Σημεία Αποστροφής στην Ιερά Οδό | Αθηνά Σμέρδη

Η Αθηνά Σμέρδη σχεδίασε ένα “διάσπαρτο” μουσείο με μία σειρά επεμβάσεων κατά μήκος της Ιεράς Οδού με αναφορές στην πομπή του Ίακχου, την μεγάλη πομπή των Ελευσίνιων Μυστηρίων. Η πρόταση αποτελείται από ικριωματικές κατασκευές που συσχετίζονται με σκαλωσιές και αντικείμενα βιομηχανικής προέλευσης, στοιχεία αποστροφής της περιοχής που μεταμορφώνονται σε έκθεμα και φιλοξενούν την ιστορία της Ιεράς Οδού που έχει ξεχαστεί με την πάροδο του χρόνου.
– κείμενο της δημιουργού

Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας αποτελεί η ανάλυση των Ελευσίνιων Μυστηρίων και η συσχέτισή τους με τη σημερινή κατάσταση στην οποία βρίσκεται τόσο η ίδια η πόλη της Ελευσίνας, όσο και ολόκληρη η Ιερά Οδός, ο δρόμος στον οποίο λάμβανε χώρο η μεγάλη πομπή.

Μέσα από τη μελέτη αυτής της συσχέτισης προέκυψε το ζήτημα της αποστροφής, αίσθημα που κατακλύζει τον επισκέπτη μόλις αντικρύσει την εικόνα της σημερινής Ιεράς Οδού. Έναυσμα για την ενασχόληση με την εν λόγω έννοια, αποτέλεσε επίσης το ντοκιμαντέρ ¨Αγέλαστος Πέτρα¨ του Φίλιππου Κουτσαφτή, που ασχολείται με την πόλη της Ελευσίνας και συγκεκριμένα με την όψη της που έχει αλλάξει ριζικά, με αποτέλεσμα «όσοι περνούν από εδώ να αποστρέφουν το βλέμμα τους».

Έπειτα από εκτενή μελέτη της Ελευσίνας και της Ιεράς Οδού, προτείνεται η δημιουργία ενός ¨διάσπαρτου¨ μουσείου, τα τμήματα του οποίου τοποθετούνται σε πέντε σημεία με ιδιαίτερη σημασία και χρήση για την πομπή του Ίακχου, την μεγάλη πομπή των Ελευσίνιων Μυστηρίων. Το κάθε σημείο έχει και μία λέξη – κλειδί που υποδηλώνει τη σημασία του κατά τη διάρκεια της πομπής αλλά και το περιεχόμενο της αντίστοιχης σημερινής εγκατάστασης.

Η πρόταση αποτελείται από ικριωματικές κατασκευές που σχεδιάστηκαν έτσι με στόχο τη συσχέτισή τους με σκαλωσιές και αντικείμενα βιομηχανικής προέλευσης, τα οποία αποτελούν στην ουσία και το αντικείμενο της αποστροφής του επισκέπτη.

Τα ίδια τα στοιχεία αποστροφής προσπαθούν να μεταμορφωθούν σε έκθεμα και να φιλοξενήσουν στο εσωτερικό τους (με τη μορφή εγκαταστάσεων, προβολών, κ.ά.) την ιστορία της Ιεράς Οδού που έχει ξεχαστεί με την πάροδο του χρόνου.

Το κάθε σημείο έχει και μία λέξη – κλειδί που υποδηλώνει τη σημασία του κατά τη διάρκεια της πομπής, αλλά και το περιεχόμενο της αντίστοιχης σημερινής εγκατάστασης.

Σημείο 1: Θυσία

Η πρώτη κατασκευή τοποθετείται στο χώρο πρασίνου που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού, σημείο έναρξης της πομπής. Ο επισκέπτης εισέρχεται σε ένα είδος λαβυρίνθου που σταδιακά αποδομείται και έρχεται σε επαφή με το φως και τον κύριο εκθεσιακό χώρο. Όλοι οι εκθεσιακοί χώροι παρουσιάζουν αντίγραφα αρχαιολογικών ευρημάτων,  έργα σύγχρονης τέχνης της εικαστικού Βάνας Ξένου, φυσικά στοιχεία, προβολές, κ.ά.

Σημείο 2: Αναμονή

Η κατασκευή τοποθετείται στην περιοχή του Ελαιώνα, αναπτύσσεται καθ’ ύψος και μέσω των δωματίων – εγκαταστάσεων δημιουργεί μία αναδρομική αφήγηση της πορείας του Ελαιώνα στο χρόνο.

Σημείο 3: Ενατένιση

Στην περιοχή του Σκαραμαγκά δημιουργήθηκε μια πορεία ανάβασης προς την κορυφή του λόφου της Ηχούς, σε παραλληλισμό με την πορεία των αρχαίων μυστών, όπου ο επισκέπτης παρατηρεί τον Ελευσινιακό κόλπο.

Σημείο 4: Μύηση

Στην περιοχή του Ασπρόπυργου βρίσκεται η μεγαλύτερη σε κλίμακα κατασκευή, εφόσον σε αυτό το σημείο η έννοια της αποστροφής κλιμακώνεται. 

Η κατασκευή αντικαθιστά την περίφραξη των εργοστασίων και μέσα από τον εκθεσιακό χώρο, το δωμάτιο προβολής και τα ατομικά δωμάτια απομόνωσης, έχει ως στόχο να μυήσει τον επισκέπτη στην έννοια της αποστροφής.

Σημείο 5: Εποπτεία

Τοποθετημένη στην απόληξη της Ιεράς Οδού, με κατεύθυνση προς τον αρχαιολογικό χώρο, η τελευταία κατασκευή αποτελεί την κορύφωση του αρχαίου δράματος, τη μετάβαση από το σκοτάδι στο φως, και κατ’ επέκταση την άνοδο της Περσεφόνης στη γη.

Στοιχεία έργου
τίτλος   Σημεία Αποστροφής στην Ιερά Οδό – Διπλωματική Εργασία
φοιτήτρια  Αθηνά Σμέρδη
ημερομηνία  Μάρτιος 2018
επιβλέπων καθηγητής  Πάνος Δραγώνας
σχολή  Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών

–

The main subject of this diploma thesis is the analysis of the Eleusinian Mysteries and their correlation with the current situation of both the city of Eleusis and the Sacred Way, the road that was taken by the procession while celebrating the Eleusinian Mysteries.

Through the study of this correlation arose the question of aversion, a feeling that overwhelms the visitor as soon as he sees the image of today’s Sacred Way. The documentary “Aggelos Petra” by Philippos Koutsaphtis, who deals with the city of Eleusis and specifically with its radically changed environment, has also been a main source of concern for this concept.

After an extensive study of Eleusis and the Sacred Way, it is proposed to create a “scattered” museum, the parts of which are placed in five places of particular importance and use for the procession of Iakchus, the great procession of the Eleusinian Mysteries. Each point has a key word indicating its importance during the procession as well as the content of the current installation.

The proposal consists of scaffolding structures designed so as to link them with scaffoldings and objects of industrial origin, which are, in essence, the subject of aversion for the visitor. The elements of aversion themselves attempt to transform themselves into an exhibit and to accommodate within them (in the form of installations, projections, etc.) the history of the Sacred Way that has been forgotten over time.

Point 1: Sacrifice

The first construction is located in the green space just opposite the archaeological site of Kerameikos, the starting point of the procession. The visitor enters labyrinth that gradually breaks down and comes into contact with the light and the main showroom. All exhibitions present copies of archaeological finds, works of contemporary art by the artist Vana Xenou, natural elements, projections, etc.

Point 2: Waiting

The construction is located in the area of Eleonas. It grows in height and through its exhibition rooms, it creates a retrospective story of the course of Eleonas in time.

Point 3: Gaze

In the area of Skaramangas an uphill course was created to the top of the hill of Echo, parallel to the course of the ancient mysteries, where the visitor observes the Eleusinian gulf.

Point 4: Initiation

In the Aspropyrgos area there is the largest scale construction, since at this point the concept of aversion is staggered. The construction replaces the enclosure of the factories and through the exhibition area, the projection room and the individual secluded rooms, it aims to initiate the visitor into the concept of aversion.

Point 5: Supervision

Located at the end of the Sacred Road, towards the archaeological site, the last construction is the culmination of the ancient drama, the transition from darkness to light, and consequently the rise of Persephone on earth.

Facts 
title   Points of aversion _ Ιera Odos – Diploma thesis
student  Athena Smerdi 
date  March 2018
professor  Panos Dragonas
school  University of Patras, Department of Architecture

browse through student projects on Archisearch here!
–
δείτε περισσότερες εργασίες φοιτητών εδώ!