“Στέρφα γη: Μεθερμηνεύοντας το μεταλλευτικό τοπίο της Σερίφου” : Σε μια προσπάθεια να αναδειχθεί η μεταλλευτική ιστορία της Σερίφου και ακολουθώντας πρακτικές ήπιας ανάπτυξης και αειφόρου σχεδιασμού, η Διπλωματική εργασία της Βίκυς Πριβαρτιτσιάνη προτείνει την ανάδειξη ορισμένων μονοπατιών, που εντάσσονται και επεκτείνουν το υπάρχον δίκτυο διαδρομών του νησιού. Στρατηγικός στόχος της πρότασης είναι η ένταξη της Σερίφου σε ένα δίκτυο τοποθεσιών με μεταλλευτικό παρελθόν στην ελληνική γεωγραφία.
Η παρούσα διπλωματική εργασία σχεδιασμού μελετά την περίπτωση της Σερίφου, ένα νησί των Κυκλάδων με πλούσια μεταλλευτική ιστορία, και επιχειρεί να απαντήσει στο ερώτημα αν μερικές χιλιάδες εκτάρια των νησιών του Αιγαίου αξίζει να δεσμευτούν και να αφαιρεθούν από τη διαθέσιμη προς οικοδομική αξιοποιήσιμη γη.
Αυτές οι εκτάσεις σε συνδυασμό με τις δεσμευμένες και προστατευμένες από τις διεθνείς και εθνικές συνθήκες φυσικές ή αρχαιολογικές εκτάσεις και τοπία μπορούν να αποτελέσουν το κρίσιμο απόθεμα για την ισορροπημένη ως προς το περιβάλλον ανάπτυξη του ευαίσθητου νησιωτικού αρχιπελάγους.
Η βιωματική αντίληψη του χώρου αλλά και η επαφή με τον τόπο και τους κατοίκους του έπαιξε σημαντικό ρόλο στη συγκρότηση της ιδέας της σχεδιαστικής πρότασης.
Η βιωματική αντίληψη του χώρου αλλά και η επαφή με τον τόπο και τους κατοίκους του έπαιξε σημαντικό ρόλο στη συγκρότηση της ιδέας της σχεδιαστικής πρότασης. Το τοπίο είναι γεμάτο χαράξεις της μεταλλευτικής δραστηριότητας που όμως σήμερα δεν είναι ξεκάθαρες ή πάντοτε προσβάσιμες.
Μέσα από τη περιήγηση στο χώρο των μεταλλείων και σε συνδυασμό με περαιτέρω έρευνα σχετικά με τα μονοπάτια που υπήρχαν, προτείνεται η ανάδειξη ορισμένων διαδρομών, και η ένταξη τους σε ένα ευρύτερο δίκτυο μεταλλευτικών διαδρομών προκειμένου να αναδειχθεί περαιτέρω και αυτή η πλευρά τη ιστορίας του νησιού, σύμφωνα με πρακτικές ήπιας ανάπτυξης και αειφόρου σχεδιασμού.
Έτσι δημιουργούνται δύο νέες διαδρομές στον χάρτη, σύμφωνα με τα ήδη χαραγμένα μονοπάτια, οι οποίες εντάσσονται ομαλά σε ένα δίκτυο μεταλλευτικών διαδρομών, η αρχή του οποίου ξεκινάει από την περιοχή στην οποία επικεντρώνεται η εργασία, από την καρδιά δηλαδή της μεταλλευτικής δραστηριότητας του νησιού.
Το εν λόγω δίκτυο, εντάσσεται στο ευρύτερο δίκτυο πεζοπορικών διαδρομών του νησιού, δημιουργώντας έτσι ένα πρότυπο εναλλακτικού τουρισμού με σεβασμό προς την ιστορία του τόπου αλλά και τη μελλοντική του ανάπτυξη.
Στόχος είναι η προώθηση του εναλλακτικού πεζοπορικού τουρισμού, μια πρακτική που ακολουθούν και διάφορα άλλα νησιά στις Κυκλάδες, με την ταυτόχρονη ανάδειξη της μεταλλευτικής ιστορίας των Κυκλάδων, και την ένταξη δηλαδή των επιμέρους νησιών με μεταλλευτική ιστορία σε ένα ευρύτερο δίκτυο που να μπορέσει να φτάσει μέχρι και το Λαύριο, ένα σημείο – σταθμό της μεταλλευτικής ιστορίας.
Για την υποστήριξη και την ανάδειξη του δικτύου των μεταλλευτικών διαδρομών, σχεδιάζονται ορισμένοι χώροι: Κέντρο έρευνας (1) , κέντρο πληροφοριών (2), σημεία στάσης (2).
Το Μεγάλο Λιβάδι, ως το μεγαλύτερο μεταλλευτικό κέντρο, με τα περισσότερα τεκμήρια εκείνης της εποχής, αλλά και με την μεγαλύτερη κινητικότητα στο σήμερα, επιλέγεται για τη δημιουργία ενός Κέντρου Έρευνας Γεωλογικής, Μεταλλευτικής, Αρχαιολογικής, Βιομηχανικής Ιστορίας γιατί σε αυτόν τον χώρο συνδυάζονται τα αιτούμενα για την πραγμάτωση ενός τέτοιου εγχειρήματος.
Στο Μεγάλο Λιβάδι, που προς το παρόν έχει διαφυλαχθεί από την άναρχη δόμηση της κακώς εννοούμενης τουριστικής ανάπτυξης, διασώζονται όλα εκείνα τα στοιχεία που σφράγισαν την μεταλλευτική ιστορία του νησιού, αλλά και τη δημιουργία και την ανάπτυξη του ίδιου του οικισμού. Δηλαδή το σύνολο των μεταλλευτικών εγκαταστάσεων οι οποίες άρχισαν να κατασκευάζονται μεταξύ 1869-1875 από την Ελληνική μεταλλευτική εταιρεία.
Μέσα από τις παρεμβάσεις αυτές η παρούσα έρευνα στοχεύει στην ανάδειξη του μεταλλευτικού πλούτου της Σερίφου, αλλά και στην ταυτόχρονη ανάδειξη του νησιού ως κομβικό σημείο της μεταλλευτικής κληρονομιάς των Κυκλάδων.
Μέσα από τις παρεμβάσεις αυτές η παρούσα έρευνα στοχεύει στην ανάδειξη του μεταλλευτικού πλούτου της Σερίφου, αλλά και στην ταυτόχρονη ανάδειξη του νησιού ως κομβικό σημείο της μεταλλευτικής κληρονομιάς των Κυκλάδων. Η Κέα, η Μήλος, η Κύθνος, η Σίφνος, η Κίμωλος έχουν στηρίξει ένα τμήμα της παραγωγικής τους ιστορίας και της οικονομίας τους στα μεταλλεία και τον ορυκτό πλούτο τους, διαφορετικό σε κάθε νησί.
Στοιχεία έργου
Τίτλος έργου Στέρφα γη: Μεθερμηνεύοντας το μεταλλευτικό τοπίο της Σερίφου
Τύπος έργου Διπλωματική εργασία
Φοιτήτρια Πριβαρτιτσιάνη Βίκυ
Επιβλέπουσα καθηγήτρια Αλκμήνη Πάκα
Ημερομηνία Παρουσίασης Σεπτέμβριος 2021
Πανεπιστημιακό Ίδρυμα Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Κείμενο από την δημιουργό
“Dry land: Redefining Seriphos’ mining landscape” : In an effort to highlight the mining history of Serifos and following practices of soft development and sustainable planning, Vicky Privartitsiani’s Diploma thesis proposes the highlighting of certain paths, which join and extend the existing network routes of the island. The strategic goal of the proposal is the intergration of Serifos in a broader network of locations with a mining past in Greek geography.
The present thesis of design examines the case of Serifos, an island in the Cyclades with a rich mining history, and seeks to answer the question of whether thousands of acres of land in the Aegean islands are worth committing to and removing from the available land for construction.
These areas, in combination with those designated and protected by international and national conventions as natural or archaeological sites and landscapes, can constitute the critical reserve for the balanced environmental development of the sensitive island archipelago.
The experiential perception of space, as well as the contact with the place and its inhabitants, played a significant role in shaping the idea of the design proposal.
The experiential perception of space, as well as the contact with the place and its inhabitants, played a significant role in shaping the idea of the design proposal. The landscape is full of traces of mining activity which, however, are not always clear or accessible today.
Through exploration of the mining areas and further research into the existing paths, the proposal suggests the highlighting of certain routes and their integration into a broader network of mining paths in order to further reveal this aspect of the island’s history, according to principles of sustainable development and environmental planning.
Thus, two new routes are created on the map, according to existing paths, which smoothly integrate into a network of mining trails, the beginning of which starts from the area focused on in the work, namely the heart of the island’s mining activity.
This network is integrated into the broader network of hiking trails on the island, thus creating a model of alternative tourism with respect for the history of the place and its future development.
The goal is to promote alternative hiking tourism, a practice followed by various other islands in the Cyclades, while simultaneously highlighting the mining history of the Cyclades and integrating individual islands with mining history into a broader network that can extend to Lavrion, a key point in mining history.
To support and highlight the network of mining trails, certain spaces are planned: Research Center (1), Information Center (2), Stop Points (2).
Megalo Livadi, as the largest mining center with the most evidence from that era, is chosen for the creation of a Geological, Mining, Archaeological, and Industrial History Research Center because this area combines the requirements for the realization of such a project. In Megalo Livadi, which is currently preserved from the chaotic development of poorly understood tourism, all the elements that marked the island’s mining history, as well as the creation and development of the settlement itself, are preserved. That is, all the mining installations that began to be constructed between 1869-1875 by the Greek Mining Company.
Through these interventions, the present research aims to highlight the mining wealth of Serifos, as well as the simultaneous highlighting of the island as a key point in the mining heritage of the Cyclades.
Through these interventions, the present research aims to highlight the mining wealth of Serifos, as well as the simultaneous highlighting of the island as a key point in the mining heritage of the Cyclades. Kea, Milos, Kythnos, Sifnos, and Kimolos have all relied on a part of their productive history and economy on their mines and mineral wealth, which varies on each island.
Facts & Credits
Project title Dry land: Redefining Seriphos’ mining landscape
Project type Diploma thesis project
Student Vicky Privartitsiani
Supervisor Alkmini Paka
Date September 2021
University School of Architecture, Aristotle University of Thessaloniki
Text provided by the author
READ ALSO: 8 Ανεμόμυλοι: Μια νέα αφήγηση του βίου | Διπλωματική εργασία από τις Δημοπούλου Γλυκερία και Τσαπανίδου Φαίδρα