Roofs of human dilemmas: the internal world of Krzysztof Kieślowski | Research Thesis by Chamalidou Aliki

Aliki Chamalidou’s research thesis focuses on the representation of space in Krzysztof Kieślowski’s Three Colors Trilogy. Thesis was presented in July 2019 at the School of Architecture of Aristotle University of Thessaloniki and was supervised by Hariklea Yioka and Stavros Alifragkis.

–text by the author

Distinctive Spaces created by director Krzysztof Kieślowski, forms of habitation that may seem safe. Starting from his political documentaries, with the chaotic complex of rooms that never seem to end and the Dekalog, this research thesis comes to focus on space of Three Colors Trilogy. These spaces are narrative residences, usually more honest with us than the characters dialogue.

The essay was an attempt to capture the complexity of the experience that space offers and the ways that the camera lenses tell their stories.

The coarseness of the moving image sets aside the two-dimensional nature of the movie screen and motivates us to explore with our other senses in was that can be used by the architectural experience surrounding us. Kieślowski builds rambling spaces in which you end up trapped, albeit places that you can touch. Every space is a unique core, can activate moments frozen in time in ways that resemble reality but with some differences. The vague spaces we end up with seem to absorb inside the exterior city landscape and present it back to us as a new interior that we cannot escape from, overwhelmed by sound and texture.

The drawings created for the essay do not attempt to explain the true floor arrangement of the residences; instead they are used as mechanisms that articulate the nature of the relations that spaces form with each other. The spaces that star in each movie are conceptually transformed into one space, besides in the end there is no real difference between interiors and exteriors. The process of making these drawings, a chance to utilize time so that the pencil can make decisions for us, was an essential tool in the essay and still remains essential in the architecture synthesis, can summarize verbal conclusions and also lead to some new ones.

If we can embrace something from Kieślowski’s architecture, it is the way he immediately gives a real dimension to two-dimensional space.

It is precisely the opposite of what we architects tend to do while synthesizing, when we conceptualize space only as a photographed one. We strip down it’s narrative and malleable qualities, transform it into a body of photograph frames, especially nowadays when image production overwhelms the human experience. With architecture losing its perspective nature, translated into an image production unit, man loses connection with space, as well as his basic need for discovery. Perhaps the reason Kieślowski’s cinema entices us so much has nothing to do with the stories it tells, which are not really special, neither with the connection with the characters. It pivots on the making of images of space into narrative sensory experiences, much realistic and imaginary.

Facts & Credits
Title  Roofs of human dilemmas – The internal world of Krzysztof Kieślowski
Student  Chamalidou Aliki
Date  July 2019
Course  Research Thesis
Supervisor  Hariklea Yioka, Stavros Alifragkis
Institution  School of Architecture, Aristotle University of Thessaloniki
Drawings  Chamalidou Aliki

Η ερευνητική εργασία της Αλίκης Χαμαλίδου, με τίτλο “Στέγες ανθρώπινων διλημμάτων: Ο εσωστρεφής κόσμος του Κριστόφ Κισλόφσκι”, εστιάζει στην αναπαράσταση του χώρου στην Τριλογία Χρωμάτων του Κριστόφ Κισλόφσκι. Η εργασία παρουσιάστηκε τον Ιούλιο του 2019 στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με επιβλέποντες καθηγητές τους Χαρίκλεια Γυιόκα και Σταύρο Αλιφραγκή.

–κείμενο από την δημιουργό

Χαρακτηριστικοί χώροι που έχει συνθέσει ο σκηνοθέτης Κριστόφ Κισλόφσκι, μορφές κατοικίας ψευδώς ασφαλείς. Από τα πολιτικά ντοκιμαντέρ του, με τα αποπροσανατολιστικά σύνολα δωματίων που μοιάζουν να τείνουν στο άπειρο και τον Δεκάλογο, η ερευνητική εργασία καταλήγει στην Τριλογία Χρωμάτων όπου και εστιάζει. Αποτελούν κατοικίες αφηγηματικές, οι οποίες συνήθως είναι πιο ειλικρινείς μαζί μας απ’ ότι ο διάλογος των πρωταγωνιστών.

Για τους χώρους εφτά επιλεγμένων έργων έγινε μια προσπάθεια για αποτύπωση, που εξετάζει την πολυπλοκότητα της εμπειρίας που μας προσφέρουν και το λεξιλόγιο που ο φακός χρησιμοποιεί για να μας αφηγούνται.

Η τραχύτητα των μεταβαλλόμενων εικόνων τους μπορεί και παρακάμπτει τις δύο διαστάσεις της οθόνης του κινηματογράφου, μας καλεί να τις εξερευνήσουμε μέσα από τις υπόλοιπες αισθήσεις μας με τρόπους που μπορεί να υιοθετήσει και η αρχιτεκτονική εμπειρία γύρω μας. Ο Κισλόφσκι κατασκευάζει δαιδαλώδη δίκτυα χώρων στα οποία παγιδεύεσαι, αλλά μπορείς να αγγίξεις. Κάθε χώρος είναι μία εστία μοναδική, μπορεί και ενεργοποιεί στιγμές παγωμένες στο χρόνο που προσομοιώνουν την πραγματικότητα, με σημαντικές όμως αποκλίσεις. Οι ασαφείς χώροι που προκύπτουν είναι τόσο εσωστρεφείς, που μοιάζουν να απορροφούν το οποιοδήποτε εξωτερικό περιβάλλον και να μας το παρουσιάζουν ως ένα εκ νέου εσωτερικό, γεμάτο με ήχο και υφή, από το οποίο δεν εξέρχεσαι ποτέ.

Τα σχέδια που συνοδεύουν την εργασία δεν προσπαθούν να αποτυπώσουν την χωρική διάταξη των κατοικιών, αποτελούν μηχανισμούς οι οποίοι εκφράζουν την πραγματικότητα των σχέσεων που αναπτύσσουν οι χώροι, άρα και οι χαρακτήρες, μεταξύ τους. Οι χώροι που πρωταγωνίστησαν σε κάθε ταινία μετατρέπονται σχεδιαστικά σε μία ενιαία κατοικία, καθώς πραγματική μετάβαση από τους εσωτερικούς χώρους στο αστικό τοπίο δεν υπάρχει. Η διαδικασία των σχεδίων, μία χρονική παρένθεση όπου το μολύβι αυθόρμητα παίρνει αποφάσεις για εμάς, ήταν ένα βασικό εργαλείο της ερευνητικής και παραμένει εργαλείο της αρχιτεκτονικής σύνθεσης, το οποίο υποσυνείδητα μπορεί να συνοψίσει γραπτά συμπεράσματα και να οδηγήσει και σε καινούρια.

Αν μπορούμε να υιοθετήσουμε κάτι από την αρχιτεκτονική του σκηνοθέτη είναι ο τρόπος με τον οποίο ο ίδιος δίνει απευθείας πραγματική διάσταση στην οθόνη.

Είναι ακριβώς το αντίθετο από αυτό που τείνουμε να κάνουμε εμείς στην αρχιτεκτονική, όπου για να συνθέσουμε μεταφράζουμε τον χώρο σε φωτογραφημένο. Αποχωρίζεται την αφηγηματικότητα και την πλαστικότητά του, μετατρέπεται σε ένα σύνολο από φωτογραφικά κάδρα, ιδιαίτερα τη σημερινή εποχή που η παραγωγή φωτογραφίας κατακλύζει την ανθρώπινη εμπειρία. Με τους χώρους να χάνουν την προοπτική τους και να γίνονται μονάδες παραγωγής εικόνων, ο άνθρωπος χάνει την πραγματική επαφή με αυτόν και την βιωματική ανάγκη για εξερεύνηση. Ενδεχόμενα και ο λόγος που οι ταινίες του Κισλόφσκι μας γοητεύουν τόσο να μην έχει να κάνει με τις ιστορίες που αφηγείται, οι οποίες δεν είναι και ιδιαίτερες, ούτε με τη σύνδεση με τους χαρακτήρες. Είναι ο τρόπος με τον οποίο μετατρέπει εικόνες χώρων σε αφηγηματικές αισθητηριακές εμπειρίες, πραγματικές και φανταστικές.

Στοιχεία έργου
Τίτλος  Στέγες ανθρώπινων διλημμάτων – Ο εσωστρεφής κόσμος του Κριστόφ Κισλόφσκι
Φοιτήτρια  Χαμαλίδου Αλίκη
Έτος  Ιούλιος 2019
Μάθημα  Ερευνητική Εργασία
Επιβλέποντες καθηγητές  Χαρίκλεια Γυιόκα, Σταύρος Αλιφραγκής
Σχολή  Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Σχέδια  Αλίκη Χαμαλίδου