Η διπλωματική εργασία του Νικόλαου -Μάριου Παλαιοθόδωρου , με τίτλο Περιβαλλοντικό Κέντρο Ενημέρωσης και Περίθαλψης της Θαλάσσιας Χελώνας Caretta Caretta στον κόλπο του Λαγανά Ζακύνθου, πραγματεύεται τον σχεδιασμό ενός Περιβαλλοντικού Κέντρου Προστασίας και Ενημέρωσης για την Θαλάσσια Χελώνα Caretta-Caretta στο νησί της Ζακύνθου.
Στόχος της εργασίας είναι η αντιμετώπιση του ολοένα εντεινόμενου προβλήματος μείωσης της βιοποικιλότητας του νησιού, θέτοντας στο επίκεντρο την θαλάσσια χελώνα καθώς είναι ένα είδος υπό εξαφάνιση. Μόνο 1 με 2 στα 1000 νεογνά επιζεί, ενώ ο πληθυσμός τους έχει ελαττωθεί κατά το 92% από το 1980. Η ραγδαία μείωση οφείλεται σε φυσικές απειλές, αλλά και στην ανθρώπινη δραστηριότητα.
Ως σημείο παρέμβασης επιλέχθηκε ο κόλπος του Λαγανά Ζακύνθου. Σε αυτό το σημείο φιλοξενείται η χελώνα Caretta Caretta και παράλληλα θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα μαιευτήρια σε όλη τη Μεσόγειο λόγο του μεγάλου αριθμού φωλιών που φιλοξενεί.
Η χωρική δομή της περιοχής εξασφαλίζει την ιδανική στρατηγική θέση που αρμόζει σε ένα τέτοιο κέντρο. Bρίσκεται σε άμεση σχέση με το οδικό και μεταφορικό δίκτυο του νησιού. Επιπλέον, η επιλογή χωροθέτησης του Κέντρου στο συγκεκριμένο σημείο, γίνεται ούτως ώστε να τηρούνται οι κατάλληλες αποστάσεις από την πολυσύχναστη τουριστική ζώνη του Λαγανά και να αποφευχθεί η ενόχληση του χώρου μόνιμης φιλοξενίας και ανάρρωσης των χελωνών από την οποιαδήποτε ηχορύπανση και φωτορύπανση. Από την άλλη, η συνεχής και απρόσκοπτη τροφοδοσία των 20 δεξαμενών νερού που θα εγκατασταθούν, αποτελεί ζωτικής σημασίας παράγοντα για τη βιωσιμότητα και την σωστή λειτουργία του Κέντρου. Έτσι, τον κυριότερο ρόλο στην επιλογή του σημείου τοποθέτησης του συγκροτήματος, αποτέλεσαι η άμεση επαφή του με το θαλάσσιο μέτωπο του κόλπου . Ακόμα, αξίζει να σημειωθεί η γειτνίαση του Λαγανά με το αεροδρόμιο, κάτι το οποίο διευκολύνει την μεταφορά άρρωστων ή τραυματισμένων χελωνών από όλη τη Μεσόγειο.
Στο κτιριολογικό πρόγραμμα του Κέντρου, εκτός από τους χώρους επίσκεψης και ενημέρωσης για το κοινό και τις διοικητικές υπηρεσίες, η ουσιαστική λειτουργία που διέπει είναι ο χώρος περίθαλψης και ανάρρωσης των τραυματισμένων ζώων. Με αυτό τον τρόπο μπορούν να παραμένουν οι χελώνες στο νησί και δεν απαιτείται η μεταφορά τους στην Αθήνα.
Σημαντική πρόκληση στην εκκίνηση σχεδιασμού ήταν η σχέση του Κέντρου με το φυσικό τοπίο. Η πλήρης εναρμόνιση του κελύφους στην τοπογραφία της περιοχής, καθώς και η ανάδειξη των φυσικών χαρακτηριστικών του χώρου παρέμβασης αποτέλεσε τον κύριο στόχο, αλλά και την βασική συνθετική ιδέα.
Άλλη βασική συνθετική αρχή είναι η έννοια της αναστρεψιμότητας, δηλαδή η δυνατότητα της εύκολης αποσυναρμολόγησης των κτιριακών κατασκευών. Έτσι, σε περίπτωση που κριθεί αναγκαία η απομάκρυνσή τους από τον χώρο παρέμβασης, μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς να προκληθούν σημαντικές φθορές στο περιβάλλον. Αυτό συμβαίνει χρησιμοποιώντας ως βασικό υλικό κατασκευής το ξύλο, ενώ γίνεται περιορισμένη χρήση οπλισμένου σκυροδέματος μόνο σε λειτουργίες του κτιριολογικού προγράμματος όπου θεωρήθηκε απαραίτητο.
Η σύνθεση αποτελείται από τρεις αυτόνομες κτιριακές ενότητες, οι οποίες συνδέονται μεταξύ τους με υπαίθριες και ημιυπαίθριες κινήσεις. Οι ενότητες αυτές διαχωρίζονται διακριτά από τον λειτουργικό τους χαρακτήρα. Η πρώτη ενότητα έχει δημόσιο χαρακτήρα και φιλοξενεί το κέντρο περιβαλλοντικής ενημέρωσης. Η δεύτερη ενότητα έχει ημιδημόσιο χαρακτήρα, διατάσσεται στο κέντρο του συγκροτήματος και περιλαμβάνει στο πρώτο επίπεδο τους χώρους διοίκησης. Στο κάτω επίπεδο, φιλοξενούνται οι χώροι νοσηλείας, οι οποίοι, μαζί με την τρίτη ενότητα των δεξαμενών παραμονής των τραυματισμένων ζώων, αποτελούν την ενιαία ζώνη περίθαλψης του συγκροτήματος.
Στοιχεία έργου
Τίτλος εργασίας: Περιβαλλοντικό Κέντρο Ενημέρωσης και Περίθαλψης της Θαλάσσιας Χελώνας Caretta Caretta στον κόλπο του Λαγανά Ζακύνθου
Τύπος: Διπλωματική Εργασία
Ημερομηνία: 22 Mαρτίου 2019
Σχολή: Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Ε.Μ.Π.
Φοιτητής: Παλαιοθόδωρος Νικόλαος- Μάριος
Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Παπαϊωάννου Τάσης , Τσακανίκα Ελευθερία
Diploma thesis by Nikolaos-Marios Palaiothodoros, entitled “Environmental center for information and recuparation of the Caretta-Caretta at Laganas Bay Zakynthos”, entails the design of a Centre for Environmental Protection and Information regarding the Sea Turtle Caretta Caretta on the island of Zakynthos.
Thesis was presented on March 2019 at the Department of Architecture of the National Technical University of Athens and was supervised by Tasis Papaioannou & Eleftheria Tsakanika.
-text by the author
The target of this project is to face the problem of diminishing biodiversity of the island focusing on the Sea Turtle. In early spring the Turtles migrate from the central Mediterranean to areas of reproduction where they make their nests from mid May until the end of August. Unfortunately though only 1 or 2 in 1,000 newborns survive resulting in a reduction of 92% since 1980. This massive decrease is due to natural threats and , of course, human intervention.
As a point of intervention the Bay of Lagana in Zakynthos was selected. This is where the “Caretta Caretta” makes its home and is considered the main and most important locations in the Mediterranean where the Turtle lays her eggs due to the large number of nests.
The natural structure of the area makes it the perfect strategic location suitable for the centre with road networks and easy access for visitors, staff and volunteers. The location of the centre was chosen in order to maintain the correct distances from the area where the Turtle is permanently hosted and is recuperating, with the minimum of noise and light pollution. But the main reason this location was chosen is easy access and immediate contact with the bay.
The continuous supply of water is a major factor of the centre which will consist of 20 tanks for the convalescing Turtles and is a basic requirement for correct operation and hygiene requirements for injured animals with the ability to pump sea water allowing imperative regular changes. It should also be noted that the vicinity of Lagana with the airport makes the transportation of sick and injured Turtles throughout the Mediterranean easier.
Apart from the area for visitors and information for the public and administrative services, the main function of the centre is care and recovery of injured animals. In this way the Turtles can remain on the island making transfer to Athens unnecessary.
Another important factor at the commencement of this project was that the centre should be at one with the natural environment. Total harmony of the topography of the region was created from the natural characteristics which was the main goal and the basic original conception.
Another basic synthetic principle is the concept of reversability, i.e. the ability to easily disassemble building structures so if it is necessary to remove them from the intervention site it can be done without causing significant damage to the environment. This would be achieved by using wood as the basic material, though it can also be achieved by limited use of cement where deemed necessary.
The composition consists of three autonomous building modules which are connected with outdoor and semi-outdoor movements. These modules are distinct from their functional character. The first module is public and hosts an env ironmental information centre and with a possible form of tangible information on the west related to visitors information regarding the Sea Turtle.
The second section has a semi-public space arranged in the centre of the complex and includes, on the lower level, management areas which accomodate the nursing area which together with the third section of the tanks for the injured animals constitute the single care zone of the complex.
Facts & Credits
Project Name Environmental center for information and recuparation of the Caretta-Caretta at Laganas Bay Zakynthos
Student Palaiothodoros Nikolaos-Marios
Date 22 March 2019
Institution Department of Architecture, National Technical University of Athens
Supervisors Papaioannou Tasis, Tsakanika Eleftheria
READ ALSO: Right in Dystopia, Lagos | Research thesis by Vaggelis Stampelos