Small-scale urban voids & residual spaces in the city | Research thesis by Olga Strongylou

Research thesis by Olga Strongylou examines how urban voids can change the landscape of Greek cities by enhancing their green aspect.

-text by the author

The urban voids appeared as the spatial tools for answering the question above. These parts of the city, which are almost unnoticed for walkers, seem to need a redefinition of their interpretation and a better integration into urban life. The urban voids can be exceptional opportunities for creating a new perspective of the image of city center in Greece. More questions were arisen, such as:

Which spaces are considered as urban voids? Is it worth dealing with them and most importantly, what can they offer to the city?

The research begins with the evaluation of existing theoretical approaches of the term ‘urban void’. In this way a first data recording of their definition, interpretation and characteristics is made. Therefore, in the attempt to give a new definition, three basic data are compiled; role indeterminacy, residuality and existence of potentials. The fact that urban voids appear as a residue of another urban function, makes it the starting point of the research for their production processes. Subsequently, some of their theoretical categorizations are mentioned, according to specific criteria, concluding with the examination of their relationship with human and society in general.

The value awareness of these spaces that came through the research above, led to the examination of methods of reintegration of urban voids into the active city life. Resettlement and utilization tactics are being developed, through practices and examples of applications, that include the creation of green networks, participatory practices of residents, the construction of “pocket” parks and “tactical urbanism” practices. The proposals above, include renovation programs of spaces in groups, which indicates the need for an overall approach of urban voids, while programs with typological diversity in a city level, don’t seem to exist.

Having as main axes the theoretical background and the activation methodology, an attempt to understand and detect the urban voids inside the Greek city was made, so that it is possible to critique and propose solutions for their use. A new visual image of the Greek city was created, through an empirical process. The identified spaces are vacant lots of the blocks, building terraces, unstructured plots and road network’s spaces in the attempt of regain car space. In each category, the reason why a space is considered as an urban void, their current situation with the existing legislation and what practices could be implemented to this, are examined.

Finally, by spotting the problems, the potentials and the possible modifications of these spaces, we can come to the conclusion that urban voids can be ideal opportunities for filling the need of Greek cities to be upgraded.

Facts & Credits
Project title  Small-scale urban voids & residual spaces in the city
Student  Olga Strongylou
Date  July 2020
Course  Research thesis
Supervisor  Konstantinos Sakantamis
Institution  School of Architecture, Aristotle University of Thessaloniki 

Η ερευνητική εργασία της Όλγας Στρογγυλού εξετάζει τα αστικά κενά ως χωρικούς μηχανισμούς αναβάθμισης του τοπίου της ελληνικής πόλης και ενίσχυσης την πράσινης πτυχής του.

-κείμενο από τη δημιουργό

Τα αστικά κενά, που περνούν σχεδόν απαρατήρητα στα μάτια των περιπατητών, φαίνεται να χρειάζονται επαναπροσδιορισμό ερμηνείας και ενσωμάτωση στην αστική ζωή, φαντάζοντας εξαιρετικές ευκαιρίες για την διαμόρφωση μιας νέας οπτικής στην εικόνα του κέντρου της ελληνικής πόλης. Έτσι, τίθενται ερωτήματα, όπως:

Ποιοί χώροι θεωρούνται εν τέλει αστικά κενά; Γιατί αξίζει να ασχοληθούμε με αυτά και κυρίως, τι μπορούν να προσφέρουν στην πόλη;

Η έρευνα ξεκινά έχοντας ως αφετηρία υπάρχουσες θεωρήσεις της έννοιας του αστικού κενού και κατά αυτό τον τρόπο γίνεται μια πρώτη καταγραφή των στοιχείων για τον ορισμό, την ερμηνεία και τα χαρακτηριστικά τους. Έτσι, στην προσπάθεια απόδοσης ενός νέου ορισμού, συγκεντρώνονται τρία βασικά μέρη της έννοιας αυτής˙ η απροσδιοριστία ρόλου, η υπολειμματικότητα και η ύπαρξη σημαντικών δυνατοτήτων. Το γεγονός ότι τα αστικά κενά εμφανίζονται ως υπόλειμμα και τμήμα μίας άλλης αστικής λειτουργίας, αποτέλεσε έναυσμα για την αναζήτηση διαδικασιών παραγωγής τους, διαφόρων θεωρητικών κατηγοριοποιήσεων τους βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων ενώ, εξετάστηκε και η σχέση τους με τον άνθρωπο και την κοινωνία γενικότερα.

Αποτέλεσμα της παραπάνω διερεύνησης αποτελεί η συνειδητοποίηση της αξίας αυτών των χώρων κάτι που στη συνέχεια οδήγησε στην εξέταση μεθόδων επανένταξης και ενεργοποίησης τους, μέσα από πρακτικές και παραδείγματα εφαρμογών. Σε αυτά περιλαμβάνονται η δημιουργία δικτύων πρασίνου, συμμετοχικές πρακτικές των κατοίκων, η κατασκευή πάρκων “τσέπης” καθώς και πρακτικές “tactical urbanism”. Οι παραπάνω προτάσεις αποτελούν προγράμματα ανάπλασης σε ομάδες χώρων, γεγονός, που υποδεικνύει την ανάγκη για συνολική αντιμετώπιση των αστικών κενών, ενώ φάνηκε ελλιπής η ύπαρξη προγραμμάτων με τυπολογική ποικιλία σε επίπεδο πόλης.

Έχοντας ως βασικούς άξονες το θεωρητικό υπόβαθρο της έννοιας και την μεθοδολογία για την ενεργοποίησής τους, γίνεται μια απόπειρα κατανόησης και ανίχνευσης των αστικών κενών στην ελληνική πόλη, ώστε να καθίσταται δυνατή η κριτική και η πρόταση λύσεων αξιοποίησής τους. Έτσι, υλοποιήθηκε μια εκ νέου ανάγνωση της ελληνικής πόλης, μέσω της εμπειρικής διαδικασίας. Οι χώροι, που εντοπίστηκαν διακρίνονται σε ακάλυπτους χώρους οικοδομικών τετραγώνων, δώματα πολυκατοικιών, αδόμητα οικόπεδα και χώρους του οδικού δικτύου, σε μια προσπάθεια ανάκτησης του χώρου του αυτοκινήτου. Σε κάθε κατηγορία χώρων, εξετάζεται ο λόγος για τον οποίο θεωρούνται αστικά κενά, η σημερινή κατάσταση τους, οι υφιστάμενες νομοθεσίες και τέλος, οι πρακτικές που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν σε αυτούς.

Εντοπίζοντας λοιπόν, τα προβλήματα, τις δυνατότητες και τις πιθανές μετατροπές των χώρων αυτών, φαίνεται πως τα αστικά κενά μπορούν να αποτελέσουν ιδανικές ευκαιρίες για την αναβάθμιση που έχουν ανάγκη οι ελληνικές πόλεις.

Στοιχεία εργασίας
Τίτλος εργασίας  Αστικά κενά μικρής κλίμακας & υπολειμματικοί χώροι στην πόλη
Φοιτήτρια  Όλγα Στρογγυλού
Εξεταστική περίοδος  Ιούλιος 2020
Μάθημα  Ερευνητική εργασία
Επιβλέπων καθηγητής  Κωνσταντίνος Σακαντάμης 
Σχολή  Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης