Τι συμβαίνει όταν δύο αρχιτεκτόνισσες, με κοινό όραμα αλλά ξεχωριστές οπτικές, αποφασίζουν να χαράξουν τη δική τους πορεία; Για τους DNE Architects – Δανάη Μανιαδάκη και Ειρήνη Γιωτοπούλου – η συνεργασία είναι μια διαρκής ισορροπία μεταξύ αντίθετων αλλά συμπληρωματικών στοιχείων—μεταξύ τόλμης και ακρίβειας, διαχρονικότητας και εξέλιξης.
Η προσέγγιση των DNE Architects βασίζεται στη ρευστότητα του χώρου, την προσαρμοστικότητα και τη δύναμη των υλικών να αφηγούνται ιστορίες. Η Αρχιτεκτονική και το interior design δεν είναι για εκείνες ξεχωριστές διαδικασίες, αλλά αλληλένδετα μέρη ενός ενιαίου συνόλου. Σε αυτή τη συνέντευξη, μιλούν για τη φιλοσοφία που καθοδηγεί το έργο τους, την ανάγκη να επαναπροσδιορίζουν την αρχιτεκτονική παράδοση και τη δέσμευσή τους να δημιουργούν χώρους που δεν ακολουθούν τάσεις, αλλά αποτυπώνουν μια αυθεντική, βιώσιμη και βαθιά προσωπική εμπειρία.
The Architecture of Duality
Δανάη Μακρή: 2 νέες αρχιτεκτόνισσες αποφασίζουν να κάνουν το δικό τους γραφείο. Πώς λαμβάνεται μια τέτοια απόφαση; Πώς αποκτάς τον συνεταίρο των ονείρων σου;
DNE Architects: Γνωριστήκαμε στο Πολυτεχνείο, κάνοντας κάποιες εργασίες μαζί. Από την αρχή «κολλήσαμε», είχαμε φοβερή χημεία, τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο. Διαλέξαμε τη διπλωματική μας εργασία από κοινού και αποφοιτήσαμε μαζί από το Πολυτεχνείο. Μετά από μία σύντομη χωριστή πορεία – η Ειρήνη έφυγε για την Αμερική – συναντηθήκαμε ξανά σε ένα αρχιτεκτονικό γραφείο. Η επιθυμία μας να σχεδιάζουμε και να υλοποιούμε τα έργα με τον τρόπο που εμείς φανταζόμαστε, μας οδήγησε σύντομα να δημιουργήσουμε το δικό μας γραφείο.
ΔΜ: Τι σημαίνει «με τον τρόπο που φανταζόμαστε»; Δώστε μου τη high–level λογική.
DNE: Κοινό σημείο στη φιλοσοφία μας είναι η σύντμηση στα δίπολα.
Πιστεύουμε στη διαχρονικότητα σε συνδυασμό με τη μεταβλητότητα.
Μας ενδιαφέρει να μπορούμε να ισορροπούμε και να λειτουργούμε συμπληρωματικά. Ταυτόχρονα, έχουμε κοινό χιούμορ, κάτι που μας ενώνει ακόμα περισσότερο.
ΔΜ: Εκεί που τελειώνει η Αρχιτεκτονική, ξεκινά το interior design;
DNE: Εφ’ όλης της ύλης, δουλεύουμε με βάση τη λειτουργία, την αισθητική και τη μεθοδικότητα, με στόχο την ολοκλήρωση κάθε έργου με ακρίβεια και συνέπεια. Θέλουμε να είμαστε τολμηρές, αλλά και ήρεμες — τόσο ως χαρακτήρες όσο και ως αρχιτέκτονες.
Η Αρχιτεκτονική είναι οργανικά συνδεδεμένη με το interior design. Δεν υπάρχει μία ξεκάθαρη κόκκινη γραμμή που να τα διαχωρίζει.
Θέλουμε να έχουμε ουσιαστική συμβολή στον τρόπο με τον οποίο η Αρχιτεκτονική ολοκληρώνεται μέσω του interior design.
Η Αρχιτεκτονική άλλωστε ξεκινάει από το μέσα και επιστρέφει στο εσωτερικό για να ολοκληρωθεί. Πολλοί το ονομάζουν «μελέτη εφαρμογής», αλλά για εμάς είναι κάτι παραπάνω: Είναι σημαντικό τα έργα να υλοποιούνται ακριβώς όπως τα έχουμε σχεδιάσει. Αναλαμβάνουμε και τους δύο τομείς, γιατί πιστεύουμε ότι έτσι επιτυγχάνεται η λειτουργική και αισθητική ολοκλήρωση.
ΔΜ: Και το styling;
DNE: Είτε πρόκειται για νέο είτε για παλιό, το styling είναι κάτι άλλο και παίζει επίσης σπουδαίο ρόλο. Συχνά, είναι τα πολύ μικρά αντικείμενα που συνδέονται με το κέλυφος και αφηγούνται τις ιστορίες που θέλουμε να πούμε. Το styling για εμάς είναι αλληλένδετο με τη φωτογραφία και έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, διότι μπορεί να «απογειώσει» ένα έργο και να αφηγηθεί προσωπικές μνήμες ή νέες ιστορίες.
Ας μην ξεχνάμε ότι η σημασία της εικόνας σήμερα αποκτά ιδιαίτερη αξία και το styling σε συνδυασμό με τη φωτογραφία μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για την επικοινωνία των έργων.
Ακόμα, μπορεί να συμβάλει δραματικά στη διαμόρφωση της τελικής εικόνας.
ΔΜ: Ας κάνουμε κάτι δύσκολο. Ας δώσουμε τη δική σας ερμηνεία στην εκφραστικά πολυφορεμένη και σχεδόν ταλαίπωρη έννοια της «λειτουργίας».
DNE: Για εμάς, λειτουργία είναι η ύπαρξη ροών, όπως αντικατοπτρίζεται από τα διαγράμματα των χώρων. Ένας άνθρωπος έρχεται συνήθως στον αρχιτέκτονά του έχοντας ως σημείο αναφοράς κάποιες φωτογραφίες χώρων. Το πιο σημαντικό βήμα όμως, είναι να καταλάβουμε τον τρόπο που του αρέσει να ζει, ώστε να δημιουργήσουμε την κάτοψη – αυτά είναι τα δικά μας “data”.
Για την οποιαδήποτε λύση σίγουρα επιδιώκουμε την οικονομία κινήσεων και την πολυχρηστικότητα.
Η πολυχρηστικότητα για εμάς σημαίνει πως ένας τύπος χώρου μπορεί να οριοθετεί διαφορετικές λειτουργίες και να έχει παράλληλα δικές του λειτουργίες – για παράδειγμα, ένας τοίχος χωρίζει δύο δωμάτια, και από τη μία πλευρά είναι ντουλάπα, και καμβάς για έργο τέχνης από την άλλη. Όπως έκανε ο Adolf Loos, όπου ένα χαλί έγινε επένδυση για ένα χτιστό έπιπλο και παράλληλα «πλάτη». Θέλουμε ανοιχτούς χώρους που προσφέρουν δυναμική διαβαθμίσεων ιδιωτικότητας.
ΔΜ: Αναφερθήκατε όμως και στη μεταβλητότητα.
DNE:Η μεταβλητότητα αποτελεί ένα από τα βασικά μας ζητούμενα. Σε ένα δυναμικό σενάριο, ο χώρος μπορεί να είναι ή κλειστός ή ανοιχτός, ώστε να εξυπηρετεί διαφορετικά σενάρια. Ενσωματώνουμε αυτή τη λογική στον σχεδιασμό για να καλύψουμε και ανάγκες που ο πελάτης ενδεχομένως δεν έχει ακόμη φανταστεί.
ΔΜ: Υπάρχει μία συγκεκριμένη αισθητική, σήμα κατατεθέν των DNE Architects;
DNE: Ως DNE Architects, διατηρούμε κοινά αισθητικά πρότυπα που θαυμάζουμε, αλλά και την ευελιξία να προσαρμοζόμαστε στις απαιτήσεις του κάθε έργου.
Το έργο μας χαρακτηρίζεται από ένα ευρύ λεξιλόγιο Αρχιτεκτονικής, που περιλαμβάνει minimal, σύγχρονα, κλασικά, παραδοσιακά έργα.
Μέσα από μελέτες διαφόρων έργων και εξελίσσοντας συνεχώς τη γνώση μας, ανακαλύπτουμε νέα πράγματα. Η Αρχιτεκτονική είναι μια διαδικασία διαρκούς μάθησης και εξέλιξης. Σε γενικές γραμμές, για εμάς, ο τόπος και η χρονολογία έχουν μεγάλη σημασία: Πόσο παλιό ή συνεπές είναι ένα έργο. Έχουμε ωστόσο μία ανατρεπτική ματιά πάνω στην ερμηνεία του τόπου.
ΔΜ: Ας μείνουμε σε αυτό που είπατε. Την ανατροπή των DNE στη μελέτη του τόπου.
DNE: Ξεκινάμε πάντα με τη μελέτη του τόπου. Αναζητάμε μοτίβα, αρχιτεκτονικά παραδείγματα, και στοιχεία που αποτυπώνουν μια καλή αίσθηση για το ελληνικό τοπίο. Ερμηνεύουμε τον άνθρωπο που υπήρχε εκεί και τον άνθρωπο που έρχεται, με σκοπό να δημιουργήσουμε μια γέφυρα μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος. Στόχος μας είναι να πλάσουμε ιστορίες επιτυχίας μέσα από τη σύνδεση αυτών των δύο κόσμων.
Σε περιοχές όπου λείπει η αφήγηση του τόπου, όπως η Γλυφάδα – ή πλέον η Μύκονος – επικεντρωνόμαστε στον τρόπο ζωής των ανθρώπων που ζουν εκεί.
Αυτοί συχνά ανήκουν στο jet set και έχουν συνηθίσει να ζουν με τα καλύτερα έπιπλα και υποδομές. Σε τέτοιες περιπτώσεις, αντλούμε έμπνευση, επί παραδείγματι, από τις καλύτερες γκαλερί επίπλων και προχωράμε πέρα από την παραδοσιακή ελληνική γραφή. Κάποιες φορές, οι χαράξεις μάς οδηγούν σε διεθνές ύφος.
ΔΜ: Ένα ελληνικό αρχιτεκτονικό γραφείο κάνει μια βίλα στο Βel Αir. Αυτό είναι πραγματικά εντυπωσιακό. Θέλετε να μας πείτε περισσότερα για αυτό το έργο;
DNE: Αυτό το έργο είναι υψηλών απαιτήσεων, τόσο σε κλίμακα όσο και στον τύπο του πελάτη και στις σχεδιαστικές προκλήσεις που θέτει. Στόχος μας είναι να μην μιμηθεί τίποτα από όσα υπάρχουν ήδη στην αγορά ή κυριαρχούν στα social media. Θέλουμε να ξεφύγουμε από την πεπατημένη που επικρατεί στα πολύ high-end σπίτια, με τα συνηθισμένα «μπεζ» και «μάρμαρα».
Για να πετύχουμε κάτι αυθεντικό, έχουμε ανατρέξει σε παλιό αρχείο εικόνων που είναι δυσεύρετο στο διαδίκτυο. Έχουμε μελετήσει τεύχη του Architectural Digest από τη δεκαετία του 1920, ενώ η Δανάη έχει αγοράσει παλιές εκθέσεις για colonial design από τοπικά βιβλιοπωλεία, καθώς και υλικό από iconic σπίτια-παραδείγματα.
ΔΜ: Έχετε αναφερθεί σε διαφορετικούς τόπους και χρόνους που σας εμπνέουν. Μόλις αναφερθήκατε και σε μια πολύ ενδιαφέρουσα αρχειακή έρευνα. Θέλετε να μοιραστείτε κάποιες ακόμα πηγές των DNE Architects;
DNE: Η δουλειά μας βασίζεται σε αναφορές. Βλέπουμε κάτι, μας αρέσει, και το ενσωματώνουμε με τρόπο που ταιριάζει σε εμάς. Χρησιμοποιούμε εργαλεία όπως το Pinterest και τα social media, αλλά πάντα με κριτική σκέψη. Παλαιότερα, στη σχολή, πηγαίναμε στη βιβλιοθήκη για να αναζητήσουμε έμπνευση. Τώρα, αυτές οι πηγές είναι άμεσα προσβάσιμες, κάτι που διευκολύνει την εκπαίδευση του ματιού μας. Ωστόσο, η υπερπληθώρα πληροφορίας μπορεί να μας πνίξει και ενέχει τον κίνδυνο να ομογενοποιήσει το design. Το μεγάλο στοίχημα είναι να μπορείς να φιλτράρεις από αυτή τη δεξαμενή τις καλύτερες ιδέες και να τις εξελίσσεις.
ΔΜ: Οι περισσότεροι άνθρωποι βέβαια έχουν επίσης τις δικές τους αναφορές για το σπίτι ή την επένδυσή τους. Pinterest, σωστά;
DNE: Ο πελάτης που έρχεται σε εμάς συχνά έχει ήδη μια εκπαίδευση στην οπτική του, που του δίνει μια «κλειδωμένη» άποψη για το τι θέλει. Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από τεράστιες ποσότητες πληροφορίας και ταχύτητα. Επομένως, τίθεται το ερώτημα: Τι θα κάνουμε με όλη αυτή την πληροφορία; Θα μείνουμε generic για χάρη του business plan ή θα επιδιώξουμε κάτι πραγματικά ιδιαίτερο, προσωπικό και αγαπημένο;
ΔΜ: Ποιους δημιουργούς θαυμάζετε;
DNE: Στις προσωπικότητες που μας εμπνέουν, ξεχωρίζει ο John Pawson, τον οποίο θαυμάζουμε για την απλότητα και την καθαρότητα της γραφής του. Κάθε έργο του είναι μια ωδή στο φυσικό φως, κάτι που μας γοητεύει βαθιά. Επίσης, ο Vincent Van Duysen, που μας εντυπωσιάζει με τη διαχρονική του προσέγγιση και τη σύγχρονη αισθητική του.
What happens when two female architects with a shared vision but separate perspectives decide to chart their own course? For DNE Architects – Danae Maniadaki and Irini Giotopoulou – collaboration is a constant balance between opposing but complementary elements – boldness and precision, timelessness and evolution.
DNE Architects’ approach is based on the fluidity of space, adaptability, and the power of materials to tell stories. For them, architecture and interior design are not separate processes but interconnected parts of a unified whole. In this interview, they talk about the philosophy that guides their work, the need to redefine architectural tradition, and their commitment to creating spaces that do not follow trends but capture an authentic, sustainable, and deeply personal experience.
The Architecture of Duality
DM: Two young female architects decide to set up their own office. How is such a decision made? How do you get the partner of your dreams?
DNE: We met at the Polytechnic School, doing some projects together. From the beginning, we “stuck together”; we had great chemistry, both personally and professionally. We chose our thesis together and graduated together. After a short separation – Irene left for the US – we met again in an architectural office. Our desire to design and implement projects in the way we imagined led us to soon create our own practice.
DM: What does “the way we imagine” mean? Give me the high-level logic.
DNE: A common thread in our philosophy is the abbreviation in dipoles. We believe in timelessness combined with variability. We are interested in being able to balance and operate complementarily. At the same time, we share a common sense of humor, which unites us even more.
DM: Interior design begins where architecture ends?
DNE: For all intents and purposes, we work with function, aesthetics, and meticulousness in mind, aiming to complete each project with precision and consistency. We want to be bold yet calm – both as characters and as architects. Architecture is organically linked to interior design. There is no clear red line separating them.
We want to make a meaningful contribution to how Architecture is integrated through interior design.
Architecture, after all, starts from the inside and returns to the interior to be completed. Many people call it “implementation design,” but for us, it is more than that: projects must be implemented exactly as we have designed them. We undertake both areas because this is how functional and aesthetic integration is achieved.
DM: What about the styling?
DNE: Whether it’s new or old, styling is something else and also plays an important role. Often, it’s the very small objects that connect to the shell and tell the stories we want to tell. For us, styling is intertwined with photography and has a special significance because it can upgrade a project and tell personal memories or new stories. Let’s not forget that the importance of the image today takes on an exceptional value, and styling combined with photography can be an essential tool for communicating projects. Still, it can contribute dramatically to the shaping of the final image.
DM: Let’s do something difficult. Give us your interpretation of the expressively overused and almost tawdry notion of “function.”
DNE: For us, function is the existence of flows, as reflected in the diagrams of the sites. A person usually comes to their architect with some photographs of spaces as a reference point. However, the most crucial step is understanding how he likes to live in order to create the floor plan – this is our “data.” For any solution, we seek an economy of movement and versatility. Multifunctionality for us means that a type of space can delineate different functions and have its own functions at the same time – for example, a wall separates two rooms, and on one side is a closet, and a canvas for artwork on the other. As Adolf Loos did, where a carpet became a lining for built-in furniture and, at the same time, a “back.” We want open spaces that provide dynamic gradations of privacy.
DM: But you also mentioned volatility.
DNE: Volatility is one of our primary concerns. In a dynamic scenario, the space can be either closed or open to accommodate different scenarios.
We incorporate this logic into the design to meet needs the client may not yet have imagined.
DM: Does DNE Architects have a particular aesthetic trademark as a firm?
DNE: As DNE Architects, we maintain common aesthetic standards that we admire and the flexibility to adapt to the requirements of each project.
Our work is characterized by a broad vocabulary of Architecture, including minimal, contemporary, classical, and traditional projects.
We discover new things through studies of various projects and by constantly developing our knowledge. Architecture is a process of constant learning and evolution. In general, place and chronology are very important to us, especially in terms of how old or consistent a project is. However, we have a subversive view of the interpretation of place.
DM: Let’s stick to what you said. The DNE twist in the study of the place.
DNE: We always start with place study. We look for patterns, architectural examples, and elements that capture a good sense of the Greek landscape. We interpret the man who was there and the man who will follow to create a bridge between past and future. Our goal is to create success stories by connecting these two worlds.
In areas where the narrative of the place is missing, such as Glyfada – or even present-day Mykonos – we focus on the lifestyle of the people who live there.
They are often part of the jet set and are used to living with the best furniture and facilities. In such cases, we draw inspiration, for example, from the best furniture galleries and go beyond traditional Greek style. Sometimes, the engravings lead us to an international style.
DM: A Greek architectural firm is designing a private villa in Bel Air. This is really impressive. Do you want to tell us more about this project?
DNE: This project is highly demanding, both in scale and in terms of the type of client and the design challenges they pose.
Our goal is not to imitate anything that already exists in the market or dominates social media.
We want to break away from the beaten track that is prevalent in very high-end homes, with the usual “beige” and “marble” elements. To achieve something authentic, we went back to an old image archive that is hard to find online. We’ve studied issues of Architectural Digest from the 1920s, and Danae has purchased old colonial design reports from local bookstores and footage of iconic homes.
DM: You have referred to different places and times that inspire you. You just mentioned a very interesting archival research. Would you like to share some more resources for DNE Architects?
DNE: Our work is based on references. We see something, we like it, and we incorporate it in a way that suits us. We use tools like Pinterest and social media, but always with critical thinking. Back in school, we used to go to the library to look for inspiration. Now, these resources are readily accessible, which makes it easier to train our eyes. However, information overload can overwhelm us and risks homogenizing design. The big bet is to be able to filter the best ideas from this pool and evolve them.
DM: Of course, most people have their own references about their home or their investment. Pinterest, right?
DNE: The client who comes to us often already has a trained perspective, giving them a “locked-in” view of what they want. Vast amounts of information and speed define our era. Therefore, the question arises: What do we do with all this information? Will we stay generic for the sake of a business plan, or will we pursue something truly special, personal, and beloved?
DM: Which creators do you admire?
DNE: Among the personalities who inspire us, John Pawson stands out, and we admire him for the simplicity and clarity of his style. Each of his works is an ode to natural light, which deeply fascinates us. Also, Vincent Van Duysen impresses us with his timeless approach and contemporary aesthetic.
READ ALSO: The Next Generation: Young Architects Abroad - Dimitra Christoforidi