Η συμμετοχή της ομάδας των Nysa Architects στον πρόσφατο σχετικό πανελλήνιο διαγωνισμό που έλαβε εξαγορά, έχει ως στόχο τη σύνδεση πνεύματος και σώματος μέσα από τη συσχέτιση με το στοιχείο του νερού και της ιστορίας της περιοχής ενδιαφέροντος. Ζητούμενο του διαγωνισμού ήταν «Αξιοποίηση του οικοπέδου Σαρλίτζα με δημιουργία κέντρου θερμαλισμού και πολιτιστικού συγκροτήματος» μέσω της πρότασης νέων πολιτιστικών χρήσεων για τα διατηρητέα κτίρια, της ανάδειξης και προστασίας των αρχαίων και η τοπική διαμόρφωση του οικοπέδου.
Βασική σχεδιαστική απόφαση της ομάδας ήταν η σύλληψη του κτιριακού συγκροτήματος ως έναν κήπο και του κτιρίου των λουτρών σαν το grotto (σπήλαιο) αυτού, δημιουργώντας διάφορες σχέσης κίνησης και οπτικής επαφής μεταξύ τους. 

Αντικείμενο του πανελλήνιου ανοιχτού διαγωνισμού ήταν ο σχεδιασμός ενός νέου θερμαλιστικού και ιαματικού κέντρου στη Θέρμη Λέσβου, στο οικόπεδο όπου βρίσκεται το ιστορικό ξενοδοχείο Σάρλιτζα Παλλάς. Επιπλέον έπρεπε να προταθούν νέες πολιτιστικές χρήσεις για τα διατηρητέα κτίρια, να αναδειχθούν και να προστατευτούν τα αρχαία και να διαμορφωθεί τοπιακά το οικόπεδο.

Στόχος της πρότασης μας είναι η σύνδεση πνεύματος και σώματος μέσα από την εμπειρία του νερού και της ιστορίας. Η ιστορία βιώνεται μέσα από την μνημονική επίκληση αισθητηριακών βιωμάτων συνυφασμένων με την περιοχή, όπως αυτή της λουτρικής εμπειρίας και της επαφής με τη φύση.

Στο οικόπεδο υπάρχουν ίχνη από αρχαίες λουτρικές εγκαταστάσεις επισημαίνοντας την βαθιά σχέση με τον θερμαλισμό. Στην περιοχή επίσης λατρευόταν η Άρτεμις, η κατεξοχήν θεά που δρούσε μεταξύ της φύσης και του πολιτισμού. Αυτό το δίπολο επανέρχεται συνεχώς στην πρόταση μας με χωρικούς και προγραμματικούς όρους.

Το συγκρότημα συλλαμβάνεται σαν ένας κήπος, ενώ το νέο κτίριο των λουτρών σαν το grotto (σπήλαιο) του κήπου. Η περίμετρος αυτού του κήπου είναι κατάφυτη, ενώ το κέντρο που ορίζεται από τα παλαιά και νέα κτίρια μένει οπτικά κενό. Το ιστορικό βάθος που στα λουτρά και στο φυτεμένο μέρος του κήπου βιώνεται σωματικά, στο κενό κέντρο και στο Σαρλιτζά κατανοείται νοητικά και οπτικά.

Το masterplan οργανώνεται με μια κυκλοτερή κίνηση που συνδέει τα κύρια σημεία του προγράμματος: την είσοδο με το Σαρλιτζά και την πλατεία, και από εκεί με τα νέα κτίρια επιστρέφοντας στο τέλος στην κύρια είσοδο.

Η κίνηση φτιάχνει ένα κάδρο με πρωταγωνιστές τα αρχαία ευρήματα, και τα κτίρια διατηρητέα και νέα. Τα βλέμματα που επιτρέπει η κενότητα του κέντρου προς τα κτίρια, τα ευρήματα και το τοπίο θέτει ως πρωταγωνιστή την ιστορία και τη μνήμη, ενώ δημιουργεί την αίσθηση του συνανήκειν στους επισκέπτες.

Τα λουτρά είναι το grotto του κήπου και σχεδιάζονται σαν ένα γραμμικό σπήλαιο. Εξωτερικά είναι σαν ένας βράχος. Μια οριζόντια σχισμή στη βάση του αποκαλύπτει το πολύτιμο εσωτερικό του και αντίστροφα εσωτερικά επιτρέπει ανεμπόδιστα βλέμματα προς τον κήπο.

Στοιχεία έργου:
Έργο: Πρόταση για τον πανελλήνιο διαγωνισμό «Αξιοποίηση του οικοπέδου Σαρλίτζα με δημιουργία κέντρου θερμαλισμού και πολιτιστικού συγκροτήματος»
Τυπολογία: Συμμετοχή σε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό
Επιφάνεια: 670m²
Αρχιτέκτονες: Nysa
Ομάδα σχεδιασμού: Αλέξανδρος Σπεντζάρης, Γιώργος Χατζόπουλος, Γιώργος Αυγερινού
Στατική μελέτη: Σπύρος Λίτος
Μηχανολογική μελέτη: Παντελής Αργυρός

The participation of the Nysa Architects team in the recent relevant panhellenic competition aims to connect spirit and body through the correlation with the element of water and the history of the area of interest. The aim of the competition was “the exploitation of the Sarlitza plot with the creation of a thermalism center and a cultural complex” through the proposal of new cultural uses for the listed buildings, the promotion and protection of the ancients and the local configuration of the plot.
The main design decision of the team was the conception of the building complex as a garden and the building of the baths as its grotto (cave), creating various relationships of movement and visual contact between them.

The object of the competition is the design of a new bath complex in Lesvos neighbouring the historical Sarlitza Palace. The complex includes the preservation of existing buildings next to the hotel as well as the protection and exhibition of the adjacent ancient ruins. 

The project focuses on the connection between body and spirit through the experience of water and history. The past is experienced through the evocation of censorial experiences integrated into the site such as the bathing experience in nature. The contextual importance of water is evident in the site’s ancient ruins pertaining to bathing sites from different historical periods.

During ancient times, the worship of the goddess Artemis around the island underlines the historical relationship between nature and culture. We apply this conceptual double of culture and nature in programmatic and spatial terms throughout the project.

The complex is conceived as the Garden while the new bath’s building functions as the Grotto. The garden forms a perimeter around the complex while the ancient ruins in the middle are left as a void. Hence, the historical depth is analyzed and experienced in different ways; the ancient ruins are visually experienced while the bathing experience pertains to the haptic senses of the body. 

The masterplan is organized around a circular movement connecting the different points of the program; from the entrance passing through the hotel and back. This movement creates a frame around the ancient ruins, the existing and the new buildings.

The central void allows for unobstructed vision through the ancient finds to the new buildings. The baths are formed as a linear grotto. The grotto is formed as a solid rock, framing its interior through a linear cut at its base. 

Credits & Details

Project: Proposal for the panhellenic competition “Development of the Sarlitza plot with the creation of a thermalism centre and a cultural complex”
Typology: Architectural competition
Area: 670m²
Architects: Nysa
Design Team: Alexandros Spentzaris, Giorgos Chatzopoulos, Giorgos Avgerinou
Structural Engineer: Spyros Litos
Mechanical Engineer: Pantelis Argyros