Συνέντευξη με το Λεωνίδα Παπαλαμπρόπουλο

Ο Λεωνίδας Παπαλαμπρόπουλος και η Γεωργία Συριοπουλου ήταν οι αρχιτέκτονες που φιλοξενήθηκαν στη στήλη ‘Featured Architect’ του Archisearch για το Μάρτιο. Στα πλαίσια της παρουσίασης του έργου τους, μιλήσαμε με το Λεωνίδα Παπαλαμπρόπουλο ώστε να γνωρίσουμε καλύτερα τις σχεδιαστικές προθέσεις τους και τους προσωπικούς τους στόχους, αλλά και το θεωρητικό υπόβαθρο της πρακτικής τους.

Μαρίζα Δαούτη: Γιατί επιλέξατε να ασχοληθείτε με την αρχιτεκτονική; 

Λεωνίδας Παπαλαμπρόπουλος: Η ενασχόλησή μου με την αρχιτεκτονική προέκυψε ως μια συνέχεια του οικογενειακού περιβάλλοντος. Μπορεί κανείς να πει ότι ακολουθεί μια τυπική κοινωνική πρακτική του 80 και του 90 κατά την οποία το εργασιακό περιβάλλον ταυτίζεται με το κοινωνικό δημιουργώντας συνέχειες στα επαγγέλματα. Πολλές φορές στην περίπτωση αυτή το ερώτημα μιας στιγμιαίας αφετηρίας, μιας απόφασης  μετατοπίζεται στη χρονική συνέχεια μιας κατάστασης κατά την οποία τα ακριβή κίνητρα της επιλογής εμφανίζονται δυσδιάκριτα ανάμεσα σε προσωπικούς μύθους και κανονιστικές πρακτικές.

ΜΔ: Πώς θα περιγράφατε τη σχεδιαστική σας προσέγγιση;

ΛΠ: Σε κάθε έργο προσπαθούμε να επαναδιατυπώσουμε μια υπάρχουσα συνθήκη επανεξετάζοντας κριτικά το πρόβλημα. Κάθε αρχιτεκτονικό έργο σχετίζεται με ζητήματα του πολιτισμού μας που πολλές φορές τα θεωρούμε δεδομένα και τα απωθούμε στο ασυνείδητο. Εκείνα σχηματίζουν ένα σύστημα κανόνων οι οποίοι δεν μας επιτρέπουν να διατυπώσουμε μια κριτική προσέγγιση στο εκάστοτε ζήτημα.

ΜΔ: Στο διδακτορικό σας έχετε διερευνήσει την έννοια της ιδιωτικής ουτοπίας. Μπορείτε να μας πείτε λίγα περισσότερα για αυτό;

ΛΠ: Η «κατασκευή ενός κόσμου», ως υπόλειμμα της παιδικής ηλικίας το οποίο και επανεμφανίστηκε αργότερα στην διαδικασία του σχεδιασμού, αποτέλεσε την αφορμή της έρευνας. Κατά την διάρκεια του παιδικού παιχνιδιού τα αντικείμενα χάνουν το αρχικό του νόημα, οι σχέσεις που εμφανίζονταν σταθερές σε ένα συλλογικό σύστημα αναφοράς μεταβάλλονται και το νόημα μετατοπίζεται οριοθετώντας ένα παράλληλο ψευδαισθησιακό περιβάλλον.

Η πλαστική ρύθμιση της κατασκευής αναλαμβάνει να χαρτογραφήσει μια εσωτερική διαδικασία αναγωγής ενός εξωτερικού συνόλου σε ένα αυστηρά ιδιωτικό εσωτερικό σύστημα το οποίο και συγκροτεί την προσωπική ουτοπία του ατόμου.

Κατ’ αναλογία, στην περίπτωση της συλλογικής ουτοπίας η αρχιτεκτονική σχηματίζει ένα ιδανικό αυτόνομο περιβάλλον, το οποίο όμως αναφέρεται στη συλλογική επιθυμία πραγμάτωσης μιας ιδανικής κοινωνίας.

Η σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στις δύο αυτές αντίρροπες τάσεις της ατομικής επιθυμίας και της υλοποιήσεως ενός συλλογικού οράματος στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό διαμόρφωσε τον κεντρικό άξονα διαπραγμάτευσης του θέματος της διατριβής.

ΜΔ: Έχει λειτουργήσει αυτό το εννοιολογικό σχήμα εργαλείο για τα σχεδιαστικά σας αντικείμενα και αν ναι, πως;

ΛΠ: Προσπαθούμε να διατηρήσουμε το παραπάνω σχήμα και στην διαδικασία του σχεδιασμού. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι τα θέματά μας προσπαθούν να λειτουργήσουν με ένα κινηματογραφικό τρόπο. Όταν βλέπεις μια ταινία στην πραγματικότητα αποδέχεσαι μια πρόσκληση, καλείσαι να περιπλανηθείς σε ένα κόσμο που έχει κατασκευάσει κάποιος άλλος. Η συνομιλία ανάμεσα στο συλλογικό και την προβολή μιας προσωπικής επιθυμίας αποτελεί κεντρικό στοιχείο της συνθετικής προσέγγισης.

Βέβαια η παραπάνω θέση είναι υπό αμφισβήτηση, καθώς μπορεί κανείς να αντιπαραβάλλει την έννοια της προσφοράς μέσα από την εξάλειψη των προσωπικών επιθυμιών ανοίγοντας μια ενδιαφέρουσα συζήτηση για την ηθική του επαγγέλματός μας.

ΜΔ: Τι έχετε εντοπίσει ως εμπόδιο ή δυσκολία για τους νέους αρχιτέκτονες  στην Ελλάδα;

ΛΠ: Το να διατηρήσει κανείς την επιθυμία του σε μια ιδιαίτερα πιεστική συγκυρία.

ΜΔ: Ποιους αρχιτέκτονες του παρελθόντος θαυμάζετε;

ΛΠ: Αν μπορούσε να εστιάσει κανείς σε μια συγκεκριμένη περίοδο για να βρει τους ήρωες του, νομίζω ότι θα ήταν εκείνη της «αντι-κουλτούρας» (counterculture)του  60 και 70 με αρχιτέκτονες όπως οι Archigram, ο Paolo Soleri, οι Archizoom, οι οποίοι προσπάθησαν να επαναδιατυπώσουν την αρχιτεκτονική πρακτική κατασκευάζοντας παράλληλους κόσμους.

ΜΔ: Ποιο από τα έργα σας σας έχει προσφέρει τη μεγαλύτερη ικανοποίηση;

ΛΠ: Είναι τα έργα εκείνα που σηματοδοτούν μια στροφή σε κάποια κατεύθυνση όπως η πρώτη μου κατοικία στη Ραφήνα και το ξενοδοχείο Λειβαθώ στη Κεφαλονιά.

ΜΔ: Ποιες είναι οι φιλοδοξίες σας για το μέλλον;

ΛΠ: Να εξελιχθεί η αρχιτεκτονικής μας περισσότερο σε ένα πειραματικό στάδιο και να μην μείνει στάσιμη σε ότι έχουμε βρει μέχρι τώρα.

Δείτε εδώ το παλιότερο αφιέρωμα στους δύο αρχιτέκτονες – featured –  με την εκτενέστερη παρουσίαση του έργου τους!