Πολιτιστικό Κέντρο στην Ξάνθη | Διπλωματική Εργασία από τους Τραϊανό Κυριακίδη, Πολυξένη Σίσκου & Παύλο Φυτόπουλο

Η διπλωματική εργασία των Τραϊανό Κυριακίδη, Πολυξένη Σίσκου & Παύλο Φυτόπουλο αφορά τη δημιουργία ενός Πολιτιστικού Κέντρου στην περιοχή του παλιού γηπέδου του Α.Ο. Ξάνθης.

-κείμενο από τους δημιουργούς

Η περιοχή μελέτης είναι το παλιό γήπεδο Α.Ο. Ξάνθης το οποίο, βρίσκεται στο βόρειο όριο της πόλης στους πρόποδες της οροσειράς Ροδόπης, στο νότιο τμήμα της περιοχής «Σαμακώβ» και απέναντι από τον ποταμό Κόσυνθο.

Οι προσπάθειες κατασκευής του γηπέδου, ξεκίνησαν το 1906, λόγω, όμως, της απαγόρευσης τέτοιων δραστηριοτήτων από τις Τουρκικές αρχές, τα έργα ματαιώθηκαν. Μετά την επανίδρυση του αθλητικού συλλόγου “Ορφέα” το 1908, οι εργασίες ξεκίνησαν και το στάδιο φιλοξένησε διάφορες γυμναστικές εκδηλώσεις και αγώνες στίβου. Το πρώτο επίσημο ποδοσφαιρικό παιχνίδι πραγματοποιήθηκε το 1919. Μετά από 3 χρόνια, άρχισαν και πάλι εργασίες για να πάρει το γήπεδο την μορφή που έχει σχεδόν μέχρι και σήμερα, με την ολοκλήρωση της βόρειας εξέδρας (η οποία αργότερα απέκτησε σκέπαστρο). Το 1989, δημιουργήθηκε το “πέταλο”, ενώ στο τέλος της σεζόν 1988-89, ολοκληρώθηκε η νότια μεγάλη κερκίδα, η οποία, ήταν σκεπασμένη με σκέπαστρο. Μετά από διαφωνίες της ομάδας, το 2004, η Skoda Ξάνθη μεταφέρθηκε σε άλλη τοποθεσία και το γήπεδο έκτοτε, είναι ανεκμετάλλευτο.

Η σχεδιαστική πρόταση βασίστηκε, στην σύνθεση ενός Πολιτιστικού κέντρου που θα λειτουργεί ως ανάσα-σημείο αναφοράς, σε μια γειτονιά η οποία, είναι υποβαθμισμένη και βρίσκεται στο όριο της πόλης. Φιλοδοξία μας ήταν, η πρόταση μας, να συντελέσει στην δημιουργία χώρων, οι οποίοι θα προσφέρουν όμορφη θέα στους επισκέπτες και ταυτόχρονα θα τους φέρνουν σε επαφή με το πλούσιο πολιτιστικό υλικό της περιοχής.

Βασικό μέλημα του σχεδιασμού αποτέλεσαν οι περιμετρικές οπτικές φυγές προς το ποτάμι και το βουνό καθώς και η δημιουργία ενός συγκροτήματος που θα εκμεταλλεύεται κάθε δυνατή οπτική φυγή της.

Η συνέχεια του δημόσιου χώρου, οι διαμπερείς και ελεύθερες διαδρομές, η δημιουργία κάδρων και οπτικών φυγών που καταλήγουν σε ανοιχτά διαμπερή περάσματα είναι στοιχεία που χαρακτηρίζουν την σύνθεση.

Ως εκ τούτου, αυτή, έπρεπε να διαφοροποιηθεί από το υπόλοιπο αστικό περιβάλλον και να αποτελέσει ένα τολμηρό έργο, που να τυγχάνει όμως, της ευρείας αποδοχής από την τοπική κοινωνία. Ένας τόπος ανακάλυψης και εξερεύνησης και όχι απλά, ένα ακόμη έργο ανάμεσα στα υπάρχοντα της πόλης αλλά ένα σημαντικό έργο που να δομεί έναν τόπο, ένα πάρκο και ένα κέντρο πολιτιστικής ανάπτυξης.

Η τελική πρόταση σχεδιασμού περιλαμβάνει ένα σύστημα διαγώνιων χαράξεων που συγκροτούν τις κύριες στάθμες και δημιουργούν επίπεδα, πάνω στα οποία εδράζονται οι κτιριακοί όγκοι ενώ μια κεντρική χάραξη οδηγεί τον επισκέπτη από την κύρια είσοδο στο πάρκο.

Η αναβάθμιση του πολιτιστικού, αρχιτεκτονικού και αστικού τοπίου επιτυγχάνεται όχι με την βοήθεια πολυτελών υλικών ή “ακριβής” αρχιτεκτονικής αλλά με την μορφή πολλαπλών όγκων οι οποίοι, τείνουν να σεβαστούν απόλυτα τις υψομετρικές διαφοροποιήσεις ( κλίσεις) του εδάφους. Για αυτό τον λόγο μέρος της σύνθεσης τοποθετήθηκε σε εσοχή με το έδαφος, δημιουργώντας αίθριο χώρο 30μ.x30μ. που λειτουργεί ως κέντρο της σύνθεσης. Η διαμόρφωση των δωμάτων, έγινε με πράσινα δώματα ως συνέχεια του φυσικού εδάφους, εφαρμόζοντας τις αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού.

Ο δημόσιος κεντρικός δρόμος της πόλης λειτουργεί πλέον ως μία διαδραστική διαδρομή περιήγησης και η κίνηση των πεζών τροφοδοτείται μέσα από πλατείες και πολλαπλά σημεία κίνησης – στάσης που έχουν ως σημείο αναφοράς την ανθρώπινη επικοινωνία.

Κεντρικός άξονας αυτής της ιδέας υπήρξε η διαγώνιος σύνδεση του δημόσιου κεντρικού δρόμου με τον παραμελημένο υφιστάμενο πράσινο χώρο της πόλης και η δημιουργία χώρων όπου οι επισκέπτες θα αισθάνονται οικεία και θα αποτελούν μέλη της ίδιας κοινότητας.

Το κτιριολογικό πρόγραμμα συνολικού εμβαδού 6,400τ.μ. και αποτελείται από μία εξοπλισμένη αμφιθεατρική αίθουσα 115 θέσεων, συνεδριακό χώρο, βιβλιοθήκη με αναγνωστήριο, αίθουσες χορού και διδασκαλίας, εργαστήρια, γραφεία, εκθεσιακό χώρο με εκθεσιακά περίπτερα, πολιτιστικούς συλλόγους, χώρους εστίασης και καταστημάτων καθώς και ένα μικρό παιδικό σταθμό. Οι παραπάνω κλειστοί χώροι συμπληρώνονται από υπαίθριες θεατρικές διαμορφώσεις με μία κεντρική σκηνή και επισκέψιμο παρατηρητήριο.

Στοιχεία Έργου

Τίτλος έργου  Πολιτιστικό Κέντρο στην Ξάνθη
Τύπος έργου  Διπλωματική Εργασία
Πανεπιστημιακό ίδρυμα  Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Ξάνθης, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Φοιτητές  Τραϊανός Κυριακίδης, Πολυξένη Σίσκου, Παύλος Φυτόπουλος
Επιβλέποντες καθηγητές  Σταύρος Δενδρινός, Μαρία Γρηγοριάδου, Κωνσταντίνος Κεβεντζίδης
Εξεταστική Περίοδος  Σεπτέμβριος 2022

The diploma thesis by Traianos Kyriakides, Polyxeni Siskou and Pavlos Fytopoulos concerns the creation and the construction of a Cultural Center in the area of the old stadium of A.O. Xanthi.

-text by the authors

The study area is the old stadium A.O. Xanthi, which is located on the northern border of Xanthi city, at the foot of the Rhodope Mountain range, in the southern part of the “Samakov” area and opposite to Kosynthos river.

The first attempts to build the stadium began in 1906, but due to the prohibition of such activities by the Turkish authorities, the works were aborted. After the re-establishment of the “Orfeas” sports club in 1908, the stadium hosted various gymnastics events and athletic competitions. The first official football game took place, in 1919. After 3 years, works began again to get the stadium in its final shape, with the completion of the northern raised stand area. In 1989, further additions were created, and the southern grandstand was completed. After team disputes, in 2004, Skoda Xanthi was moved to another location and the stadium has been unused since then.

The design proposal was based on the composition of a Cultural Center that will function as a breath-point of reference, in a neighborhood which is degraded and located on the edge of the city corner. Our ambition was, our proposal, to contribute to the creation of spaces, which will offer visitors a beautiful view and at the same time bring them into contact with the rich cultural material of the region.

The main concern of the design was the exploitation of perimetrical visual escapes towards the river and the mountain as well as the creation of a complex that will take advantage of every possible visual aspect.

The continuity of the public space, the transparent and free routes, the creation of frames and optical escapes that finish in open and transparent passages, are elements that characterise the proposal.

Therefore, the project had to differentiate itself from the rest of the city’s urban environment and become a bold project, which, however, should be widely accepted, by the local community. A place of discovery and exploration and not simply, another project among the city’s assets, but an important project that structures a place, a park and a center of cultural development.

The final design proposal includes a system of diagonal lines that constitute the main levels and create spaces, on which the building volumes are displaced, while a central line root, leads the visitor from the main entrance to the park.

The upgrading of cultural, architectural, and urban scape is achieved not with the help of luxurious materials or “precious” architecture but in the form of multiple volumes which tend to fully respect the elevation differences (slopes) of the ground. For this reason, part of the composition was placed in recession, creating a 30mx30m open space, which acts as the center of the synthesis. Green roofs were imposed as a continuation of the natural terrain, applying the principles of bioclimatic design.

The city’s public main street now functions, as an interactive walking route and the pedestrian traffic is catered through plazas and multiple stop-and-go points that have as a reference the human interaction.

Central theme to this concept idea has been the diagonal connection of the public main street with the neglected existing green space of the city and the creation of spaces where visitors feel familiar and act as part of the same community.

The building program with a total area of 6,400 sq.m. consists of an equipped amphitheater hall with 115 seats, a conference room, a library with a reading room, dance and teaching rooms, workshops, offices, an exhibition area with trade stands, cultural clubs, restaurant, cafes, and shop areas as well as a small kindergarten. The above closed spaces are complemented by outdoor theatrical configurations with a central stage and a visitable observatory.

Facts & Credits

Project title  Cultural Center in Xanthi
Project type  Diploma thesis project
University  Departmentof Architectural Engineering , Xanthi, Democritus University of Thrace
Students  Traianos Kyriakides, Polyxeni Siskou, Pavlos Fytopoulos
Supervisors Professors  Stavros Dendrinos, Maria Grigoriadou, Konstantinos Kevengidis
Academic Semester  September 2022