Cultural & Social Center: Museum of Modern Art, Artists’ Residencies & Workshops, Passenger Station at St. George's Mills building, Patras, Greece | Diploma thesis by Nikoletta Kalogeropoulou

Diploma thesis by Nikoletta Kalogeropoulou designs a museum in the city of Patras, as an active global cultural hub, along with a passenger train station aimed to interact with museum’s functions.

-text by the author

Today, cultural information is made more readily, that is why many museums re-examine their identity and mission in order to cope with the changes. The aim of this a thesis is to design a museum – foundation in the city of Patras, a hub that will bring together art activities and coexist harmoniously with the other cultural spaces around the world. At the same time, a passenger train station is planned to interact with the museum.

Facts & Credits
Project title  Cultural & Social Center: Museum of Modern Art, Artists’ Residencies & Workshops, Passenger Station at St. George’s Mills building, Patras, Greece
Student  Nikoletta Kalogeropoulou
Date  July 2019
Course  Diploma thesis
Supervisor  Agapi Proimou
Institution  School of Architecture, University of Patras

Η διπλωματική εργασία της Νικολέττας Καλογεροπούλου αφορά τον σχεδιασμό μουσείου σύγχρονης τέχνης στη Πάτρα, ως ενός ενεργού πολιτιστικού κόμβου τοπικής και πανελλαδικής εμβέλειας, καθώς και την οργάνωση και δημιουργία επιβατικού σιδηροδρομικού σταθμού σε άμεση αλληλεπίδραση με το χώρο του μουσείου.

-κείμενο από τη δημιουργό

Σήμερα, που η πολιτισμική πληροφορία διατίθεται πιο εύκολα, πολλά μουσεία επανεξετάζουν την ταυτότητά τους και την αποστολή τους, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις αλλαγές. Στόχος λοιπόν αυτής της διπλωματικής εργασίας, είναι ο σχεδιασμός ενός μουσείου – ιδρύματος στην πόλη της Πάτρας, ενός κόμβου που θα συγκεντρώνει δραστηριότητες τέχνης και θα συνυπάρχει αρμονικά με τους λοιπούς χώρους πολιτισμού της πόλης, της χώρας αλλά και του κόσμου. Παράλληλα, με την κυριολεκτική έννοια του κόμβου, σχεδιάζεται επιβατικός σιδηροδρομικός σταθμός, και οργανώνονται οι κυκλοφορίες της περιοχής, σε αλληλεπίδραση με το μουσείο. 

Προτείνω τον σχεδιασμό μίας υπερυψωμένης διαδρομής που καταρρίπτει το σκληρό όριο πόλης-θάλασσας, με υπογειοποίηση του τρένου και σχεδιασμό των λοιπών κυκλοφοριών.  Ταυτόχρονα εστιάζω στα κτίρια των Μύλων Αγίου Γεωργίου, και των αποθηκών Μπάρρυ, για το μουσείο.

Δημιουργούνται οι εξής ζώνες. Πρώτον, ο δημόσιος χώρος. Ένας περίπατος που φτάνει ανεμπόδιστα στην θάλασσα. Εκεί, αλλά υπόγεια, στεγάζονται ο σταθμός του τρένου, ο δρόμος, και κτίριο πάρκινγκ. Δεύτερη ζώνη είναι αυτή του μουσείου, οι Μύλοι Αγίου Γεωργίου. Τρίτη ζώνη είναι αυτή της παραγωγής τέχνης, οι αποθήκες Μπάρρυ. Οι Μύλοι είναι ένα κτίριο 6 ορόφων, τυπικό δείγμα του μεσοπολεμικού ευρωπαϊκού μοντερνισμού. Το συγκρότημα συνδέεται μέσω μεταλλικής γέφυρας με την πρώτη από τις Σταφιδαποθήκες του γειτονικού τρίδυμου συνόλου. 

Πρόθεση μου είναι να διατηρήσω τους βασικούς όγκους των κτιρίων. Ο όγκος των σιλό γίνεται η είσοδος του μουσείου. Στον όγκο του υδατόπυργου, ορίζω έναν πύργο κινήσεων. Στην επιστέγαση των σιλό σχεδιάζω το καφέ του μουσείου. Ισόγειο και πρώτος όροφος φιλοξενούν το αμφιθέατρο. Ο δεύτερος στεγάζει την Δημοτική Πινακοθήκη της Πάτρας, θέλοντας να τονιστεί η σημασία της αλληλεπίδρασης των θεσμών. Στον τρίτο όροφο στεγάζεται η βιβλιοθήκη. Στους δύο τελευταίους ορόφους, είναι οι γκαλερί. Στο κτίριο των αποθηκών Μπάρρυ, στεγάζονται τα γραφεία διοίκησης, τα workshops και  τα residencies των καλλιτεχνών. Το σκεπτικό έχει ως εξής : κάθε εξάμηνο, μια ομάδα 5 καλλιτεχνών φιλοξενείται εδώ, δουλεύει με την βοήθεια του επιμελητή, και μετά το πέρας των 6 μηνών, τα έργα τους εκτίθενται σε κάποιο χώρο του μουσείου. Το επόμενο εξάμηνο, 5 νέοι καλλιτέχνες έρχονται και έτσι ο κύκλος της καλλιτεχνικής δημιουργίας συνεχίζεται. Το πέτρινο κέλυφος της δεύτερης αποθήκης παραμένει όπως ήταν και συντηρείται για να φιλοξενήσει ένα κήπο που θα είναι ανοιχτός σε καλλιτέχνες και επισκέπτες.

Το κτίριο των σιλό ήταν μαζί με τις αποθήκες Μπάρρυ οι δύο όγκοι στους οποίους δεν είχα πρόσβαση. Θέλοντας να αντιστρέψω αυτή τη συνθήκη, σχεδίασα εκεί την είσοδο του μουσείου, ακολουθώντας τη σκέψη του Gordon Matta Clark, που έκανε τις περισσότερες επεμβάσεις του σε μέρη που δεν μπορείς να φτάσεις. Χαρακτηριστικά έλεγε “opening up view to the invisible”. Η είσοδος λοιπόν τοποθετείται εκεί που έως σήμερα δεν μπορούσες να πας, και πλέον γίνεται χώρος προσβάσιμος στο κοινό. Τα σιλό είναι ένας χώρος σκοτεινός, χωρίς ανοίγματα. “Τέμνω” τον όγκο, ώστε να εξυπηρετείται η ανάγκη για φυσικό φωτισμό. Ακολουθώντας τη γλυπτική, σχεδιάζω τη ράμπα, στην οποία ο επισκέπτης ανεβαίνοντας, βιώνει τον επιβλητικό όγκο του χώρου. Ταυτόχρονα μέσω της ράμπας η κίνηση διοχετεύεται στους ορόφους του μουσείου.

Στοιχεία έργου
Τίτλος εργασίας  Κόμβος Τέχνης: Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης, Πινακοθήκη, Βιβλιοθήκη και Επιβατικός Σταθμός στους Μύλος Αγίου Γεωργίου στην Πάτρα
Φοιτήτρια  Νικολέττα Καλογεροπούλου
Εξεταστική περίοδος  Ιούλιος 2019
Μάθημα  Διπλωματική εργασία
Επιβλέπουσα καθηγήτρια  Αγάπη Πρωίμου
Σχολή  Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Πατρών