RUNAWAY PLACE FROM THE PSYCHIATRIC INSTITUTIONALISATION / DESIGN THESIS BY CHARIKLIA TYRI

 

Runaway place from the psychiatric institutionalisation: the word goes to the excluded

Supervisor: Fani Vavili 

Foundation: Aristotle University of Thessaloniki, School of Architecture 

 

The project is about an alternative place, whose function is based on the self-management of a mental disorder, the self-help and self-determination of the persons who are interested in this kind of treatment. It is an alternative proposal for the people who want to overcome their crisis, away from the typical psychiatric institutions. The location of the site is at the area named Pan¬orama, at the feet of the mountain Chortiatis. 

 

According to the architects Aldo van Eyck and Herman Hertzberger, a building can be considered as a tiny city [“city in the building” model]. The main idea of the composition is based on this model, aiming to make the people feel like liv¬ing in a small society and not at the margin of the society. The axis was used as the basic architectural principal, which is the main street of the city and along it there are “neighbour¬hoods”, which are spaces with different shapes and func¬tions. The axis seems to emerge from the earth and simulta¬neously there is a conceivable connection with Thessaloniki. 

 

The project aimed for the creation of a home-like atmosphere, reminding the guest of the environment of everyday life. This building can accommodate 14 people and each one of them has their own room. There are common spaces, such as kitch¬en, library. At the end of the main axis, there is land that can be cultivated, offering a direct contact with nature. Generally, this house is based on the values of fairness, mutual respect and solidarity, either in the way they use space or the building func¬tions. The residents and the stuff of the project decide together everything about the function of the building and there is the possibility of choosing between socializing and being isolated. 

 

The extended use of stone, wood and glass helps in the creation of a hospitable place. The use of glass creates a constant communica¬tion between the inside and the outside. The existence of many plants and water, creates a generally harmonic and natural landscape.

 

The microclimate was considered during the composition. For that reason, some basic principles of passive bioclimatic de¬sign were used, such as south orientation, greenhouse, lou¬vres and green roof. And last but not least, the whole place, either inside or outside, is accessible by disabled people.

 

 

 

Χαρίκλεια Τύρη 

Τόπος φυγής από την ψυχιατρική ιδρυματοποίηση: Ο λόγος στους αποκλεισμένους*

Επιβλέπoυσα: Φανή Βαβύλη

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Αρχιτεκτόνων 

 

Το θέμα της διπλωματικής είναι η δημιουργία ενός εναλλακτικού κοινοβιακού χώρου, ο οποίος λειτουργεί με βασικό άξονα την αυτοδιαχείριση της ψυχικής διαταραχής, την αυτοβοήθεια, τον αυτοκαθορισμό και την αυτοδιάθεση των άμεσα ενδιαφερόμενων και αποτελεί μια πρόταση για να καταφεύγουν εκεί άτομα για να περάσουν την κρίση τους, που είτε είχαν εμπειρία ψυχιατρικής νοσηλείας, είτε απειλούνται από αυτή. Πρόκειται, δηλαδή, για μία εναλλακτική πρόταση, διαφορετικής από τα κλασικά ψυχιατρικά ιδρύματα, για την περίθαλψη προσώπων που βρίσκονται σε οξύ ψυχικό πόνο. 

 

Η αρχιτεκτονική επέμβαση αφορά στην περιοχή Πανοράματος και χωροθετείται στους πρόποδες του όρους Χορτιάτη.

Σύμφωνα με τους αρχιτέκτονες Aldo van Eeyck και Herman Hertzberg¬er ένα κτήριο μπορεί να αντιμετωπιστεί σαν μια μικροσκοπική πόλη [μοντέλο “city in the building”]. Η κεντρική ιδέα βασίστηκε σε αυτό το μοντέλο, αποσκοπώντας στο να μην νιώθουν οι εκάστοτε ένοικοι απομονωμένοι και περιθωριοποιημένοι• αντιθέτως να νιώθουν ότι βρίσκονται σε μια μικροκοινωνία, σε μια μικρή πόλη.

 

Μεταφράζοντας σε αρχιτεκτονική το “city in the building”, χρησιμοποιήθηκε σαν βασική συνθετική αρχή ο άξονας, ο οποίος αντιπροσωπεύει το δρόμο της πόλης με τη ζωντάνια και τις κοινωνικές επαφές και κατά μήκος του οποίου συγκεντρώνονται χώροι διαφορετικού μεγέθους, σχήματος και λειτουργίας [“γειτονιές”/ χώροι συνάντησης-δραστηριοποίησης-απομόνωσης]. O άξονας βρίσκεται σε άμεση σχέση με το έδαφος, μοιάζει να αναδύεται από αυτό, ενώ ταυτόχρονα είναι στραμμένος προς τη Θεσσαλονίκη – υπάρχει μια νοητή ένωση με την πόλη. 

 

Σκοπός ήταν το κτήριο αυτό να προσεγγίζει συνθήκες καθημερινής ζωής, να θυμίζει εικόνες οικείου περιβάλλοντος, ώστε να μπορεί να χαρακτηριστεί ως “σπίτι”. Ο χώρος αυτός μπορεί να φιλοξενήσει 14 άτομα σε μονόκλινα δωμάτια. Υπάρχουν κοινοί χώροι διημέρευσης, κουζίνας, τραπεζαρίας, πολλαπλών χρήσεων, βιβλιοθήκης. Στην απόληξη του κεντρικού άξονα υπάρχουν καλλιεργήσιμες εκτάσεις, προσφέροντας άμεση επαφή με τη φύση. Γενικότερα, δίνεται έμφαση στην ισοτιμία, τον αλληλοσεβασμό και την αλληλεγγύη και σε επίπεδο αξιοποίησης του χώρου και σε επίπεδο λειτουργιών. Oι ένοικοι και οι εργαζόμενοι συμμετέχουν από κοινού στη λήψη αποφάσεων για τη λειτουργία του σπιτιού και υπάρχει η δυνατότητα επιλογής συναναστροφής και απομόνωσης. 

 

Η εκτεταμένη χρήση πέτρας, ξύλου και γυαλιού συμβάλλει στη δημιουργία οικείου και φιλόξενου περιβάλλοντος. Επιπλέον, η χρήση του γυαλιού συμβάλλει σε έναν συνεχή διάλογο μεταξύ εσωτερικού κι εξωτερικού χώρου, δίνοντας συχνά την αίσθηση ότι το φυσικό τοπίο εισχωρεί μέσα στο κτήριο. Έντονα είναι τα στοιχεία του πρασίνου και του νερού, τα οποία δημιουργούν ένα αρμονικό φυσικό περιβάλλον. 

 

Το μικροκλίμα της περιοχής λήφθηκε υπόψη κατά τη σύνθεση και το σχεδιασμό. Γι’ αυτό το λόγο χρησιμοποιήθηκαν βασικές αρχές παθητικού βιοκλιματικού σχεδιασμού, όπως νότιος προσανατολισμός, θερμοκήπιο, περσίδες, φυτεμένο δώμα. Επίσης, όλοι οι χώροι, εσωτερικά και εξωτερικά, είναι προσπελάσιμοι σε άτομα με αναπηρία.

 

 * “ο λόγος στους αποκλεισμένους”, παράφραση της φράσης “ο λόγος των αποκλεισμένων” του Κ. Μπαϊρακτάρη