Mycènes - Futurs antèrieurs - Ένα παρελθοντικό μέλλον | Διπλωματική εργασία της Δήμητρας Πατσιώτη

Η διπλωματική εργασία με τίτλο “Mycènes – Futurs antèrieurs – Ένα παρελθοντικό μέλλον” της Δήμητρας Πατσιώτη, με πηγή έμπνευσης τα θραύσματα μνήμης της «πολυμεσικής» εγκατάστασης του Πολύτοπου των Μυκηνών του Ι. Ξενάκη, εξερευνά το πως ο ρυθμός, το μέτρο και η αναλογία συνδιαμορφώνουν έναν αισθητηριακά άυλο χώρο, που επιτρέπει την ανθρώπινη διάδραση μέσω της πρόσβασης αλλά και της καθ’ ύψους οπτικής θέασης των αρχαιολογικών ευρημάτων του μυκηναϊκού πολιτισμού. 

Το τοπίο των Μυκηνών, ως πολυδιάστατο σημείο αναφοράς, οδηγεί σε σημαντικές παρατηρήσεις αναφορικά με τα χαρακτηριστικά του αρχαιολογικού τοπίου και των χωρικών του διαστάσεων.

Με μεθοδολογικό εργαλείο τις φαινομενολογικές προσεγγίσεις του χώρου αλλά και την διεπιστημονική διάσταση της μουσικής σε συνδυασμό με την αρχιτεκτονική, στόχος της πρότασης αποτελεί ο επαναπροσδιορισμός του τοπίου των Μυκηνών μέσω της ενσωμάτωσης στοιχείων μουσικής αρμονίας και γραμμικής προοπτικής.

Μελετώντας τα γεωγραφικά δεδομένα της περιοχής, παρατηρείται ότι μέρος των Μυκηναϊκών αρχαιολογικών μνημείων είναι εγκαταλελειμμένα και άγνωστα στους περισσότερους. Γι’ αυτό το λόγο καθιστάται επιβεβλημένη η επανένταξή τους στον υφιστάμενο αρχαιολογικό χώρο μέσω του σχεδιασμού μιας περιηγητικής πορείας που περνά από όλα τα μυκηναϊκά αρχαιολογικά μνημεία και στοχεύει στην ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου των Μυκηνών. Αναβιώνοντας την πολιτιστική κληρονομιά του Μυκηναϊκού τόπου, πηγή έμπνευσης αποτελούν τα θραύσματα μνήμης της «πολυμεσικής» εγκατάστασης του Πολύτοπου των Μυκηνών του Ι. Ξενάκη, και συγκεκριμένα η γραφική παρτιτούρα Mycenae Alpha η οποία αποτέλεσε το βασικό στοιχείο της μουσικής του Μυκηναϊκού Πολύτοπου.

Μελετώντας τις χωρικές σχέσεις μεταξύ των επιμέρους τμημάτων αλλά και του συνόλου της γραφικής μουσικής σύνθεσης, ανακαλύπτουμε ότι οι δομές του Mycenae-Alpha συσχετίζονται μέσω της αναλογίας πέμπτης (2/3) και της αναλογίας της χρυσής τομής.

Οι αρμονικές αυτές συνθετικές αναλογίες συνδιαμορφώνονται, επαναπροσδιορίζονται και συνθέτουν νέες γεωμετρικές δομές και σχέσεις, μετασχηματίζοντας το αισθητηριακό τοπίο των Μυκηνών.

Για τον λόγο αυτό, στην κλίμακα του Μυκηναϊκού χώρου, η σπειροειδής χωρική χάραξη χρυσής αναλογίας προσπαθεί να δημιουργήσει μια νέα τοπογραφία που ενσωματώνει στοιχεία πολιτιστικής κληρονομιάς, μουσικής αρμονίας και γραμμικής προοπτικής και δίνει μορφή σε μια περιηγητική πορεία που διασχίζει όλα τα μέρη του αρχαιολογικού χώρου. Η ιστορία της αρχαιότητας και τα θραύσματα μνήμης του Πολύτοπου του Ι.Ξενάκη, ως μία άυλη πολιτιστική κληρονομιά αποτελούν “πηγή έμπνευσης” και στοχεύουν στην δημιουργία μιας καινούριας αρχιτεκτονικής, της οποίας οι συντεταγμένες εμπλουτίζονται με τη χρυσή τομή και την αναλογία πέμπτης και οργανώνονται γύρω από τον άξονα της σπείρας, ενώ στο κέντρο τους τοποθετούν τη θεατρική μουσική σκηνή.

Στην προσπάθεια να εμπλουτίσουμε την οπτική μας εμπειρία, ο ρυθμός, το μέτρο και η αναλογία συνδιαμορφώνουν έναν αισθητηριακά άυλο χώρο, που επιτρέπει την ανθρώπινη διάδραση μέσω της πρόσβασης αλλά και της καθ’ ύψους οπτικής θέασης των αρχαιολογικών ευρημάτων του μυκηναϊκού πολιτισμού. Έτσι, ο αρχαιολογικός χώρος των Μυκηνών ορίζεται μέσα από την σύμπραξη των χωρικών χαράξεων και των αόρατων αναλογιών της γραφικής παρτιτούρας Mycenae Alpha και σαν προβολή του παρελθόντος στο μέλλον, εμπλουτίζεται από μια σειρά εκδηλώσεων πολιτιστικής περιήγησης στον αρχαίο και ένδοξο Μυκηναϊκό κόσμο που αποσκοπεί σε μια εμπλουτισμένη βιωματική εμπειρία αρχιτεκτονικής.

Στοιχεία έργου

Τίτλος εργασίας:  Mycènes – Futurs antèrieurs – Ένα παρελθοντικό μέλλον
Τυπολογία: Διπλωματική εργασία 
Εξεταστική περίοδος: 2022-2023 
Φοιτήτρια: Δήμητρα Πατσιώτη 
Επιβλέπουσα: Αικατερίνη Λιάπη
Σχολή: Πανεπιστήμιο Πατρών – Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Κείμενο: Δήμητρα Πατσιώτη

This diploma thesis entitled ” Mycènes – Futurs antèrieurs by Dimitra Patsioti, aims to redefine the Mycenae landscape by integrating elements of musical harmony and its mathematical proportions.

The landscape of Mycenae, as an admirable landmark of the ancient and modern history, prompts noteworthy observations regarding the characteristics of the archaeological landscape and its spatial specifications. Employing phenomenological approaches to space, alongside the interdisciplinary fusion of music and architecture, the aim of this diploma thesis is to redefine the Mycenae landscape by integrating elements of musical harmony and its mathematical proportions.

Upon examining the geographical data of the area, it’s apparent that some parts of the Mycenaean archaeological site have been abandoned and remain unknown to most. Thus, it is imperative to reintegrate them into the existing archaeological site through the construction of a sightseeing path that passes through all the Mycenaean archaeological landmarks.

Reviving the intangible cultural heritage of the Mycenaean site, a source of inspiration is the graphical music score “Mycenae Alpha” from the “multimedia” installation of Iannis Xenakis’ Polytope of Mycenae.

By analyzing the spatial correlations among different sections and the entirety of the graphical music score of Mycenae-Alpha, it is discovered that the different parts of the musical composition are interconnected through the fifth ratio (2/3) and the golden ratio. Consequently, the archaeological site of Mycenae is defined through the integration of the golden ratio proportions which incorporate a sightseeing path all along the archeological landmarks, aiming to enrich the sensory experience of the Mycenaean landscape.

Facts & Credits 

Project title: Mycènes| Futurs antèrieurs 
Typology: Diploma thesis
Academic semester: 2022-2023 
Student: Dimitra Patsioti
Supervisor: Aikaterini Liapi 
Institution: University of Patras – Architecture School
Text: Dimitra Patsioti