Αναβιώνοντας τη Σαρίστρα: εφήμερες και μεταβαλλόμενες επεμβάσεις σε ερειπιώνα της Κεφαλονιάς | Διπλωματική εργασία από την Καλυψώ Θεοδωροπούλου

-κείμενο από τη δημιουργό

Μέσω του σχεδιασμού προτείνονται εφήμερες επεμβάσεις οι οποίες θα μπορούν να μεταβάλλονται εύκολα και γρήγορα ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες και να λειτουργούν ως ένας υποδοχέας ποικίλων εκδηλώσεων. Έτσι, με την ελάχιστη δυνατή επέμβαση στον χώρο τίθεται ο ερειπιώνας σε λειτουργία χωρίς όμως να παραβιαστεί η ερειπιώδης του κατάσταση. Τα ερείπια στα οποία γίνονται οι επεμβάσεις λειτουργούν μουσειακά σαν ζωντανοί μάρτυρες της ιστορίας τους αλλά ταυτόχρονα μετατρέπονται σε λειτουργικά πλέον κελύφη φέροντας νέες χρήσεις. Οι διάφορες χρονικότητες που κατοικούν στα ερείπια μπορούν να μας δώσουν μια διαφορετική κατανόηση του παρόντος και της ιστορίας δημιουργώντας μια νέα συλλογική μνήμη.

Στο σενάριο αναβίωσης του χωριού οι επεμβάσεις είναι χωρισμένες σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με το βαθμό επέμβασης στο κάθε κτήριο. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν τα στεγασμένα κτήρια με σταθερή χρήση ώστε να υπάρχει ένας πυρήνας ζωής στον οικισμό. Στην δεύτερη κατηγορία ανήκουν κτήρια που έχουν μεταβαλλόμενη χρήση, οι κατασκευές που προτείνονται είναι σκαλωσιές καθώς  μπορούν να χρησιμοποιηθούν εύκολα και με ευελιξία. Και τέλος, στην τρίτη κατηγορία ανήκουν κτήρια που αφήνονται ερείπια χωρίς καμία επέμβαση σε αυτά.

Δημιουργείται μια διαδρομή η οποία χαρακτηρίζεται από ασυνέχεια καθώς συνυπάρχουν σε κάθε γειτονιά και τα τρία είδη επεμβάσεων. Ο διαχωρισμός των επεμβάσεων δεν έγινε μόνο χωρικά αλλά λαμβάνοντας υπόψιν τόσο τις χρήσεις γης του χωριού πριν αυτό ερειπωθεί όσο και τον βαθμό αλλοίωσης του κάθε κελύφους.

Οι χρήσεις που επιλέγονται στα στεγασμένα κτήρια είναι:

Ένα info-point στην είσοδο του οικισμού. Ένα καφενείο, τοποθετημένο πάνω στην κεντρική πλατεία Σαρίστρα. Ένα κατάστημα στο οποίο θα πωλείται λάδι και κρασί (χαρακτηριστικά προϊόντα για την οικονομία και την ιστορία του οικισμού). Ένας συνεταιρισμός παραδοσιακών προϊόντων των κατοίκων της περιοχής ο οποίος τοποθετείται στον έναν εκ των δυο φούρνων που λειτουργούσαν κάποτε στο χωριό. Επιπλέον, ένας χώρος αποθήκευσης, όπου θα αποθηκεύονται οι σκαλωσιές, πάγκοι εργασίας, ξύλινες σανίδες και άλλα υλικά που δομούν τις εφήμερες κατασκευές που προτείνονται, όταν δεν χρησιμοποιούνται.

Και τέλος, ένα μουσείο αρχιτεκτονικής. Προφανώς ο ίδιος ο οικισμός λειτουργεί ως μουσείο του εαυτού του και το μουσείο παίρνει ένα διαφορετικό ρόλο αλληλοσυμπληρώνοντας το υπαίθριο μουσείο που έχει βιώσει ο περιπατητής περιδιαβαίνοντας τον οικισμό. Το μουσείο έχει τοποθετηθεί σχεδόν στο τέλος της διαδρομής ώστε ο επισκέπτης  αφού έχει αντιληφθεί βιωματικά τα κτήρια που έχει συναντήσει να έχει την ευκαιρία να πάρει πληροφορίες αλλά και απαντήσεις σε πιθανά ερωτήματά του.

Οι μεταβαλλόμενες χρήσεις που προτείνονται είναι:
Εκθεσιακοί χώροι, χώροι στάσης και ανάπαυσης, χώροι εργαστηρίων, ένα σινεμά, ένας χώρος θεάματος και ένα παρατηρητήριο.

The present diploma thesis by Kalypso Theodoropoulou deals with the revival of an abandoned settlement in Kefalonia, Greece, called Old Vlachata. The settlement has been in a state of ruins since the devastating earthquake of 1953. The earthquake destroyed 91% of the island’s buildings, leaving behind approximately 14,500 ruins. This thesis focuses on the area around the village’s central square, Sarista, which was once the focal point of the local community and today, every August, hosts a three-day music and art festival called the “Sarista Festival”.

-text by the authors

Through the design, ephemeral interventions are proposed which can be easily and quickly changed according to the needs of the moment and function as a recipient of various events. Thus, with the minimum possible intervention on the site, the ruins are put into operation without violating their ruined state. The ruins on which the interventions take place function as living witnesses of their history but at the same time they are transformed into functional shells, bringing new uses. The different temporalities that inhabit the ruins can give us a different understanding of the present and history, creating a new collective memory.

In the scenario of the revival of the village, the interventions are divided into three categories according to the degree of intervention in each building. The first category includes roofed buildings with a fixed use so that there is a core of life in the village. The second category includes buildings with a changing use, the constructions that are proposed are scaffolding as they can be used easily and flexibly. And finally, the third category includes buildings that are left as ruins without any intervention in them.

A path is created which is characterized by discontinuity, as all three types of interventions coexist in each neighbourhood. The separation of the interventions was not only spatial but also taking into account both the land use of the village before it was abandoned and the degree of alteration of each shell.

The uses selected in the roofed buildings are:

an info-point at the entrance of the settlement. A cafe, located on the central square of Saristra. A store where olive oil and wine will be sold (typical products for the economy and history of the settlement). A cooperative of traditional products of the local inhabitants placed in one of the two ovens that once operated in the village. In addition, a storage area where scaffolding, workbenches, wooden boards and other materials that structure the ephemeral structures proposed when not in use will be stored. And finally, an architecture museum.

Obviously, the village itself functions as a museum of itself and the museum takes on a different role complementing the outdoor museum that the walker has experienced while walking through the village. The museum has been placed almost at the end of the route so that the visitor, after having perceived the buildings, he has encountered in an experiential way, has the opportunity to get information and answers to possible questions.

The changing uses proposed are:
exhibition spaces, rest and relaxation areas, workshops, a cinema, a performance space and an observatory.