Μηχανικοί), Νίκος Σουλάκης– S.Ar (Δρ. Αρχιτέκτων Μηχ.), Φωτεινή Γιαμάκου, Σωτήρης Γιαμάκος – Giamakos Architects (Αρχιτέκτονες Μηχανικοί), Κορνηλία Χριστοδούλου (Φοιτήτρια Αρχιτεκτονικής), Γιάννης Ρέτσιος, Θέμης Νάνας (Φοιτητές Αρχιτεκτονικής)
Πολεοδομική θεώρηση και πρόταση (σε συνεργασία με την Commonspace Coop) Θάνος Ανδρίτσος (Αρχιτέκτων Μηχανικός-Πολεοδόμος), Γιάννης Παρασκευόπουλος (Τοπογράφος Μηχανικός-Πολεοδόμος), Άρτεμις Κουμπαρέλου (Αρχιτέκτων Μηχανικός-Γεωγράφος)
Συγκοινωνιολογική μελέτη (σε συνεργασία με την POLINDE E.E) Έμιλυ Τουμπουλίδου (Συγκοινωνιολόγος Μηχανικός)
Φυτοτεχνική Μελέτη Στελίνα Τσιάντου (Αρχιτέκτων Τοπίου)
Ομάδα Συνεργατών Νίκος Χατζηνικολάου (Πολιτικός Μηχανικός), Παναγιώτης Διονυσίου (Μηχανολόγος Μηχανικός), Σταύρος Καραπάνος (Γεωπόνος), Γιώργος Ζέρβας (Πολιτικός Μηχανικός Υδραυλικών Έργων), Ευαγγελία Μιχαηλίδου (Περιβαλλοντολόγος – Αρχιτέκτων), ENVISTA A.E (Σύμβουλοι – Περιβαλλοντολόγοι)
Τοποθεσία Κολωνάκι, Αθήνα, Ελλάδα
Honorable mention in the Open “Architectural Ideas Competition for the regeneration of the common area of the wider area of the new KOLONAKI Metro station” was won by the proposal of Athanasios Mousmoulidis – MID Studio, Evangelos Koutsioumpas – nonstatestudio, Dimitrios Stefanakis – Studio 99, Michael Polymenides – Space OP, Eleftheria Zanidaki, Konstantinos Trichias – LAASTIK (Architects Engineers), Nikos Soulakis– S.Ar (Dr. Architect Engineer), Foteini Giamakou, Sotiris Giamakos – Giamakos Architects (Architects Engineers), Kornilia Christodoulou, Giannis Retsios, Themis Nanas (Students of Architecture). The proposal is part of a comprehensive approach for the public spaces of Athens with the urban planning interventions being part of an overall strategic planning. The squares are perceived as urban scenes while the Kolonaki square is studied and designed as a focal point for the creation of a network of public squares and walking routes. Pedestrians and the conversion of roads to soft traffic roads, prioritizing pedestrian traffic, maintaining the natural slope of the ground, choosing permeable flooring materials, incorporating water features, increasing tall plantings, planning movement and rest alternations and the study of shading are principles that make up the proposal.
-text by the authors
“Urban Stages : Α narrative for the Athenian urban-scape”
Act I: “To emerge” – Kolonaki Square
The project of the redevelopment of 6+1 public squares aims at introducing a new approach to the design of the public space. The squares are considered and designed as independent and simultaneously interwoven elements of a broader urban fabric in the city of Athens. The concept aims at developing a narrative regarding all independent seven public spaces while retaining the unique qualities and characteristics of each one.
The concept aims at developing a narrative regarding all independent seven public spaces while retaining the unique qualities and characteristics of each one.
The way that people experience public spaces resembles the way that viewers react to a theatrical play. Each square resembles an urban stage, a contextual narrative emerging from the unique character of each neighborhood. “Urban Stages project” are part of a larger context -a play-where urban design and scenography merge to provoke emotions and instill images in the collective memory of the people in the form of screenwriting. The feelings provoked by a theatrical play can be transferred through the means of architecture and urban design to the people while interacting with the space.
A unique opportunity, regarding the transformation of downtown Athens, emerges when the public space is perceived as a system of dynamic relationships between its vital parts; the local communities who live in it, the local authorities who regulate it and the architects and engineers who shape it.
Throughout the centuries, the “Filikis Etairias” square in Kolonaki’s neighborhood played an important role on the social, political and cultural changes which transformed the entire city of Athens. The square is designed as a key-space for the entire project of the redevelopment of the new L4 Metro squares due to its geographical location and the proximity to important areas and landmarks such as the Lycabettus Hill, the National Garden and the Parliament.
The first act of the proposal was to work on the limits of the square with the surrounding neighborhood. Two secondary streets are being pedestrianized offering to the citizens a direct passage towards the square while car parking is transferred to underground garages.
The square’s concept derives from the element which has initially been covered by the city grid; the rock of Lycabettus Hill.
The square’s concept derives from the element which has initially been covered by the city grid; the rock of Lycabettus Hill. The Athenian landscape, with the old olive trees, the pines and the mediterranean dry plants, can still be seen in few places in Athens, such as the hills. The natural landscape, re-emerged from the background due to the operations for the new metro line, becomes the main design element of the new square. The space is perceived as an open stage, where many daily-life theatrical plays can take place in every different corners of the square. The adoption of a higher ratio between softscape and hardscape, the cover of the hard surfaces with water-permeable materials, the increase of greenery, the design of multiple routes and plateaus had been the key-points of the design proposal.
The plateaus of the new square are combined with exposed water paths and tanks, carefully placed on key-spots in order to collect, without mechanical support, the rainwater and cover a percentage of the project’s needs for irrigation. Artificial elements such as pergolas along with the addition of high trees and permeable materials contribute to a more sustainable profile of the new square, which has as a result the lowering the average temperature of the area during hot summer months.
Facts & Credits
Typology OPEN ARCHITECTURAL IDEAS COMPETITION “Architectural Design Competition for the renovation of the common space and the wider area of the New KOLONAKI Metro Station
Organiser ATHENS ANAPLASIS S.A.
Awards Honorable mention
Design Team Athanasios Mousmoulidis – MID Studio, Evangelos Koutsioumpas – nonstatestudio, Dimitrios Stefanakis – Studio 99, Michael Polymenides – Space OP, Eleftheria Zanidaki, Konstantinos Trichias – LAASTIK (Architects Engineers), Nikos Soulakis– S.Ar (Dr. Architect Engineer), Foteini Giamakou, Sotiris Giamakos – Giamakos Architects (Architects Engineers), Kornilia Christodoulou, Giannis Retsios, Themis Nanas (Students of Architecture)
Urban consultant Commonspace Co-op – Athanasios Andritsos (Architect Engineer – Urban Planner), Ioannis Paraskevopoulos (Rural Surveyor Engineer– Urban Planner), Artemis Koumparelou (Architect Engineer – Geographer)
Transportation consultant POLINDE E.E – Emily Toumpoulidou (Civil Engineer – Transportation Expert)
Landscape consultant Stelina Tsiantou (Landscape Architect)
Collaborators Nikolaos Chatzinikolaou (Civil Engineer), Panagiotis Dionisiou (Mechanical Engineer), Stavros Karapanos (Agronomist), Georgios Zervas (Civil Engineer– Hydraulics Expert), ENVISTA S.A (Environmental Experts), Evangelia Michailidou (Architect – Environmental Expert)
Location Kolonaki, Athens, Greece
READ ALSO: Οι Δημήτρης Ζούπας, Αικατερίνη Χελιδώνη, Στέλλα Παντελιά, Ιωάννης Ευμολπίδης και Γεώργιος Παπασταματίου κέρδισαν το Β’ Βραβείο στον Ανοιχτό Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό για το Νέο Σταθμό Μετρό Ακαδημία.