Η διπλωματική αυτή εργασία, αναζητά πεδίο εφαρμογής στο σύγχρονο αστικό αθηναϊκό τοπίο και αποπειράται να προτείνει ένα παράδειγμα διαχείρισης αστικών ασυνεχειών. Έχοντας ως εφαλτήριο την βιωματική παραδοχή, πως η λειτουργία της πόλης στη μικρή της κλίμακα κρίνεται επιτυχής, πραγματοποιείται μια αναζήτηση παθογενών περιοχών μεγάλης κλίμακας, οι οποίες υπονομεύουν την ομαλή αστική λειτουργία και διακόπτουν την πολεοδομική συνοχή.
-text by the authors
Μέσα από πληθώρα επιλογών, το πεδίο που επιλέγεται να παραλάβει την πρόταση, είναι η ευρύτερη έκταση του Σταθμού Λαρίσης. Η εν λόγω περιοχή, αποτελεί ένα πολεοδομικό σταυροδρόμι γειτονιών, επηρεάζοντας κατά συνέπεια τη δράση πολλαπλών κοινωνικών ομάδων. Τόσο η ιστορική, όσο και η λειτουργική σημασία του μέρους, υπογραμμίζει περαιτέρω την αναφαίρετη αστική του κρισιμότητα.
Βασικό άξονα της ανάλυσης αποτέλεσε η παρατήρηση, πως η συνολική έκταση λειτουργεί ως ρήγμα για την πόλη και ερευνάται το πως αυτό έχει επιδράσει στη διαμόρφωσή της μέχρι σήμερα. Παράλληλα, συγκεντρώνονται τα απαραίτητα στοιχεία – τεκμήρια, προκειμένου να οργανωθούν οι συνθετικές αρχές της πρότασης και η στρατηγική αντιμετώπισης των παθογενειών.
Εξ’ αρχής, η διχοτόμηση της πόλης από την ύπαρξη του σιδηροδρόμου, ήταν γεγονός. Συνεχίζοντας, μέσω συστηματικής και πολύπλευρης ανάλυσης της περιοχής μελέτης, με επιτόπια έρευνα και στιγμιότυπα αλλά και με σύνθεση χαρτών και διαγραμμάτων, επιβεβαιώνεται η αρχική παρατήρηση. Ο σταθμός επεμβαίνει βίαια στην πόλη, διακόπτοντας το αστικό συνεχές και δημιουργεί δύο διευρυμένες γειτονίες, ανεξάρτητες μεταξύ τους.
Προκύπτει λοιπόν, πως η σύνδεση της πόλης και η κατάργηση του τείχους και των ορίων περιμετρικά του σταθμού, αποτελεί αδήριτη ανάγκη. Με τον τρόπο αυτό, ενθαρρύνεται η εισαγωγή και η επίδραση της πολυπλοκότητα και της τυχαιότητας της πόλης, εντός του πεδίου.
Δεδομένου ότι οι λειτουργικές και οι προγραμματικές ανάγκες του σιδηροδρόμου, δρουν ανασταλτικά στην ανάπτυξη αυθόρμητων αστικών δραστηριοτήτων, επιλέγεται ως λύση η υπογειοποίηση του σταθμού και η ελευθέρωση του ισογείου.
Ωστόσο, η απόπειρα σύνδεσης των γειτονιών σημαίνει και ιδεολογική ένωση, κοινή δράση και τοπική αυτοοργάνωση. Οι χώροι που μπορούν να απορροφήσουν αυτή την άυλη επαφή, είναι το κενό κτιριακό δυναμικό. Αυτό, θα αποτελέσει πόλο έλξης και παράλληλα πυρήνα ανάπτυξης αστικών δραστηριοτήτων, καθώς και έναν τόπο συνάθροισης των κατοίκων όπου θα αναπτύσσουν καθημερινές συλλογικές και καλλιτεχνικές συνήθειες, καταργώντας τη σημερινή πάγια κατάσταση των δύο γειτονιών.
Το νέο πρόγραμμα του πεδίου που συμπορεύτηκε με τον σχεδιασμό του, προτείνει ένα δημόσιο άξονα που αποροφά τις ανάγκες των γειτονιών στο επίπεδο του ισογείου. Πραγματοποιούνται κυκλοφοριακές μεταρρυθμίσεις σε κομβικές θέσεις, ενώ το βόρειο και το νότιο τμήμα της επέμβασης αντιμετωπίζονται ως δύο μαλακές επιφάνειες, αποτελώντας τους αστικούς υποδοχείς του θέματος.
Οι εγκαταστάσεις του σταθμού υπογειοποιούνται, διατηρώντας το υπάρχον κτιριακό κέλυφος και εντάσσοντας σε αυτό χρήσεις ήπιου εμπορίου και εστίασης. Ωστόσο βασική πρόθεση της εργασίας αποτέλεσε η απόπειρα διατήρησης του σιδηροδρόμου, παρά την υποβίβαση της στάθμης του, αποφεύγοντας την ολική απόκρυψή του.
Συνεπώς, το ισόγειο διατρυπάται και με δύο καταβάσεις εκατέρωθεν της κεντρικής οπής – ως προεκτάσεις της συνολικής γραμμικής πορείας – αποκαλύπτεται το μεσοεπίπεδο, όπου αποτελεί τον πυρήνα ζωής και δραστηριοτήτων του σταθμού. Τέλος, ο σχεδιασμός της πλατείας Λαρίσης αναθεωρείται, διατηρώντας ως βασικές συνθετικές αρχές τις υπάρχουσες χαράξεις και τις υποδομές, όπου εντοπίζονται στην υφιστάμενη κατάστασή του.
Credits & Details
Τίτλος έργου: “Επί και υπό του ±0.00, Aστικά συμβάντα στο Σιδηροδρομικό Σταθμό Αθηνών”
Σπουδαστής: Γεράσιμος Δημητρέλλος, Γιώργος Ρομποτής
Επιβλέπων καθηγητής: Τηλέμαχος Ανδριανόπουλος, Σταύρος Σταυρίδης
Ημερομηνία: Οκτώβριος 2021
Μάθημα: Διπλωματική εργασία
Ίδρυμα: Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ)
This diploma thesis seeks scope of application in the contemporary urban landscape of Athens and endeavors to propose a paradigm of urban discontinuities management. Taking as a starting point the experiential admission that city’ s small scale is considered functional, a search for pathogenic major-scale areas, which undermine urban functioning and disrupt city’ s coherence, is carried out.
-text by the authors
Out of a vast number of options, the broader area of Larisa railway station is chosen to accommodate the proposal. The area constitutes an urban crossroad of neighborhoods, thus affecting the activity of multiple social groups. Both the historical and functional importance of the site, further emphasises its inalienable urban urgency.
A key focus of the analysis formed the observation that the overall area acts as a rift for the city and investigates how this has influenced its formation to date. Furthermore, necessary data is gathered, in order to assemble the compositional principles and the project’ s strategy.
From the outset, the bisection of the city by the existence of the railway was a fact. Continuing, through a systematic and multifaceted analysis of the area, through field research and snapshots, as well as through maps and diagrams, the initial observation is confirmed. The station violently intervenes in the city, interrupting the urban continuum and creating two expanded, independent neighborhoods.
Therefore, the connection of the city and the removal of the boundaries and the wall around the station is an absolute necessity.
Thus, the insertion and effect of the complexity and randomness of the city is promoted within the field. Since the operational and programmatic needs of the railway, act as an inhibitor to the development of spontaneous urban activities, the railway is placed underground, freeing up the ground floor.
However, this city merging attempt, means ideological unity, collective action and local self-organization. The areas that can absorb this intangible contact are the vacant buildings, which will become a pole of attraction and a core for the development of urban activities, as well as a place for gatherings, letting residents to develop collective and artistic habits, abolishing the current status quo between the two neighborhoods.
The new programmatic plan of the area, proposes a public axis that absorbs the neighborhoods’ needs at the ground floor level. Circulation reforms are implemented in crucial nodes, while the northern and southern parts of the intervention are considered as two “soft” surfaces, constituting the urban receptors of the project. The railway facilities are undergrounded, retaining the existing building shell and incorporating light commercial and food providing uses.
However, the main challenge was to preserve the railway, despite its level lowering, avoiding its total concealment. Consequently, the ground floor is perforated and with two descents either side of the central hole, the mezzanine level is revealed, where the heart of the station’s life is located. Last but not least, the design of Larisa railway square is revised, keeping as basic compositional principles the existing geometries and infrastructure, which exist in its current state.
Credits & Details
Project title: “Over and under ±0.00, Urban events at the Railway Station of Athens”
Student: Gerasimos Dimitrellos , George Rompotis
Supervisor: Tilemachos Andrianopoulos, Stavros Stavridis
Date: October 2021
Course: Diploma thesis
Institution: Department of Architecture, National Technical University of Athens (NTUA)
READ ALSO: Το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων παρουσιάζει την έκθεση MIRRORING στο Πωλητήριο του Μουσείου Μπενάκη