Μέσα από την παρουσίαση τριών έργων των Herzog & de Meuron, ο Andreas Fries, Senior Partner από το 2011 και υπεύθυνος των έργων του γραφείου στην Ελλάδα μίλησε στο ΕΣΩ 2024 “DOWN TO EARTH” για την μεγάλη σημασία των αρχιτεκτονικών προθέσεων και αποφάσεων για μια βιώσιμη μετάβαση.
Διαβάστε περισσότερα για την ημερίδα ΕΣΩ 2024, ‘Down To Earth’: ο ρόλος της αρχιτεκτονικής στο Νέο Κλιματικό Καθεστώς, εδώ!
Ο Andreas Fries επέλεξε να μας ξεναγήσει στην δουλειά των Herzog & de Meuron, παρουσιάζοντας 3 έργα στην πόλη της Βασιλείας στην Ελβετία. Η ομιλία του αφορά σε δύο κτίρια γραφείων (μικρού και μεσαίου μεγέθους αντίστοιχα) και στην επέκταση ενός συναυλιακού χώρου του 19ου αιώνα εστιάζοντας σε επιμέρους χειρισμούς, κατασκευαστικές επιλύσεις, επιλογές υλικών και σχεδιαστικές αποφάσεις των οποίων το αντίκτυπο είναι καθοριστικό για το αρχιτεκτονικό αποτέλεσμα όσο και για την συνθετική διαδικασία.
495 Hauptsitz Christoph Merian Stiftung [Έργο: 2018-2020, Υλοποίηση: 2021-2023]
Το πρώτο έργο βρίσκεται στο κέντρο της πόλης της Βασιλείας και πρόκειται για ένα κτίριο κατασκευασμένο από ξύλο. Εφόσον η επιθυμία του πελάτη ήταν η δημιουργία μιας κατοικίας από ξύλο οξιάς, το ερώτημα το οποίο κλήθηκαν σε πρώτο χρόνο να προσεγγίσουν οι αρχιτέκτονες ήταν το ακόλουθο:
“Πως μπορούμε να κατασκευάσουμε ένα ολόκληρο κτίσμα από ξύλο οξιάς”
Οι πειραματισμοί και οι δοκιμές μέσα από μοντέλα (models) όσο και η έρευνα για το υλικό φανέρωσαν κάποιους περιορισμούς (σχετικούς για παράδειγμα με την αντοχή του στην υγρασία αλλά και με την δυνατότητα προσαρμογής του σε διαφορετικά σημεία ενός κτίσματος).
Η διαδικασία αυτή οδήγησε στην απόφαση για δημιουργία ενός “Mixed wood house”, όπου επιλέχθηκε το κατάλληλο ξύλο για κάθε σημείο και έγινε η κατάλληλη επεξεργασία.
Το αποτέλεσμα ήταν “ένα κτίσμα κατασκευασμένο με 7 διαφορετικούς τύπους ξύλου”.
543 Hortus [Έργο: 2020-2023, Υλοποίηση: 2024-2025]
Το έργο Hortus βρίσκεται λίγο έξω από την πόλη της Βασιλείας. Ως εκκίνηση της σχεδιαστικής διαδικασίας οι Herzog & de Meuron έθεσαν το ερώτημα “Ένα ακόμα κτίριο γραφείων;”
Επέλεξαν να κινηθούν σε απόσταση από την συνηθισμένη τακτική σύμφωνα με την οποία τα σχέδια και οι μακέτες προηγούνται της κατασκευαστικής μελέτης, ανάλυσης και έρευνας, προς μια εναλλακτική προσέγγιση.
“Ας ξεχάσουμε την αρχιτεκτονική και ας ξεκινήσουμε με την ανάλυση-έρευνα”
‘Η αρχιτεκτονική ας είναι το αποτέλεσμα”. O Andreas Fries εστίασε σε ένα στοιχείο του κτίσματος, τις πλάκες δαπέδου, προκειμένου να δώσει μια εικόνα της συνθετικής, σχεδιαστικής και κατασκευαστικής διαδικασίας που ακολουθήθηκε.
“Αν καταφέρουμε να σχεδιάσουμε βιώσιμα τις πλάκες δαπέδου, θα έχουμε ένα αρκετά βιώσιμο κτίσμα”
Ακολουθώντας την προσέγγιση αυτή, η κατασκευή πλακών δαπέδου αποφασίστηκε να γίνει με ξύλινες δοκούς και χτυπημένο χώμα (Timber & Rammed Earth Floor Slab).
Συνοψίζοντας, μέσω ενός διαγράμματος ο Andreas Fries παρουσίασε τα συμπεράσματά της σύγκρισης ανάμεσα σε μια πλάκα σκυροδέματος και σε μια πλάκα ξύλινων δοκών και χτυπημένου χώματος σύμφωνα με οικονομικούς και οικολογικούς παραμέτρους.
Έγινε λόγος τόσο για το αισθητικό αποτέλεσμα του υλοποιημένου χώρου όσο και για το οικολογικό αποτύπωμα του κτίσματος μέσα στον χρόνο.
“Αν κάποια στιγμή δεν χρειαζόμαστε το κτίσμα αυτό μπορούμε απλά να “σπάσουμε’ το χώμα, να το επαναχρησιμοποιήσουμε, αυτό ή τις ξύλινες δοκούς”
402 Extension of the Stadtcasino Basel [Έργο: 2012-2016, Υλοποίηση: 2016-2020] 
To τρίτο και τελευταίο έργο που παρουσιάστηκε αφορά στην επέκταση του Stadtcasino, ενός υφιστάμενου κτίσματος του 19ου αιώνα που βρίσκεται στο κέντρο της Βασιλείας. Πρόκειται για έναν από τους πιο γνωστούς συναυλιακούς χώρους, φημισμένου λόγω της ακουστικής του.
Ο Andreas Fries αφού παρουσίασε τις ιστορικές φάσεις του κτιρίου μέσα από φωτογραφικό υλικό και παλιά σχέδια, μίλησε για την ανάγκη ύπαρξης ενός νέου σεναρίου χρήσης και κάλυψης αναγκών, σύμφωνα με το οποίο οι Herzog & de Meuron κλήθηκαν να σχεδιάσουν.
Το κτίσμα χαρακτηρίζεται για κάποιες ιδιαίτερες τακτικές και τρόπους κατασκευής. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι οι κολώνες οι οποίες πετυχαίνουν την όψη πέτρας με την χρήση ξύλου, γύψου και χρωματικών μοτίβων. Αναφερόμενος στην όψη του κτίσματος ανέφερε πως “το σχέδιο της όψης του υφιστάμενου κτίσματος αποτέλεσε μια ιδέα που ωστόσο κρατάει απόσταση από την κατασκευή”.
Η σχεδιαστική πρόταση των Herzog & de Meuron στο συγκεκριμένο έργο αφορά την “μετάφραση της ιστορικής όψης σε μια ξύλινη εκδοχή”. Δημιουργήθηκε έτσι μια όψη-κέλυφος από ξύλο ως επέκταση του υφιστάμενου.
“Η πρώτη εντύπωση για το κτίσμα είναι πως πρόκειται για έναν συναυλιακό χώρο του 19ου αιώνα ενώ μόλις κανείς πλησιάσει καταλαβαίνει πως πρόκειται για έναν συναυλιακό χώρο του 19ου αιώνα ο οποίος “επεκτείνεται” στον 21ο αιώνα.”
Κλείνοντας, ο Andreas Fries επανήλθε στον τίτλο της ομιλίας του αναφέροντας χαρακτηριστικά: “Διαρκώς καλούμαστε να παίρνουμε αποφάσεις, μικρές αποφάσεις καθώς η ζωή μοιάζει και είναι εξαιρετικά πολύπλοκη. Το αντίκτυπο που μπορεί μια μικρή απόφαση μπορεί ωστόσο να είναι πραγματικά ισχυρό”.
Διαβάστε περισσότερα για την ημερίδα ΕΣΩ 2024, ‘Down To Earth’: ο ρόλος της αρχιτεκτονικής στο Νέο Κλιματικό Καθεστώς, εδώ!
Στοιχεία διοργάνωσης
Τίτλος ημερίδας ΕΣΩ 2024 – DOWN TO EARTH
Τυπολογία Συνέδριο, Ημερίδα Αρχιτεκτονικής & Σχεδιασμού
Τοποθεσία Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Ημερομηνία Τετάρτη 22 Μαΐου 2024
Χορηγοί
ΠΛΑΤΙΝΕΝΙΟΣ ΧΟΡΗΓΟΣ GLM OUTDOOR SOLUTIONS
ΧΡΥΣΟΣ ΧΟΡΗΓΟΣ ORAMA MINIMAL FRAMES
ΑΣΗΜΕΝΙΟΣ ΧΟΡΗΓΟΣ EUROPA
ΧΑΛΚΙΝΟΣ ΧΟΡΗΓΟΣ ELVIAL
ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΟΣ ΧΟΡΗΓΟΣ LAFARGE
ΜΕΓΑΛΟΙ ΧΟΡΗΓΟΙ ELTOP, ΚΕΒΕ, TEXTURES AND TILES, SIFAKIS GLASS CONSTRUCTIONS, ΚΥΠΡΙΩΤΗΣ, KIMISOO, FRANKE, STO INTERNATIONAL, BRATTI, VERNOLIN DEFTEREOS, ARCHITEXTURE, BENJAMIN MOORE, NEOKEM, FURNITURE GALLERY, GRUPPO CUCINE, ISOMAT, MARMOURIS, SATO, STORMY SA, NAFPLIOTIS GLASS, URBI ET ORBI, MOLESKINE, ETHIMO, KLEEMANN, KALOTARANIS, AVE, TECHNOGYM, THE GREEN OFFICE.
Δημιουργία Περιεχομένου & Χορηγός Επικοινωνίας Archisearch.gr
Διεύθυνση Παραγωγής & Καλλιτεχνική Επιμέλεια Design Ambassador
Φωτογραφία Αφροδίτη Χουλάκη, Curated by Design Ambassador
READ ALSO: "Present & Correct" shop in London | by Architecture for London studio