Right in Dystopia, Lagos | Research thesis by Vaggelis Stampelos

Research thesis by Vaggelis Stampelos, entitled “Right in Dystopia, Lagos”, attempts to search, present and interpret a series of trips by Rem Koolhaas, founder of OMA architecture practice, at the urbanisation process of Lagos, Nigeria.

Thesis was presented on September 2019 at the Department of Architecture of NTUA and was supervised by Panagiotis Tournikiotis.

-text by the author

This enterprise aims at familiarization with a specific urban environment, unlike from Western European, a prerequisite and condition for the development for a discursive framework capable of assimilating and rethinking the constituent elements of different and indigenous urbanity. Koolhaas’s positions on the city and urban planning are pretty radical. But overall, both his manifestos: S, M, L, XL, Delirious New York, and Villette’s proposal can provide a backdrop for a well-conceived notion of his urban theory. They are therefore the basis and precondition for interpreting and understanding the journey to Lagos that follows. For this reason, each chapter will attempt a parallel exploration and narration between 2 + 1 time period – consideration. The first two focus on Koolhaas’s theoretical discourse and his practice at Villette. The third, begins in 1998 with a trip to Lagos and the attempt to establish a theory on the city. Therefore, a link between the tripartite Lagos / S, M, L, XL. / Villette will be attempted, based on Koolhaas’s view of the urban state and its practices.

Koolhaas disengage itself from specific theories and practices in an attempt to create new condition with the space. Not only does he accept the urban chaos, but he takes he approves it. Having an endogenous desire to discover a self-organized city, an horizontal Downtown Athletic Club, an early or late Villette, a Generic City he will end up in Lagos.

However, he will transcend the structures, institutions and social forces that constitute and shape Lagos. Amist the aestheticization of African Urban Dystopia, a selective reading of the city seems to take place. Disconnected from historical and political pursuits, a persistence in its intransigent position on the failure of modern reality, first expressed in Delirious New York, and then in S, M, L, XL, is revealed. The Harvard Project on the City analysis of Lagos seems to theorize urban formations by isolating them. It avoids political and historical connection, by de-politicizing the urban space.

However, the persistence to turn his gaze on Lagos justifies him on two levels. Promoting a forgotten, western-style dystopian world is definitely an urban lesson. There is a tendency for these places to be looked upon with horror and pity. But the Harvard lab and their supervisor are released by both.

They see an architectural and planning practice that western reason sees as a ruin. They discover a place of extreme invention, self-organization and ultimately improvisation. Where the locals design new relationships every day, inspired by the endless power of survival. Studies like these invite us to look too.

Facts & Credits
Project title  Right in Dystopia, Lagos
Student  Vaggelis Stampelos
Supervisor  Panagiotis Tournikiotis
Date  September 2019
Course  Research thesis
Institution  Department of Architecture, National Technical University of Athens (NTUA)

Η ερευνητική εργασία του Ευάγγελου Σταμπέλου, με τίτλο “Δικαίωμα στη Δυστοπία, Lagos”, επιχειρεί να ερευνήσει, να παρουσιάσει και να ερμηνεύσει μια σειρά ταξιδιών και θεωρήσεων του ιδρυτή του αρχιτεκτονικού γραφείου ΟΜΑ, Rem Koolhaas, στις διαδικασίες αστικοποίησης, στο Λάγκος της Νιγηρίας.

Η εργασία παρουσιάστηκε τον Σεπτέμβριο του 2019 στην Αρχιτεκτονική Σχολή του ΕΜΠ με επιβλέποντα καθηγητή τον Παναγιώτη Τουρνικιώτη.

-κείμενο από τον δημιουργό

Το εγχείρημα αυτό στοχεύει στην κατανόηση ενός ιδιαίτερου αστικού περιβάλλοντος, έτερο από το δυτικό ευρωπαϊκό, προϋπόθεση και συνθήκη για την ανάπτυξη γνώσεων ικανών να ερμηνεύσουν και να επαναστοχαστούν συστατικά στοιχεία, έτερων και γηγενών αστικοτήτων. Οι θέσεις του Koolhaas για την πόλη και την πολεοδομία είναι αρκετά ριζοσπαστικές. Συνολικά όμως τόσο τα δύο του μανιφέστα S, M, L, XL, Delirious New York, όσο και η πρόταση για τη Villette μπορούν να αποτελέσουν υπόβαθρό για μια συγκροτημένη αντίληψη επί της πολεοδομικής του θεωρίας. Αποτελούν λοιπόν την προϋπόθεση κατανόησης του ταξιδιού στο Lagos που ακολουθεί. Για αυτό το λόγο, σε κάθε κεφάλαιο θα επιχειρηθεί μια παράλληλη διερεύνηση και αφήγηση ανάμεσα σε 2+1 χρονικές περιόδους-θεωρήσεις. Οι πρώτες δύο εστιάζουν στο θεωρητικό λόγο του Koolhaas και στην πρακτική του στη Villette. H τρίτη ξεκινά το 1998 με το ταξίδι στο Lagos και την απόπειρα συγκρότησης θεώρησης για την πόλη. Συνεπώς θα επιχειρηθεί μια σύνδεση ανάμεσα στο τριμερές Λάγκος / S, M, L, XL. / Villette, με βάση τη θεώρηση του Koolhaas στην αστική συνθήκη και τις πρακτικές της.

Ο Koolhaas αποδεσμεύεται από συγκεκριμένες θεωρίες και πρακτικές προσπαθώντας να δημιουργήσει νέους θεσμούς με το χώρο. Όχι μόνο αποδέχεται το σύγχρονο αστικό χάος, αλλά παίρνει το μέρος του. Έχοντας μια ενδογενής επιθυμία να ανακαλύψει ένα αυτό-οργανωμένο άστυ, μια πρώιμη ή τελική Villette, μια Generic City, ένα οριζόντιο Downtown Athletic Club θα καταλήξει στο Λάγκος.

Ωστόσο θα ξεπεράσει δομές, θεσμούς και κοινωνικές δυνάμεις που το συγκροτούν και το διαμορφώνουν. Ακροβατώντας ανάμεσα στην αισθητικοποίηση της Αφρικανικής αστικής δυστοπίας, φαίνεται να γίνεται μια επιλεκτική ανάγνωση της πόλης. Αποσυνδεδεμένη από ιστορικές και πολιτικές αναζητήσεις, φανερώνεται μια επιμονή στην αδιάλλακτη θέση του για την αποτυχία της μοντέρνας πραγματικότητας, αρχικά εκφρασμένη στο Delirious New York, και έπειτα στο S, M, L, XL. Η ανάλυση του Harvard Project on the City για το Λάγκος, φαίνεται να θεωρητικοποιεί αστικούς σχηματισμούς απομονώνοντάς τους. Αποφεύγει την πολιτική και ιστορική σύνδεση, από-πολιτικοποιώντας τον αστικό χώρο.

Ωστόσο η επιμονή να αποστρέψει το βλέμμα του στο Λάγκος τον δικαιώνει σε δύο επίπεδα. Η προβολή ενός ξεχασμένου και με τους δυτικούς όρους δυστοπικού κόσμου σίγουρα αποτελεί ένα αστικό μάθημα. Υπάρχει η τάση οι τόποι αυτή να κοιτάζονται με τρόμο και οίκτο. Όμως το εργαστήρι του Harvard και ο επιβλέποντάς τους αποδεσμεύονται και από τα δύο.

Βλέπουν μια αρχιτεκτονική και πολεοδομική πρακτική που ο δυτικός λόγος την βλέπει ως ερείπιο. Ανακαλύπτουν έναν τόπο άκρατης επινόησης, αυτό-οργάνωσης και εν τέλει αυτοσχεδιασμού. Εκεί που οι κάτοικοι σχεδιάζουν καθημερινά νέους συσχετισμούς, εμπνεόμενοι από την αστείρευτη δύναμη της επιβίωσης. Έρευνες σαν και αυτές μας καλούν να κοιτάξουμε και εμείς.

Στοιχεία έργου
Τίτλος έργου  Δικαίωμα στη Δυστοπία, Lagos
Φοιτητής  Ευάγγελος Σταμπέλος
Επιβλέπων καθηγητής  Παναγιώτης Τουρνικιώτης
Ημερομηνία  Σεπτέμβριος 2019
Μάθημα  Ερευνητική εργασία
Σχολή  Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ)