Η πρόταση των Άννα Γκούφα, Σοφία Καλάκου, Κατερίνα Κουλούρη και Μαρία Πατμανίδου στα πλαίσια του Φοιτητικού Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού Ιδεών «Φαρμακείο 2030», που διοργανώθηκε από τους: Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών (ΤΑΜ ΠΠ), Ομοσπονδία Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδας (ΟΣΦΕ) σε συνεργασία με το Τμήμα Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Λευκωσίας (Πρόγραμμα Φαρμακευτικής), απέσπασε το Τρίτο βραβείο συμμετοχής (καθ’ ισοτιμίαν). Σύμφωνα με τις φοιτήτριες, το φαρμακείο του 2030, έχει ως στόχο να επαναπροσδιορίσει την σχέση του φαρμακοποιού με τους πελάτες του φαρμακείου, με τρόπο τέτοιο ώστε να ενισχυθεί ο ρόλος του όσον αφορά την υποστήριξη και η φροντίδα του ασθενή. Ο σχεδιασμός του φαρμακείου προτείνει μια σειρά αυτοματοποίησης των διαδικασιών και τροποποίησης των χώρων, με τρόπο ευέλικτο και προσαρμόσιμο σε διαφορετικές χωρικές συνθήκες.

Η πρόταση για το φαρμακείο 2030, φιλοδοξεί να επαναπροσδιορίσει την σχέση του φαρμακοποιού με τους πελάτες του φαρμακείου. Απαλλάσσει τον φαρμακοποιό από εργασίες που απαιτούν χρόνο οι οποίες υπονομεύουν την ουσία του επαγγέλματος, προκειμένου να ενισχυθεί ο πραγματικός του ρόλος που είναι η υποστήριξη και η φροντίδα του ασθενή. 

Σήμερα ο φαρμακοποιός καλείται κυρίως να εκτελέσει διαδικασίες συνταγογράφησης και έχει αναλάβει τον ρόλο του πωλητή παραφαρμακευτικών σκευασμάτων. Στο Φαρμακείο 2030 προτείνεται η αυτοματοποίηση κάποιων εκ των διαδικασιών προκειμένου να μείνει περισσότερος χρόνος για τους ανθρώπους. Έτσι θα μπορέσει να αναδειχθεί ο πραγματικός ρόλος του επαγγέλματος του φαρμακοποιού που είναι η παρασκευή φαρμάκων ή εξατομικευμένων σκευασμάτων και ο ενεργός συμβουλευτικός ρόλος.

Η λειτουργία του Φαρμακείου 2030 στηρίζεται σε ένα σύστημα αυτοματοποίησης των παραγγελιών και των παραλαβών των φαρμάκων που αξιοποιεί και συνδυάζει δύο ήδη υπάρχουσες τεχνολογίες: τους ρομποτικούς βραχίονες και τους πνευματικούς σωλήνες.

Οι παραπάνω τεχνολογίες σε συνδυασμό με τη χρήση και την εξέλιξη της άυλης συνταγογράφησης επιτρέπουν να γίνεται ένα μεγάλο μέρος της αγοράς φαρμακευτικών προϊόντων χωρίς τη συμμετοχή του φαρμακοποιού. 

Το σύστημα αποτελείται από τρία μέρη, την αποθήκευση, τον διαμοιρασμό και την παραλαβή. Τα φαρμακευτικά προϊόντα βρίσκονται αποκλειστικά στον χώρο αποθήκευσης στον οποίο υπάρχουν ιδανικές συνθήκες διατήρησής τους. Από εκεί διαμοιράζονται στα σημεία παραλαβής μέσω ενός δίκτυού πνευματικών σωλήνων. Η εκτέλεση της συνταγής γίνεται από τον ίδιο τον κάτοχο της συνταγής στα pick up points, τα ειδικά σημεία στο χώρο του φαρμακείου τα οποία βρίσκονται κοντά στις εισόδους. Τα pick up points λειτουργούν όπως οι αυτόματοι πωλητές μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων με τη διαφορά ότι εδώ μπορεί να γίνει επίσης αποκωδικοποίηση του γραμμοκώδικα της άυλης συνταγογράφησης. Η συμμετοχή του φαρμακοποιού σε αυτή τη διαδικασία μπορεί να είναι ως και μηδαμινή.

Ο σχεδιασμός του χώρου βασίζεται στη συνεργασία δυο διαφορετικών αντιληπτικών και λειτουργικών συστημάτων.

Τα στοιχεία αυτά χρησιμοποιούνται για τη διανομή των προϊόντων (πνευματικοί σωλήνες) για την αποσαφήνιση  της κίνησης στο χώρο (διαγραμμίσεις στο έδαφος) για την σήμανση των περιοχών και την ανάδειξη των παραφαρμακευτικών προϊόντων (φωτισμός). Το ξεκάθαρο αυτό σύστημα οργάνωσης του χώρου ευνοεί την εύκολη προσαρμογή σε χώρους με διαφορετικά μεγέθη και χωρικές ποιότητες. 

Τα στοιχεία – κόμβοι είναι ανεξάρτητα πρίσματα που παραλαμβάνουν τις λειτουργίες του φαρμακείου (εργαστήριο, χώροι φροντίδας, χώροι εξυπηρέτησης κτλ.). Οι λειτουργίες αυτές διαβαθμίζονται από εντελώς κρυφές οι οποίες αφορούν αποκλειστικά το προσωπικό του φαρμακείου σε εντελώς φανερές που συμπεριλαμβάνουν και τους επισκέπτες. Ο κάθε κόμβος παραλαμβάνει και μια άλλη λειτουργία που συμβαίνει στο φαρμακείο και μέσω των χαλαρών ή των σκληρών ορίων του, λαμβάνει περισσότερο ή λιγότερο δημόσιο χαρακτήρα.

Στόχος της πρότασης είναι η ανάδειξη του ουσιαστικού ρόλου του φαρμακοποιού. Επομένως, στο πλαίσιο αυτό, χώροι που ήταν άλλοτε κρυφοί γίνονται ορατοί (lab, χώροι φροντίδας).

Για να τονιστεί ακόμα περισσότερο η σχέση του φανερού – κρυφού χρησιμοποιούνται υλικά με διαφορετικούς βαθμούς οπτικής διαπερατότητας. Γίνεται επίσης ευρεία χρήση του ανοξείδωτου χάλυβα, που έχει ιδανικές αντιμικροβιακές ιδιότητες. Τα περισσότερα από τα υλικά είναι ανακυκλώσιμα.

Για την διευκόλυνση του φαρμακοποιού στις ώρες εφημερίας, προτείνεται η προσθήκη ενός χώρου ανάπαυλας. Για την καλύτερη εξυπηρέτηση και εφόσον το προτεινόμενο σύστημα ευνοεί την απελευθέρωση από το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων, προτείνεται να υπάρχει σε όλα τα φαρμακεία σημείο παραλαβής που να λειτουργεί αυτόνομα καθ’ όλη τη διάρκεια του εικοσιτετράωρου.

Στοιχεία έργου

Έργο: Φαρμακείο 2030
Κατηγορία: Φοιτητικός Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός Ιδεών για τον Χώρο του Πρότυπου Ελληνικού Φαρμακείου Κοινότητας, ΟΣΦΕ, / ΤΑΜ ΠΠ, Πάτρα, 2023
Σχεδιασμός: Άννα Γκούφα, Σοφία Καλάκου, Κατερίνα Κουλούρη, Μαρία Πατμανίδου
Διάκριση: Τρίτο βραβείο (καθ’ ισοτιμίαν)
Χρονολογία: 2023
Τμήμα: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων/ Σχολή Μηχανικών/ Αρχιτεκτονική Σχολή

The proposal of Anna Goufa, Sofia Kalakou, Katerina Koulouri and Maria Patmanidou for the  Architectural Student Ideas Competition “Pharmacy 2030”, organised by Department of Architecture, University of Patras Federation of Greek Pharmacists’ Cooperatives (OSFE) and in collaboration with the Department University of Nicosia Health Sciences (Pharmacy Programme), won the third prize of participation (in equivalence). According to the students, the pharmacy of 2030 aims to redefine the relationship between pharmacists and pharmacy customers in such a way as to strengthen their role in patient support and care. The design of the pharmacy proposes a series of automation of processes and modification of spaces, in a flexible and adaptable way to different spatial conditions.

The proposed Pharmacy 2030 aspires to redefine the relationship between pharmacists and customers and to enhance the true nature of the profession.

The proposal for the 2030 Pharmacy is based on a system for automating orders and deliveries that utilises and combines existing technologies.

The system consists of three parts, storage, distribution and pick-up. Pharmaceutical products are moved from storage to pick-up points through an elaborate network of pneumatic tubes.

The pick-up points are vending machines activated by the users through the barcode that is already used in drug prescriptions.

The design of the space is produced through the cooperation of two different perceptual and functional systems. One system consists of elements that are static and function as nodes.

All the main programmatic uses of the pharmacy are located in these nodes. The other system consists of elements that are flexible and fluid and work together to arrange the movements in the space.

These elements are used to distribute products (pneumatic tubes) to clarify the movements of users in the space (ground markings) to signal different areas and highlight products (lighting). This clear system of organizing space makes it easy to adapt to spaces of different sizes and spatial qualities. 

Credits & Details

Project: “Pharmacy 2030: Student Architecture Ideas Competition for the Space of the Model Greek Community Pharmacy”
Students: Anna Gkoufa, Sofia Kalakou, Katerina Koulouri, Maria Patmanidou
Department: Technical University of Ioannina/ Faculty of Engineering / School of Architecture
Date: February – May 2023