Routes between wild and domesticated landscape: agrotourism structures in Mani | Diploma thesis by Myrto Filippidi

Diploma thesis by Myrto Filippidi, entitled “Routes between wild and domesticated landscape: agrotourism structures in Mani”, focuses in the living experience of the landscape and the contact with nature as they are approached through agrotourism and geotourism.

-text by the author

As a study area, the Peninsula of Mani is chosen due to the special features of its geomorphology. Through the reading of the area, both remotely and through field research, three types of landscape are defined; “wild”, “domesticated” and “structured”, corresponding to the natural, the cultivable and the architectural respectively.

The rapid tourism development of the past decades has caused problems at the local level and significantly altered the quality of the visitor experience in areas that are poles of attraction. Excessive construction and reckless consumption of tourists destroyed the natural environment and in some cases altered the physiognomy of the place to such an extent that it forced the locals to move. But also for the visitor, the experience is degraded as he can no longer know the authentic physiognomy of the place and enjoy its natural characteristics, instead he lives a massive experience that keeps him at a distance from the people and the place. For the above reasons, alternative forms of tourism have emerged.

What is considered remarkable is the enhancement and preservation of the rural landscape and the nutritional cultural heritage of the area.

A characteristic that is very strongly found in Mani is the terraces made of dry stone that were formed, with fertile soil sometimes, in order to turn the barren rocky soil into cultivable land. For this reason the rural landscape of Mani maintains a special cultural character as it is largely man-made.

The agrotouristic model which is chosen is that of the tourist routes. Each route includes the points of geomorphological interest and the cultivable land, essentially the landscape of the olive grove, in which the intervention is made by creating agrotourism structures. There are three types of olive groves, the flat one, the one with terraces and the rocky one.

The program is shaped around four main axes: harvest, production, cooking and accommodation.

As far as the design is concerned, the factors that shaped the constructions are tradition, landscape, weather and the needs that derive from the program. In particular, traditional architecture serves as a reference and an attempt is made to reinterpret it and transcribe elements. As a common language in all structures, there is a heavy structure / wall on which a light one is attached in an attempt to reduce the footprint of the intervention. As a result, the removal of the light structures becomes possible, leaving behind parts of the walls, reminiscent of the ruins of the Manian architecture often encountered during wandering in the landscape. Finally, the scale of the intervention ranges from the scale of cloth, as a harvest apron is designed, up to the scale of furniture, small structures and their location on three indicative plots corresponding to the three types of olive grove that have been identified.

Facts & Credits
Project title  Routes between wild and domesticated landscape: agrotourism structures in Mani
Student  Myrto Filippidi
Supervisor  Evelyn Gavrilou
Date  September 2018
Course  Diploma thesis
Institution  Department of Architecture, University of Thessaly
Photography  Myrto Filippidi

Η διπλωματική εργασία της Μυρτώς Φιλιππίδη, με τίτλο “Διαδρομές μεταξύ άγριου και εξημερωμένου τοπίου: δομές αγροτουρισμού στη Μάνη”, έχει ως κεντρικό άξονα τη βιωματική εμπειρία του τοπίου και την επαφή με τη φύση όπως αυτές προσεγγίζονται μέσω του αγροτουρισμού και του γεωτουρισμού.

-κείμενο από τη δημιουργό

Ως περιοχή μελέτης επιλέγεται η χερσόνησος της Μάνης λόγω της ιδιαιτερότητας που παρουσιάζει η γεωμορφολογία της. Μέσα από την ανάγνωση της περιοχής, τόσο εξ αποστάσεως όσο και μέσα από την έρευνα πεδίου, ορίζονται τρία είδη τοπίου το “άγριο”, το “εξημερωμένο” και το “δομημένο”, που αντιστοιχούν στο φυσικό, το καλλιεργήσιμο και την αρχιτεκτονική φυσιογνωμία της περιοχής αντίστοιχα.

Η ραγδαία τουριστική ανάπτυξη των προηγούμενων δεκαετιών επέφερε προβλήματα σε τοπικό επίπεδο και αλλοίωσε σημαντικά την ποιότητα της εμπειρίας των επισκεπτών σε περιοχές που αποτελούν πόλους έλξης. Η υπερβολική δόμηση και η αλόγιστη κατανάλωση των τουριστών κατέστρεψε το φυσικό περιβάλλον και σε κάποιες περιπτώσεις αλλοίωσε τη φυσιογνωμία του τόπου σε τέτοιο βαθμό ώστε ανάγκασε τους ντόπιους να μετακινηθούν. Αλλά και για τον επισκέπτη, η εμπειρία υποβαθμίζεται καθώς δεν μπορεί πλέον να γνωρίσει την αυθεντική φυσιογνωμία του μέρους και να χαρεί τα φυσικά χαρακτηριστικά του, αντιθέτως βιώνει μια μαζική εμπειρία που τον κρατά σε απόσταση από τους ανθρώπους και τον τόπο. Για τους παραπάνω λόγους, εναλλακτικές μορφές τουρισμού έχουν κάνει την εμφάνισή τους.

Αυτό που κρίνεται αξιόλογο τόσο για ανάδειξη όσο και για διαφύλαξη είναι το αγροτικό τοπίο και η διατροφική πολιτισμική κληρονομιά της περιοχής.

Ένα χαρακτηριστικό που συναντάται πολύ έντονα στη Μάνη είναι οι πεζούλες από ξερολιθιά που διαμορφώθηκαν, με φερτό χώμα κάποιες φορές, προκειμένου να μετατραπεί το άγονο βραχώδες έδαφος σε καλλιεργήσιμο. Για το λόγο αυτό το αγροτικό τοπίο της Μάνης διατηρεί έναν ιδιαίτερο πολιτισμικό χαρακτήρα καθώς είναι σε μεγάλο βαθμό δημιουργημένο από τον άνθρωπο.

Το αγροτουριστικό μοντέλο που επιλέγεται είναι αυτό των διαδρομών. Η κάθε διαδρομή περιλαμβάνει τα σημεία γεωμορφολογικού ενδιαφέροντος και το καλλιεργήσιμο έδαφος, ουσιαστικά το τοπίο του ελαιώνα, στο οποίο γίνεται και η επέμβαση με τη δημιουργία δομών αγροτουριστικού χαρακτήρα. Εντοπίζονται τρία είδη ελαιώνα, ο επίπεδος, αυτός που είναι διαμορφωμένος με πεζούλες και ο βραχώδης.

Το πρόγραμμα διαρθρώνεται γύρω από τέσσερις βασικούς άξονες που είναι η συγκομιδή, η παραγωγή , το μαγείρεμα και η διαμονή.

Όσον αφορά το σχεδιαστικό κομμάτι, οι παράγοντες που διαμόρφωσαν τις κατασκευές είναι η παράδοση, το τοπίο, οι καιρικές συνθήκες και το πρόγραμμα. Ειδικότερα, η παραδοσιακή αρχιτεκτονική λειτουργεί ως αναφορά και γίνεται μια προσπάθεια επανερμηνείας της και μετεγγραφής στοιχείων. Σαν κοινή γλώσσα σε όλες τις δομές υπάρχει μια βαριά κατασκευή/τοίχος πάνω στην οποία προσαρτάται μια ελαφριά στην προσπάθεια να μειωθεί το αποτύπωμα της επέμβασης και να υπάρχει η δυνατότητα απομάκρυνσης του μεγαλύτερου μέρους των κατασκευών αφήνοντας πίσω αποσπάσματα τοίχων που θα θυμίζουν τα ερείπια της μανιάτικης αρχιτεκτονικής που συναντώνται συχνά κατά την περιπλάνηση στο τοπίο. Τέλος η κλίμακα της επέμβασης κυμαίνεται από την κλίμακα του ενδύματος, καθώς σχεδιάζεται μια ποδιά συγκομιδής, μέχρι την κλίμακα του επίπλου, μικρών κατασκευών και της χωροθέτησης τους σε τρία ενδεικτικά οικόπεδα που αντιστοιχούν στους τρεις τύπους ελαιώνα που έχουν εντοπιστεί.

Στοιχεία έργου
Τίτλος εργασίας  Διαδρομές μεταξύ άγριου και εξημερωμένου τοπίου: δομές αγροτουρισμού στη Μάνη
Φοιτήτρια  Μυρτώ Φιλιππίδη
Επιβλέπουσα καθηγήτρια  Έβελυν Γαβρήλου
Εξεταστική περίοδος  Σεπτέμβριος 2018
Μάθημα  Διπλωματική εργασία
Σχολή  Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Φωτογραφία  Μυρτώ Φιλιππίδη

Check out the entire thesis, here!

Δείτε ολόκληρη την εργασία, εδώ!