Στην διπλωματική της εργασία, η Κωνσταντίνα Γκολέμη επεμβαίνει ήπια και με σεβασμό στο τοπίο, στη νήσο Δία ή Ντία. Οι επεμβάσεις έχουν ως στόχο την ανάδειξη της ταυτότητας και του φυσικού πλούτου του νησιού μέσα από την επισκεψιμότητα και την περιήγηση σε αυτό.
-κείμενο από την δημιουργό
Η Ντία είναι το δεύτερο μεγαλύτερο νησί, δορυφόρος της Κρήτης μετά από την Γαύδο.
Είναι ένα άγονο και ακατοίκητο νησί, τουλάχιστον στην σύγχρονη ιστορία του, και πρόκειται για έναν ιδιαίτερης σημασίας βιότοπο χαρακτηρισμένο ως προστατευόμενη περιοχή ΝATURA και κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο.
Βρίσκεται 7νμ. βόρεια του Ηρακλείου, έχει έκταση περίπου 12χλμ. με το ψηλότερο σημείο της να είναι η κορυφή Βάρδια στα 266μ. Αποτελείται από 4 κόλπους, αυτούς του Αγ. Γεωργίου, της Κάπαρης, της Παναγιάς και της Αγριελιάς οι οποίοι λειτουργούν σαν ασφαλή αγκυροβόλια.
Πρόκειται για ένα νησί αρκετά βραχώδες, με έντονο ανάγλυφο και ως επί το πλείστον χαμηλή βλάστηση (φρύγανα) με εξαίρεση κάποιες αγριελιές και χαρουπιές. Το νησί έχει έντονο αρχαιολογικό ενδιαφέρον και αυτό καταφαίνεται τόσο από το σύνολο των ξερολιθικών δομών που εντοπίζουμε στην επιφάνειά του, όσο και από τις υποθαλάσσιες αρχαιολογικές ανασύρσεις στους κόλπους του νησιού.
Αντιλαμβανόμενη την ιδιαίτερη σημασία και τον πλούτο του νησιού, οι προθέσεις μου αφορούν τρία σενάρια επίσκεψης και περιπλάνησης στο τοπίο. Κάθε σενάριο οδηγεί σε ένα σύνολο από μικρές επεμβάσεις που στέκονται με μεγάλο σεβασμό στο αυστηρό ανάγλυφο της νήσου.
Τα τρία αυτά σενάρια είναι :
● η επίσκεψη στο νησί για λόγους αρχαιολογικού ενδιαφέροντος
● για φυσιολατρικούς σκοπούς
● για αναψυχή
Κάθε επέμβαση είναι ικανή να εξυπηρετήσει το λειτουργικό πρόγραμμα κάθε σεναρίου, με σκοπό μια μονάδα να απαντάει σε πολλές ανάγκες, με αυστηρή συνέπεια στις ποιότητες των υλικών και των υφών που χρησιμοποιώ στο σύνολο των επεμβάσεων. Ξερολιθιές, στοιχεία νερού, ξύλινες δομές και συλλογικοί χώροι με ελάχιστη παρέμβαση στο τοπίο είναι μερικές απο αυτές.
Οι επεμβάσεις συνδέονται μέσω του άτυπα χαραγμένου μονοπατιού που διατρέχει το νησί, το οποίο ενισχύω με σήμανση και οδεύεσεις.
Στον κόλπο του Αγ. Γεωργίου προτείνω την δημιουργία ενός μικρού εισαγωγικού χώρου για το νησί, ενός χώρου εποπτείας που θα λειτουργεί ως info point, στη θέση του αρχαίου λιμανιού. Παράλληλα, στον ίδιο κόλπο, στη θέση της εγκαταλελειμμένης ταβέρνας, την οποία καθαιρώ με αντίστοιχη επαναφορά του τοπίου, δημιουργώ ένα μικρό αναψυκτήριο. Μια γραμμική δεξαμενή διαχωρίζει τους κύριους και δευτερεύοντες χώρους, οι οποίοι αναπτύσσονται σε μια ξερολιθική πλάτη. Στο μυχό του ίδιου κόλπου τοποθετώ στην θέση των καταφυγίων του Δασαρχείου, ένα σύστημα ξενώνων επί του μονοπατιού. Χρησιμοποιώντας την ξερολιθιά ως οπτικό όριο, αναπτύσσω δύο χώρους διαμονής που μοιράζονται έναν κοινό υπαίθριο χώρο με τις βασικές λειτουργίες τους, προστατευμένο από τα καιρικά φαινόμενα μέσω συρόμενων στοιχείων.
Συνεχίζοντας το μονοπάτι προς την κορυφή Βάρδια, και περνώντας παράλληλα απο τις αρχαίες ξερολιθικές δομές που διατηρεί το νησί, προτείνω την τοποθέτηση ενός παρατηρητηρίου αμφιθεατρικού σχήματος και μιας εξέδρας με θέα το Νότο και τα βουνά του νομού Ηρακλείου και Λασιθιού ( Ιδαίο Άντρον, Στρούμπουλας, Ταλαία Όρη, Ψηλορείτης). Στην απόληξη του φαραγγιού της Παναγιάς, του οποίου προτείνω την ενεργοποίηση με σήμανση, τοποθετώ ένα καταδυτικό ορμητήριο και μια προβλήτα σε συνέχεια της πορείας του φαραγγιού ενισχύοντας την σχέση στεριάς-θάλασσας. Κινούμενα ξύλινα στοιχεία διαμορφώνουν τρείς χώρους λειτουργιών, αυτούς της εκμάθησης, του ιατρείου και της φύλαξης του καταδυτικού εξοπλισμού ενώ στην δυτική πλευρά τοποθετώ τις δευτερεύουσες λειτουργίες, αποδυτήριο και wc.
Στοιχεία Έργου
Τίτλος έργου Επεμβάσεις μικρής κλίμακας στον άγονο τόπο της νήσου Δία
Τύπος έργου Διπλωματική εργασία
Φοιτήτρια Κωνσταντίνα Γκολέμη
Eπιβλέπων καθηγητής Δημήτρης Τσακαλάκης
Έτος 2022
Πανεπιστημιακό ίδρυμα Πολυτεχνείο Κρήτης / Σχολή: Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
In this diploma thesis, Konstantina Golemi intervenes gently and respectfully in the landscape, on the island of Dia. The interventions are aimed at highlighting the identity and natural wealth of the island through tours.
-text by the author
Dia is the second largest satellite island of Crete after Gavdos.
It is a barren desert island, at least in its modern history, and it is a habitat of particular importance classified as a NATURA protected area and a declared archaeological site.
It is located 7nm. north of Heraklion, has an area of about 12km. with its highest point being the peak Vardia at 266m. It consists of 4 bays, those of St. George, Kaparis, Panagia and Agrielia, which function as safe anchorages.
It is an island quite rocky with an intense terrain and mostly low vegetation (toadstools) with the exception of some wild olive and carob trees. The island is of great archaeological interest and this is evident both from the total number of dry stone structures that we can find on its surface and from the underwater archaeological excavations in the bays of the island.
Realizing the special importance and richness of the island, my intentions concern three scenarios of visiting and wandering through the landscape. Each scenario leads to a set of small interventions that stand with great respect to the island’s austere topography.
The three scenarios are :
● visiting the island for archaeological interest
● for naturalistic purposes
● for recreation
Each intervention is capable of serving the functional program of each scenario with the aim of a unit answering to many needs, with strict consistency in the qualities of materials and textures used in the set of interventions. Dry stone walls, water features, wooden structures and collective spaces with minimal intervention in the landscape are some of them.
The interventions are connected through the informally carved path that runs through the island which I reinforce with signage and wayfinding.
In the bay of St. George, I propose the creation of a small introductory area for the island, an inspection area that will function as an info point, in the place of the ancient harbour. At the same time, in the same bay, in the place of the abandoned tavern, which I am clearing with a corresponding restoration of the landscape, I am creating a small canteen. A linear tank separates the main and secondary spaces which are developed on a dry stone slope. In the cove of the same bay, I place a system of guesthouses on the trail at the site of the Forestry Department shelters. Using the drywall as a visual boundary, I develop two accommodation spaces that share a common subterranean space with their main functions, protected from the weather by sliding elements.
Continuing along the path towards Vardia peak and passing alongside the ancient dry stone structures preserved on the island, I propose the placement of an amphitheatre-shaped observation deck and a platform with a view of the South and the mountains of Heraklion and Lasithi (Ideo Andron, Stroumboulas, Talaia Mountains, Psiloritis). At the end of the gorge of Panagia, which I propose to be activated with signage, I place a diving base and a pier in continuity with the course of the gorge, strengthening the relationship between land and sea. Movable wooden elements form three functional areas, those of learning, the infirmary and the storage of diving equipment, while on the west side I place the secondary functions, changing room and WC.
Facts & Credits
Project title Small-scale interventions in the barren place of Dia Island
Project type Diploma thesis project
Student Konstantina Golemi
Supervisor Dimitris Tsakalakis
Year 2022
University Technical University of Crete / Faculty: Architectural Engineering
READ ALSO: Ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου του Κελλάριου Όρμου στη Θεσσαλονίκη | Διπλωματική εργασία από τον Μιχαήλ Γιαπιτζόγλου