Η Αντιπαροχή: Από την κοινωνική ανάλυση στη πράξη | Ερευνητική εργασία του Θάνου Πρέντζα

Στην Ερευνητική του εργασία με τίτλο ‘Η Αντιπαροχή: Από την κοινωνική ανάλυση στη πράξη’ ο φοιτητής Θάνος Πρέντζας μελετά την αστική ιστορία της Αθήνας παρακολουθώντας τις αλλαγές-μεταβολές στο κτισμένο περιβάλλον μέσα από την λειτουργία της αντιπαροχής. Η έρευνα χρησιμοποιεί βιβλιογραφικές πηγές αλλά και το πρωτογενές υλικό από συνέντευξη με τον παππού του φοιτητή, έναν εργολάβο της δεκαετίας του ’70. 

Η Αθήνα της δεκαετίας του ’50 βίωσε μια περίοδο καθοριστικών μεταβολών που διαμόρφωσαν το αστικό τοπίο και την κοινωνική της δομή.

Η ραγδαία αύξηση των μετακινήσεων πληθυσμών προς τα αστικά κέντρα, ως αποτέλεσμα της βιομηχανικής ανάπτυξης και των κοινωνικών αλλαγών, δημιούργησε αυξημένες ανάγκες στέγασης.

Το δεύτερο κεφάλαιο της δεκαετίας, με την ανάπτυξη της οικοδομικής παραγωγής και τη θέσπιση νέων πολεοδομικών κανονισμών όπως ο Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός (ΓΟΚ) του 1950, έθεσε τα θεμέλια για την ανάπτυξη της αστικής κατασκευής.

Η ανάγκη για γρήγορη και αποτελεσματική λύση στο στεγαστικό πρόβλημα της εποχής οδήγησε στην ανάπτυξη του μηχανισμού της αντιπαροχής, μια καινοτόμο πρακτική που αναδείχθηκε ως απάντηση στις αυξανόμενες ανάγκες.

Το δεύτερο κεφάλαιο της μελέτης διερευνά σε βάθος τη λειτουργία της αντιπαροχής, την επιρροή του ΓΟΚ του 1950, καθώς και τους ρόλους και των εργολάβων, αρχιτεκτόνων, νοικοκυρών και οικοπεδούχων.

Στο τρίτο κεφάλαιο, η μελέτη εστιάζει στην πρακτική εφαρμογή της αντιπαροχής κατά τη δεκαετία του ’70, μέσω μιας συνέντευξης του παππού μου εργολάβου της εποχής.

Η ανάλυση του περιβάλλοντος της εποχής και η παρουσίαση ενός τυπικού έργου πολυκατοικίας αντιπαροχής αποκαλύπτουν τις προκλήσεις και τις λύσεις που εφαρμόστηκαν, παρέχοντας πολύτιμες πληροφορίες για την κατανόηση της κοινωνικής και οικονομικής πραγματικότητας της εποχής.

Στο τελευταίο κεφάλαιο, η μελέτη συνοψίζει τα συμπεράσματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα της αντιπαροχής ως μέσο επίλυσης του στεγαστικού προβλήματος της δεκαετίας του ’50.

Αξιολογεί τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της πρακτικής αυτής για την αστική ανάπτυξη και τη μεταμόρφωση της πόλης, αναδεικνύοντας την επίδραση της αντιπαροχής στην κοινωνική και οικονομική δομή της σύγχρονης Αθήνας.

Αυτή η ερευνητική μελέτη αποσκοπεί στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η αντιπαροχή συνέβαλε στην αναμόρφωση του αστικού τοπίου της Αθήνας και της επίδρασής της στη μετέπειτα αστική ανάπτυξη και κοινωνική δομή της πόλης.

Μέσα από μια ενδελεχή ανάλυση των κοινωνικών και οικονομικών παραμέτρων, επιδιώκεται να φωτιστεί η κληρονομιά της αντιπαροχής στον σύγχρονο αστικό ιστό.

Στοιχεία έργου
Τίτλος έργου Η Αντιπαροχή: Από την κοινωνική ανάλυση στη πράξη
Τύπος έργου Ερευνητική εργασία
Φοιτητής Θάνος Πρέντζας
Επιβλέπουσα καθηγήτρια Δήμητρα Κατσώτα
Ημερομηνία παρουσίασης Φεβρουάριος 2025
Πανεπιστημιακό ίδρυμα Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Πατρών
Κείμενο από τον δημιουργό

In his research thesis titled ‘Antiparochi: From Social Analysis to Practice’, the student Thanos Prentzas studies the urban history of Athens by tracking the changes in the built environment through the function of antiparochi. The research uses both bibliographic sources and primary material from an interview with the student’s grandfather, a contractor from the 1970s.

Athens in the 1950s experienced a period of decisive changes that shaped its urban landscape and social structure.

The rapid increase in population movements to urban centres, as a result of industrial development and social changes, created increased housing needs.

The second chapter of the decade, with the development of building production and the introduction of new planning regulations such as the General Building Regulations (GOK) of 1950, laid the foundations for the development of urban construction.

The need for a quick and efficient solution to the housing problem of the time led to the development of the ”Antiparochi” mechanism, an innovative practice that emerged as a response to growing needs.

The second chapter of the study explores in depth the functioning of counter-rent, the influence of the 1950 GOC, and the roles of both developers, architects, householders and landlords.

In chapter three, the study focuses on the practical application of consideration in the 1970s, through an interview with my grandfather a contractor of the time.

The analysis of the context of the era and the presentation of a typical multifamily consideration project reveals the challenges and solutions that were implemented, providing valuable insights for understanding the social and economic realities of the era.

In the final chapter, the study summarizes the conclusions on the effectiveness of Antiparochi as a means of solving the housing problem of the 1950s.

It evaluates the long-term consequences of this practice for urban development and the transformation of the city, highlighting the impact of rent-seeking on the social and economic structure of contemporary Athens.

This research study aims to understand the way in which rent-seeking contributed to the reshaping of the urban landscape of Athens and its impact on the subsequent urban development and social structure of the city.

Through a thorough analysis of social and economic parameters, it seeks to shed light on the legacy of Antiparochi in the contemporary urban fabric.

Facts & Credits
Project title Antiparochi: From Social Analysis to Practice
Type Research Diploma Thesis 
Student Thanos Prentzas
Supervisors Dimitra Katsota
Presentation Date February 2025
University School of Architecture, University of Patras
Text by the author