Greenway(e): Ανασχεδιασμός υπαίθριων χώρων κατά μήκος της οδού Ακριτών στην Τερψιθέα Θεσσαλονίκης | Διπλωματική εργασία των Κατερίνα Πλιάκου και Φιλιώ Οργιανέλη

Αντικείμενο της παρούσας εργασίας των Κατερίνα Πλιάκου και Φιλιώ Οργιανέλη αποτελεί η μελέτη της υφιστάμενης κατάστασης της οδού Ακριτών στην Τερψιθέα Θεσσαλονίκης και ο ανασχεδιασμός των υπαίθριων χώρων κατά μήκος της από το ύψος της οδού Λαγκαδά ως την Ιατρού Γωγούση με τη χρήση βιώσιμων στρατηγικών.

Η διάνοιξη της οδού πραγματοποιήθηκε στα τέλη του 20ου αιώνα αλλά μέχρι τότε λειτουργούσε ως σημείο εκτροπής χειμάρρου προς το ρέμα του Δενδροποτάμου. Ο δρόμος αυτός περιβάλλεται από τέσσερις Δήμους, γειτνιάζει με την οδό Λαγκαδά και το Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μελά στα ανατολικά, το στρατιωτικό νεκροταφείο στα νότια και το πρώην στρατόπεδο Μεγάλου Αλεξάνδρου στα βορειοδυτικά.

Η περιοχή χαρακτηρίζεται οικιστική, με ανεπτυγμένη δραστηριότητα εμπορίου, ενώ αισθητή είναι η παρουσία εκπαιδευτικών δομών, του πολιτιστικού κέντρου της Μονής Λαζαριστών και ανενεργών και μη ανενεργών κτιρίων πρώην καπναποθηκών. Επιπλέον, υπάρχει ένα γήπεδο ποδοσφαίρου και αυθαίρετη δόμηση (κυρίως κατοικίες αλλά και ένα φυτώριο) η οποία πολλές φορές εισβάλει στο πεζοδρόμιο και εμποδίζει την ελεύθερη κίνηση στην περιοχή. Ακόμη, η έντονη παρόδια στάθμευση αυτοκινήτων και λεωφορείων δημιουργεί οπτικό θόρυβο ενώ το πράσινο είναι κατά βάση άναρχο, με εξαίρεση ένα πάρκο. Η βλάστηση είναι είτε χαμηλή είτε κυριαρχούν τα φυλλοβόλα δέντρα. Το μεγάλο πλάτος της οδού και η έλλειψη δέντρων κατά μήκος της διαδρομής δεν επιτρέπει το σκιασμό του χώρου κατά τη διάρκεια του χρόνου.

Η πρόταση μας επιδιώκει να διατηρήσει το χαρακτήρα της γειτονιάς καθώς οι χρήσεις που προτείνουμε προέρχονται από τις υφιστάμενες ανάγκες και κινήσεις των κατοίκων.

Έτσι, οι χρήσεις που τοποθετήθηκαν είναι, χώροι πρασίνου και στάσης, δύο green parking, καλλιέργειες και playscape ενώ ανασχεδιάστηκε το πάρκο, το γήπεδο και το φυτώριο.

Στόχος λοιπόν είναι να δώσουμε μια νέα εμφάνιση στην περιοχή και να δημιουργήσουμε έναν ελεύθερο χώρο πρασίνου, χαλάρωσης και αναψυχής με την εφαρμογή στρατηγικών Πράσινης και Μπλε Υποδομής.

Έτσι, επιλέγουμε ένα κανάλι αποστράγγισης, κήπους βροχής, φυτεμένα δώματα, υδατοπερατά υλικά και τεχνητό υγροβιότοπο για να ενσωματώσουμε στο σχεδιασμό της περιοχής. 

Η βασική ευθεία διαδρομή, προσβάσιμη σε όλους, διαμορφώθηκε κατά μήκος της οδού Ακριτών και έρχεται σε επαφή με κάθε έναν από τους διαμορφωμένους χώρους είτε διαπερνώντας τους κεντρικά είτε από το πλάι. Παράλληλα με αυτή, ακολουθεί ένα τεχνητό κανάλι αποστράγγισης τόσο για την επαναφορά του ίχνους του χειμάρρου που υπήρχε όσο και για τη συλλογή και την επαναχρησιμοποίηση του βρόχινου νερού. Οι επιμέρους χώροι και δευτερεύουσες διαδρομές αποκτούν μορφή με μία κυματιστή συνεχόμενη καμπύλη που πυκνώνει και αραιώνει και σπάει τη γραμμικότητα της κεντρικής διαδρομής. Ακόμα, επιχειρούμε να διατηρήσουμε τις υπάρχουσες κινήσεις των ανθρώπων διαμορφώνοντας κάθετες διαδρομές που συνδέονται με την κύρια και ενισχύουν την πρόσβαση στην περιοχή.

H βλάστηση διατηρείται σε μεγάλο βαθμό και ενισχύεται με Κέλτη κατά μήκος της κεντρικής διαδρομής και Κουτσουπιά στις δευτερεύουσες καμπυλώσεις. Στον βορειοδυτικό άξονα τοποθετούνται αειθαλή δέντρα (Ακακία Ντελμπάτα) για την αποφυγή του ανέμου καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Τέλος, τα περισσότερα υλικά εδαφοκάλυψης είναι υδατοπερατά, ενώ οι κατασκευές και τα σημεία στάσης είναι από ξύλο,  συμπληρώνοντας έτσι τις στρατηγικές για ένα βιώσιμο σχεδιασμό.

Στοιχεία έργου
Τίτλος έργου Greenway(e): Ανασχεδιασμός υπαίθριων χώρων κατά μήκος της οδού Ακριτών στην Τερψιθέα Θεσσαλονίκης
Τύπος έργου Διπλωματική εργασία
Φοιτήτριες Κατερίνα Πλιάκου και Φιλιώ Οργιανέλη
Επιβλέπουσα καθηγήτρια Αθηνά Βιτοπούλου
Ημερομηνία παρουσίασης Ιούλιος 2024
Πανεπιστημιακό ίδρυμα Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Κείμενο Κατερίνα Πλιάκου και Φιλιώ Οργιανέλη

This project by Katerina Pliakou and Filio Orgianeli concerns the study of the existing situation of Akriton Street in Terpsithea, Thessaloniki and the redesign of the open spaces along the street from the height of Lagada Street to Iatrou Gogousi using sustainable strategies.

The road was opened at the end of the 20th century but until then it served as a diversion point for a torrent to the stream of Dendropotamos. This road is surrounded by four municipalities, is adjacent to Lagada Street and the Pavlou Mela Metropolitan Park to the east, the military cemetery to the south and the former camp of Alexander the Great to the northwest. 

The area is residential, with a developed commercial activity, while the presence of educational structures, the cultural centre of the Lazariston Monastery and inactive and non-active buildings of former tobacco warehouses is noticeable. In addition, there is a football pitch and unauthorised construction (mainly residential buildings and a flower shop) which often encroaches on the pavement and prevents free movement in the area. Furthermore, heavy on-street parking of cars and buses creates visual noise, and the greenery is largely unorganised, apart from one park. Vegetation is either low or deciduous trees. The large width of the road and lack of trees along the route does not allow for shade during the year. 

Our proposal seeks to preserve the character of the neighbourhood as the uses we propose are derived from the existing needs and movements of the residents.

Thus, the uses placed are, green spaces and sitting areas, two green parking lots, crops and a playscape while the park, football field and nursery are redesigned.

So, the aim is to give this area a new look and create an open green space for relaxation and recreation by implementing Green and Blue Infrastructure strategies.

Thus, we are selecting a drainage channel, rain gardens, planted beds, water permeable materials and an artificial wetland to incorporate into the site design. 

The main straight route, accessible to all, was formed along Akriton Street and meets each of the designed areas either by passing through them centrally or from the side. Alongside this, an open artificial drainage channel follows, both to restore the trace of the torrent that existed and to collect and reuse rainwater.

The individual spaces and secondary paths take shape in a wavy continuous curve that thickens and thins and breaks the linearity of the central path. Still, we attempt to preserve existing human movements by forming vertical routes that connect to the main route and enhance access to the area.

Vegetation is largely retained and enhanced with Celtis australis along the main route and Cercis siliquastrum along the secondary curves. Evergreen trees (Acacia Dealbata) are placed on the northwestern axis to avoid wind throughout the year. Finally, most of the ground cover materials are water permeable and the structures and sitting areas are made of wood, thus complementing the strategies for a sustainable design.

Facts & Credits
Project title Greenway(e): Redesign of open spaces along Akriton Street in Terpsithea, Thessaloniki
Type Diploma Thesis 
Students Katerina Pliakou and Filio Orgianeli
Supervisor Athina Vitopoulou
Presentation date July 2024
University Aristotle University of Thessaloniki, School of Architecture 
Text Katerina Pliakou and Filio Orgianeli