Redefining the relationship between the city and the river: the case of Arapitsa river in the city of Naoussa | Diploma thesis by Vasiliki Giagkoula

Diploma thesis by Vasiliki Giagkoula attempts the gentrification of “Arapitsa” river in the city of Naoussa into an active node of interest for the surrounding area.

-text by the author

Τhe river passes throw and divides the city in two parts, the north and the south. Its total length is 1.05 km with its springs located in the Grove of Agios Nikolaos and its end in the plains of Imathia. The area is characterized by large textile industries, which have closed, and memorial spaces. The existence of inactive industrial buildings, the creation of public spaces without elements of continuity and interventions in selected areas build the current image of the river.

Due to intense geomorphology, various qualities are created in the landscape such as waterfalls, steep slopes with high and low vegetation as well as natural plateaus. Man-made interventions such as inaccessible paths, abandoned areas and balconies are observed proving that it is an unexplored landscape with a strong element of abandonment.

The reference points of the design are the four thematic units identified in the area· the industrial and historical memory, the traditional neighborhoods with the preserved buildings, the connection with the shopping center which is the main node, the end of the river where the municipal park is.

The goals are to unify these four cores through three zones, urban zone, slope zone and riverbed zone and enrich the condition of the descent from the city to the river so that the slope acquires more accessibility and spatial qualities.

Existing cross-links are strengthened and new ones are created from the city to the river. Resting areas are being redesigned in areas that function as cavities and the green area is reinforced so that it comes together in a continuous system. This union is reinforced by three architectural structures (observatories, bridges, piers) which alternate among the city, slope, riverbed zone. 

The first plateau refers to the industrial and historical memory of the city. The site of the Sacrifice is redesigned in such a way that it communicates imaginatively with the opposite point of view, where balconies are created on two levels and an observatory is placed and functions as an exhibition space.

The middle plateau refers to the traditional neighborhoods with preserved buildings. Levels are created overlooking the northern part where they lead to a main route which ends in an amphitheater. The empty space of the church is redesigned in such a way that it communicates imaginatively with the opposite part, while at the same time transverse connections are created both at the level of the city and at the level of the slope.

The lower plateau refers to the main connection to the center. The main idea is to create a “green” square which is developed linearly and parallel to the river and is divided into various thematic subsections (green bars, seating areas, water jets, playground, green hills).

The constructions in relation to the green that plays a structural role in the design, constitute the connecting link of the various incongruous elements of the area and contribute to the redefinition of the river in an active landscape.

Facts & Credits
Project title  Redefining the relationship between the city and the river: the case of Arapitsa river in the city of Naoussa
Student  Vasiliki Giagkoula
Date  July 2020
Course  Diploma thesis
Supervisor  Panita Karamanea
Institution  School of Architecture, University of Crete 

Η διπλωματική εργασία της Βασιλικής Γιαγκούλα επιχειρεί την ανάπλαση του ποταμού “Αράπιτσα” στη πόλη της Νάουσας και την μετατροπή του σ’ ένα ενεργό πυρήνα ζωής για την ευρύτερη περιοχή.

-κείμενο από τη δημιουργό

Το ποτάμι διαπερνά την πόλη και τη διαιρεί σε δύο τμήματα, το βόρειο και το νότιο. Το συνολικό του μήκος είναι 1.05 χιλιόμετρα με τις πηγές του να βρίσκονται στο Άλσος του Αγίου Νικολάου και την κατάληξη του στους κάμπους της Ημαθίας. Την περιοχή χαρακτηρίζουν μεγάλες βιομηχανικές μονάδες, οι οποίες έχουν πάψει να λειτουργούν αλλά και χώροι ιστορικής αξίας, όπως ο χώρος Θυσίας και άλλα κτίρια σημαντικής πολιτιστικής σημασίας. Η ύπαρξη μη ενεργών βιομηχανικών κτιρίων, η δημιουργία δημοσίων χώρων χωρίς στοιχεία συνέχειας και επεμβάσεις σε επιλεγμένα μόνο σημεία διαμορφώνουν τη σημερινή εικόνα του ποταμού.

Λόγω της έντονης γεωμορφολογίας του, δημιουργούνται διάφορες ποιότητες στο τοπίο όπως χείμαρροι, καταρράκτες, έντονο πρανές με ψηλή και χαμηλή βλάστηση καθώς και φυσικά πλατώματα. Παρατηρούνται ανθρωπογενείς επεμβάσεις όπως δυσπρόσιτα μονοπάτια, κατεβάσματα, εγκαταλελειμμένοι χώροι και μπαλκόνια αποδεικνύοντας ότι πρόκειται για ένα ανεξερεύνητο τοπίο αντιθέσεων με έντονο το στοιχείο της εγκατάλειψης. 

 Σημείο αναφοράς του σχεδιασμού αποτελούν οι τέσσερεις θεματικές ενότητες που αναγνωρίζονται· βιομηχανική και ιστορική μνήμη, παραδοσιακές συνοικίες με διατηρητέα κτίρια, σύνδεση με το εμπορικό κέντρο που αποτελεί βασικό κόμβο και η απόληξη του ποταμού όπου βρίσκεται το δημοτικό πάρκο. Στόχος είναι η ενοποίηση των τεσσάρων αυτών πυρήνων μέσω τριών ζωνών, αστική ζώνη, ζώνη πρανούς και ζώνη κοίτης, που αναπτύσσονται εκατέρωθεν του ποταμού.

Στο πλαίσιο των στόχων είναι να εμπλουτιστεί η συνθήκη κατάβασης από την πόλη στο ποτάμι ώστε το πρανές να αποκτήσει περισσότερη προσβασιμότητα και χωρικές ποιότητες.

Ενδυναμώνονται οι υφιστάμενες συνδέσεις και χαράσσονται νέες από την πόλη στο ποτάμι. Επανασχεδιάζονται χώροι στάσης σε περιοχές που λειτουργούν ως κοιλότητες και ενισχύεται το πράσινο ώστε να έρθει να συνενωθεί σε ένα συνεχές σύστημα. Η ένωση αυτή επιτυγχάνεται με την δημιουργία τριών αρχιτεκτονικών κατασκευών (παρατηρητήρια, γέφυρες, προβλήτες) οι οποίες εναλλάσσονται στη ζώνη πόλης-πρανούς-κοίτης. 

Το πρώτο πλάτωμα αναφέρεται στη βιομηχανική και ιστορική μνήμη. Επανασχεδιάζεται ο χώρος της Θυσίας με τέτοιο τρόπο ώστε να επικοινωνήσει νοητά με το απέναντι σημείο θέασης, στο οποίο δημιουργούνται μπαλκόνια σε δύο επίπεδα και τοποθετείται ένα παρατηρητήριο που λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος.

Το μεσαίο πλάτωμα αναφέρεται στις παραδοσιακές συνοικίες με τα διατηρητέα κτίρια. Δημιουργούνται επίπεδα με θέα στο βόρειο τμήμα όπου οδηγούν σε μία βασική διαδρομή η οποία καταλήγει σε έναν αμφιθεατρικό χώρο. Επανασχεδιάζεται ο χώρος της εκκλησίας νότια ενώ δημιουργούνται εγκάρσιες συνδέσεις τόσο στο επίπεδο της πόλης όσο και στο επίπεδο του πρανούς.

Το κάτω πλάτωμα αναφέρεται στη βασική σύνδεση με το εμπορικό κέντρο. Κεντρική ιδέα είναι η δημιουργία μίας πλατείας πρασίνου η οποία αναπτύσσεται γραμμικά και παράλληλα προς το ποτάμι και χωρίζεται σε διάφορες θεματικές υποενότητες (μπάρες πρασίνου, καθιστικοί χώροι, πίδακες νερού, παιδική χαρά, πράσινοι λοφίσκοι).

Οι κατασκευές σε συνάρτηση με το πράσινο που παίζει δομικό ρόλο στο σχεδιασμό, αποτελούν το συνδετικό κρίκο των διαφόρων ετερόκλητων στοιχείων της περιοχής και συμβάλλουν στον επαναπροσδιορισμό του ποταμού σε έναν ενεργό πυρήνα.

Στοιχεία έργου 
Τίτλος εργασίας  Επαναπροσδιορίζοντας τη σχέση της πόλης με το ποτάμι: Η περίπτωση του ποταμού «Αράπιτσα» στη Νάουσα 
Φοιτήτρια  Βασιλική Γιαγκούλα 
Έτος  Ιούλιος 2020 
Μάθημα  Διπλωματική εργασία 
Επιβλέπουσα καθηγήτρια  Πανίτα Καραμανέα 
Σχολή  Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πολυτεχνείο Κρήτης