ΕΣΩ 2024: "DOWN TO EARTH" // 'Η τέχνη της προσαρμογής': Κωνσταντίνος Πανταζής - Point Supreme

Στην ομιλία του με τίτλο “Η τέχνη της προσαρμογής”, στα πλαίσια της φετινής διοργάνωσης ΕΣΩ “DOWN TO EARTH” o Κωνσταντίνος Πανταζής, αρχιτέκτονας και συνιδρυτής του γραφείου Point Supreme μας κάλεσε, με τη συνοδεία μιας σειράς φωτογραφιών, κολάζ και διαγραμμάτων, σε μια εξερεύνηση της πόλης, των ιστοριών και των δυνατοτήτων της, σε αμφισβήτηση κανόνων και συμβάσεων προς έναν σχεδιασμό ανοιχτό σε ό,τι μας είναι διαθέσιμο. 

Ανοίγοντας την ομιλία του ο Κωνσταντίνος Πανταζής, μας κάλεσε να παρακολουθήσουμε την δημιουργική διαδικασία των Point Supreme: μια διαδικασία που εμπλέκει την “εμμονική παρατήρηση” της πόλης, την αποκάλυψη “κρυμμένων δυνατοτήτων” και την μετατροπή των συστατικών της στοιχείων σε πρωταγωνιστές των αρχιτεκτονικών προτάσεων.

“Στους Point Supreme πιστεύουμε ό,τι η ουτοπία δεν χρειάζεται να αναφέρεται σε ιδανικές, υποθετικές πόλεις (…) Αντιμετωπίζουμε την πραγματικότητα ως ήδη συναρπαστική”

Τα έργα των Point Supreme αφορούν σε τυπολογίες κτιρίων (“Άκτιστο”), διερευνούν την κλίμακα αυτών και την σχέση τους με τον άνθρωπο (“Πως θα ζήσουμε μαζί, Αφιέρωμα στο Σπύρο Βασιλείου), αποδομούν την πόλη ως έννοια και φύση και επανερμηνεύουν τα συστατικά της στοιχεία, όπως είναι οι πολυκατοικίες, η ιστορία, η θάλασσα και τα βουνά, τα αστικά κενά, οι λόφοι.

Οι προτάσεις τους για τις πλατείες: Θεάτρου, Πισίνας (τωρινή πλατεία Ανεξαρτησίας) και Κοτζιά επιδιώκουν την προώθηση της φύσης μέσα στην πόλη.

“Η ελληνική πόλη διατηρεί την ανθρώπινη κλίμακά της μέσα από στοιχεία μικρά, λαϊκά, χειροποίητα κτλ”

Οι προτάσεις των Point Supreme συχνά καταλήγουν σε συγκεκριμένες κατασκευές όπως ο σχεδιασμός κυκλικής παιδικής χαράς σε πλατεία της Αθήνας ή η προβλήτα του Φαλήρου που επεκτείνει την δημόσια συγκοινωνία μέσα στο νερό.

“Οι αρχιτέκτονες μπορούμε να αντιδράσουμε στην έλλειψη οραμάτων για το μέλλον της πόλης και να αποκτήσουμε ένα πιο ενεργό πολιτικό ρόλο που θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση των διαφορετικών κρίσεων της εποχής μας, διευρύνωντας ταυτόχρονα την ευαισθητοποίηση του κοινού για την αρχιτεκτονική και παράγοντας μια νέα κοινή κριτική φαντασία”

Είτε η αρχιτεκτονική αφορά επεμβάσεις σε υπάρχοντα κτίρια, ανοιχτούς χώρους, είτε σε νέους χώρους κατοίκησης και εκπαίδευσης, είτε προσεγγίζει απλά ερωτήματα όπως “πως επικοινωνούν τα δωμάτια μεταξύ τους”, είτε καλείται να λύσει μεγάλα κτιριολογικά προγράμματα, για τον Κωνσταντίνο Πανταζή και τους Point Supreme, “σημασία δεν έχει ο σχεδιασμός αλλά οι συνθήκες που δημιουργεί και οι δράσεις που επιτρέπει”.

“Προσπαθώντας να καλλιεργήσουμε την αίσθηση γιορτής και συντροφικότητας, σκεφτόμαστε τα σπίτια σαν περιβάλλοντα (…) που προωθούν την κοινή ζωή, τις ανθρώπινες σχέσεις και την οικειότητα. Αλλά και την σχέση με το έξω, με την πόλη και την φύση.”

Η προσέγγιση αυτή αφήνει χώρο σε νέες ερμηνείες της αρχιτεκτονικής, ως μια τέχνη ανοιχτή και περιεκτική, ως μια τέχνη που εκμεταλλεύεται αυτό που ήδη υπάρχει ενώ παίρνει εναύσματα από την ιστορία, την παράδοση, την οικειότητα και την εντοπιότητα της ελληνικότητας.

Στη συνέχεια της ομιλίας του ο Κ. Πανταζής μίλησε για “ένα σπίτι μέσα σε ένα δωμάτιο”, για “ένα σπίτι ως μια ολόκληρη γειτονιά”, για “νέα κτίρια μέσα σε παλιά” αναφερόμενος σε ένα έργο 22 τμ στο Παγκράτι, μια κατοικία 33 τμ στην Κίμωλο στην κατοικία στα Πετράλωνα και σε έργα στην Αθήνα και το Βέλγιο. 

Τα τοτέμ της κατοικίας των Πετραλώνων δημιουργήθηκαν ως μια συλλογή των διαφορετικών υλικών του έργου.

“Επιπλέον εργαλεία είναι: η επανάχρηση, το χειροποίητο, η λεπτομέρεια”

Αναφέρθηκε επίσης, στην ακαδημαϊκή του δραστηριότητα και μοιράστηκε κάποια παραδείγματα φοιτητικών εργασιών του Πανεπιστημίου της Λωζάνης. Η έρευνα, σχετική με την μελέτη των “Παλιών Αθηναϊκών Σπιτιών” του Άρη Κωνσταντινίδη, πρότεινε τρόπους επανάχρησής τους στο σήμερα.

“Δεν χρειάζεται να χτίζουμε από την αρχή αλλά να μεταμορφώνουμε τα κτίρια που έχουμε ήδη σε νέες χωρικές εμπειρίες”

Ακολούθησαν λίγα λόγια για την Νέα Αρχιτεκτονική Σχολή στη Μασσαλία, το πρόσφατα υλοποιημένο έργο του γραφείου. Η ενεργοποίηση του συνόλου των ανοιχτών χώρων “με κάθε δυνατό τρόπο” αποτέλεσε προτεραιότητα του σχεδιασμού. Ο ίδιος σημείωσε χαρακτηριστικά: “Και ένα μεγαλύτερο έργο μπορεί να είναι πολυδιάστατο, με σχεδιασμό που κάνει την χωρική εμπειρία συναρπαστική και προωθεί την κοινή ζωή, αυτό που λέμε κοινωνικό χώρο.”

Στο κλείσιμο της ομιλίας του ο Κ. Πανταζής εξέφρασε την ταυτόχρονη ανάγκη και επιθυμία “να επινοήσουμε μια νέα αρχιτεκτονική ως τέχνη της προσαρμογής με πολύτιμα εργαλεία την ιστορία, την παράδοση, το τοπικό, τον υπαίθριο βίο, το χρώμα και την οικειότητα της ελληνικότητας.”

Διαβάστε περισσότερα για την ημερίδα ΕΣΩ 2024, ‘Down To Earth’: ο ρόλος της αρχιτεκτονικής στο Νέο Κλιματικό Καθεστώς, εδώ!

Στοιχεία διοργάνωσης
Τίτλος ημερίδας  ΕΣΩ 2024 – DOWN TO EARTH
Τυπολογία  Συνέδριο, Ημερίδα Αρχιτεκτονικής & Σχεδιασμού
Τοποθεσία  Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Ημερομηνία  Τετάρτη 22 Μαΐου 2024

Χορηγοί
ΠΛΑΤΙΝΕΝΙΟΣ ΧΟΡΗΓΟΣ  GLM OUTDOOR SOLUTIONS
ΧΡΥΣΟΣ ΧΟΡΗΓΟΣ  ORAMA MINIMAL FRAMES
ΑΣΗΜΕΝΙΟΣ ΧΟΡΗΓΟΣ  EUROPA
ΧΑΛΚΙΝΟΣ ΧΟΡΗΓΟΣ  ELVIAL
ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΟΣ ΧΟΡΗΓΟΣ  LAFARGE
ΜΕΓΑΛΟΙ ΧΟΡΗΓΟΙ  ELTOP, ΚΕΒΕ, TEXTURES AND TILES, SIFAKIS GLASS CONSTRUCTIONS, ΚΥΠΡΙΩΤΗΣ, KIMISOO, FRANKE, STO INTERNATIONAL, BRATTI, VERNOLIN DEFTEREOS, ARCHITEXTURE, BENJAMIN MOORE, NEOKEM, FURNITURE GALLERY, GRUPPO CUCINE, ISOMAT, MARMOURIS, SATO, STORMY SA, NAFPLIOTIS GLASS, URBI ET ORBI, MOLESKINE, ETHIMO, KLEEMANN, KALOTARANIS, AVE, TECHNOGYM, THE GREEN OFFICE.

Δημιουργία Περιεχομένου & Χορηγός Επικοινωνίας  Archisearch.gr
Διεύθυνση Παραγωγής & Καλλιτεχνική Επιμέλεια  Design Ambassador
Φωτογραφία  Αφροδίτη Χουλάκη, Curated by Design Ambassador