"Urban Knit": Collatio Architects win Acquisition at the open architectural competition "Redesign of Aristotelous Square and Axis"

Collatio Architects‘ entry proposes an urban knit, formed on a twisted grid, as a universal design approach for the redesign of Aristotelous axis and square envisioning a modern public space respectful of the rich and multicultural history of Thessaloniki while, also, inclusive and accessible for everyone promoting coexistence and social intertwining.

-text by the authors

The central idea of our proposal for the regeneration of the axis and Aristotelous Square is that of the “urban knit”. The diagonal outlines of the Emprar urban plan, which define the urban center of Thessaloniki, become the guide for the creation of a new rotated grid for the Aristotelous axis. The boundaries of the historical background of the urban center find a new meaning through the formation of the Aristotelous axis and become a design tool. This knitt is also a commentary on the multicultural past of Thessaloniki and the historical coexistence of different national, cultural and religious identities. These traditions’ traces of which still exist today and which are evident both on the Aristotelous axis and at the points of cultural and historical interest that are in proximity to the axis.

The new diagonal engravings seek to redefine the relationship of the axis with the arcades that run along its entire length, seeking to expand their reference space. The space of the arcades is conceptually expanded by the diagonal grooves of the grid, which soften the relatively hard limits between the arcades and the axis.

The axis’ monumentality is redefined as a capacitor of imaginary and spatial connections.

The new design background claims to be an additional layer on the historical city’s stratification. The diagonal engravings come to redefine the monumentality of the Aristotelous axis. The idea of ​​the urban knit formed on the twisted grid is a universal tool for the proposal. The same methodology and the same design tools are followed from the level of the paving configuration and its joints to the urban equipment design. The alternation of the scale, the new axis’ relations with the urban vegetation and the emblematic arcades under the buildings’ facades contribute to the creation of new spatial relations at different levels. The necessary complexity and alternation of spatial experiences along the axis are achieved through a single design approach. Thus, the new proposal for the Aristotelous axis, redefines a modern urban monument with respect to the rich and multicultural history of the city of Thessaloniki.

At the same time it seeks to be a modern urban public space inclusive and accessible, allowing coexistence, encounter and intertwining.

The logic of the common space permeates the whole design proposal and the configuration of the seating spaces and paths but also the relation with the streets that today intersect the Aristotelous Axis.

Facts & Credits
Project title  Urban Knit
Typology  Open Architectural Competition “Redesign of Aristotelous Square and Axis”
Awards  Acquisition
Design Team  Collatio Architects | Christos Stavrakakis, Nikos Orfanos

Η πρόταση των Collatio Architects προωθεί τη δημιουργία ενός αστικού πλεκτού, πάνω σε έναν υπό στρέψη κάνναβο, ως εργαλείο ολιστικού ανασχεδιασμού του άξονα και της πλατείας Αριστοτέλους, έχοντας ως όραμα τη δημιουργία ενός σύγχρονου δημόσιου χώρου που λειτουργεί ως κοινός τόπος για τους πολίτες της Θεσσαλονίκης, με σεβασμό στην πλούσια, πολυπολιτισμική ιστορία της πόλης και βάσεις τις αρχές της συμπερίληψης, της συνύπαρξης, της ισότιμης πρόσβασης και της κοινωνικής αλληλοδιαπλοκής.

-κείμενο από τους δημιουργούς

Η κεντρική ιδέα της πρότασης για την ανάπλαση του άξονα και της πλατείας Αριστοτέλους είναι αυτή του “αστικού πλεκτού”. Οι διαγώνιες χαράξεις του πολεοδομικού σχεδίου Εμπράρ, που ορίζουν το αστικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, γίνονται αφορμή και οδηγός για τη δημιουργία ενός νέου στραμμένου καννάβου για τον άξονα της Αριστοτέλους. Τα όρια του ιστορικού υποβάθρου του αστικού κέντρου βρίσκουν καινούργιο νόημα μέσα από τη διαμόρφωση του άξονα της Αριστοτέλους και γίνονται εργαλείο σχεδίασης. Αυτό το πλέξιμο αποτελεί και ένα σχόλιο για το πολυπολιτισμικό παρελθόν της Θεσσαλονίκης και την ιστορική συνύπαρξη διαφορετικών εθνικών, πολιτιστικών και θρησκευτικών ταυτοτήτων, ίχνη των οποίων υπάρχουν και σήμερα και τα οποία είναι φανερά τόσο στον άξονα της Αριστοτέλους όσο και στα σημεία πολιτιστικού και ιστορικού ενδιαφέροντος που είναι σε άμεση σχέση και γειτνίαση με αυτόν.

Οι νέες διαγώνιες χαράξεις επιδιώκουν να επαναπροσδιορίσουν τη σχέση του άξονα με τις στοές που τον διατρέχουν σε όλο του το μήκος, επιδιώκοντας τη διεύρυνση του χώρου αναφοράς τους. Ο χώρος εκτόνωσης των στοών νοητά επεκτείνεται με τις διαγώνιες χαράξεις του καννάβου, που αμβλύνουν το σχετικά σκληρό όριο μεταξύ των στοών και του άξονα.

Η μνημειακότητα του άξονα επαναπροσδιορίζεται ως πυκνωτής νοητών και χωρικών συνδέσεων.

Το νέο σχεδιαστικό υπόβαθρο αξιώνει να αποτελέσει ένα συμπληρωματικό στρώμα στην ιστορική διαστρωμάτωση της πόλης. Οι διαγώνιες χαράξεις έρχονται να επαναπροσδιορίσουν τη μνημειακότητα του άξονα της Αριστοτέλους. Η ιδέα του αστικού πλεκτού που διαμορφώνεται πάνω στον υπό στρέψη κάνναβο αποτελεί ένα καθολικό εργαλείο για την πρόταση. Από το επίπεδο διαμόρφωσης του πλακόστρωτου και των αρμών μέχρι το σχεδιασμό των στοιχείων του αστικού εξοπλισμού, ακολουθείται η ίδια μεθοδολογία και τα ίδια σχεδιαστικά εργαλεία. Η εναλλαγή της κλίμακας , οι νέες σχέσεις του άξονα με το αστικό πράσινο και τις εμβληματικές στοές κάτω από τις όψεις των κτιρίων του άξονα της Αριστοτέλους συμβάλλουν στη δημιουργία νέων χωρικών σχέσεων σε διαφορετικά επίπεδα. Η αναγκαία πολυπλοκότητα και εναλλαγή χωρικών εμπειριών κατά μήκος του άξονα επιτυγχάνονται μέσα από μία ενιαία σχεδιαστική αντιμετώπιση. Το ενιαίο και ομοιογενές πλακόστρωτο που διαμορφώνεται διαπερνά όλο τον άξονα, τις στοές, τους ενδιάμεσους δρόμους και την πλατεία Αριστοτέλους.

Η ολιστική διάσταση της σχεδιαστικής προσέγγισης περιγράφει ένα νέο κοινό χώρο στη βάση της συνύπαρξης, της συμπερίληψης και της ισότιμης πρόσβασης.

Οι χώροι με καθιστικά που προβλέπονται στην πρόταση λειτουργούν ως κοινοί ενώ ταυτόχρονα αυξάνονται για να μπορέσουν να ανταποκριθούν ικανοποιητικά σε μία τέτοια απαίτηση. Τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος μπορούν να εξυπηρετούν σε αυτούς τους χώρους χωρίς να τους δεσμεύουν μόνιμα. Οι αναλογίες της πλατείας Αριστοτέλους μεταβάλλονται μέσω του στοιχείου του νερού που αναδύεται και διαμορφώνει μια πιο “προστατευμένη” πλατεία ή όταν το νερό υποχωρεί και η πλατεία μεγαλώνει. Έτσι η πλατεία Αριστοτέλους ενισχύεται ως χώρος συνάντησης, παιχνιδιού, αναψυχής και εκδηλώσεων με το δυναμικό στοιχείο του νερού να δίνει τη δυνατότητα πολλαπλών διαμορφώσεων ανάλογα με την περίσταση.

Η φύτευση διαμορφώνεται στη λογική ενός αστικού οικοσυστήματος. Σε κάθε στρατηγικό “ξεφλούδισμα” του πλακόστρωτου υπόβαθρου ποικιλίες δέντρων και φυτών ξεπροβάλλουν με εναλλαγές στο ύψος και στο είδος δημιουργώντας χώρους και κατευθύνοντας φυγές, οπτικές και πραγματικές.

Έτσι η νέα πρόταση για τον άξονα της Αριστοτέλους, επαναπροσδιορίζει μία σύγχρονη αστική μνημειακότητα με σεβασμό στην πλούσια και πολυπολιτισμική ιστορία της πόλης της Θεσσαλονίκης. Ταυτόχρονα επιδιώκει να είναι ένας σύγχρονος αστικός δημόσιος χώρος συμπεριληπτικός και προσβάσιμος, που επιτρέπει τη συνύπαρξη, τη συνάντηση και την αλληλοδιαπλοκή. Η λογική του κοινού χώρου διαπερνάει όλη τη σχεδιαστική πρόταση και τη διαμόρφωση των χώρων στάσης αλλά και τη σχέση με του δρόμους που σήμερα τεμαχίζουν τον άξονα της Αριστοτέλους. 

Στοιχεία έργου
Τίτλος έργου  Αστικό Πλεκτό
Τυπολογία  Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός Ανασχεδιασμού της Πλατείας και του Άξονα της Αριστοτέλους
Διακρίσεις  Εξαγορά
Σχεδιασμός  Collatio Architects | Χρήστος Σταυρακάκης, Νίκος Ορφανός

Check out, also, “Stitching fragments” by architects Α. Giannisi, E. Moustaka & T. Chatziioannou in collaboration with Ch. Moustaka and mechanical engineer S. Anthis that won Acquisition at the open architectural competition “Redesign of Aristotelous Square and Axis”, here!

Δείτε, ακόμα, την πρόταση “Stitching fragments” που απέσπασε Εξαγορά στον ανοιχτό αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για τον ανασχεδιασμό της Πλατείας και του Άξονα της Αριστοτέλους, εδώ!