Στην παρούσα διπλωματική εργασία από τη Θέκλα Χατζηνικολή στόχος υπήρξε η δημιουργία ενός περιβάλλοντος που θα προσφέρει ασφάλεια και υποστήριξη σε γυναίκες που έχουν βιώσει κακοποίηση.
Σε αυτό το πλαίσιο, δημιουργείται ένας χώρος που θα προάγει την ανάκαμψη και την ενδυνάμωση των γυναικών μέσα στην κοινότητα της Χαλέπας, ενθαρρύνοντας έτσι, την αυτονομία και την κοινωνική τους ένταξη.
Η επιλογή του θέματος πηγάζει από την αυξανόμενη ανάγκη για υποστήριξη στις γυναίκες που έχουν βιώσει κακοποίηση. Στην Ελλάδα, τα ποσοστά κακοποίησης γυναικών είναι ανησυχητικά υψηλά, όπως αποδεικνύει η έρευνα του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου του 2021, η οποία καταγράφει ότι 42% των γυναικών στην Κρήτη έχουν υποστεί κάποια μορφή κακοποίησης. Αυτά τα στοιχεία αποδεικνύουν την άμεση ανάγκη για ένα κέντρο που θα προσφέρει ασφάλεια, υποστήριξη και ανάκαμψη σε αυτές τις γυναίκες.
Το αποκατεστημένο κτήριο αποτελεί ως κατώφλι αυτής της υποστηρικτικής διαδρομής, λειτουργώντας ως υποδοχή, κατευθύνοντας τις γυναίκες.
Λειτουργεί κέντρο φιλοξενίας, το οποίο εκτός από χώρους διαμονής, περιλαμβάνει χρήσεις όπως κοινόχρηστη κουζίνα, καθιστικό, τραπεζαρία και χώρο κοινωνικών δραστηριοτήτων. Σε συνέχεια αυτού, ένας βοτανικός κήπος, οργανώνεται στο δυτικό μέτωπο της σύνθεσης. Πρόκειται για έναν χώρο καλλιέργειας τοπικών βοτάνων, με την πρωτοβουλία αυτή να ανοίγει τον δρόμο για ποικίλες δραστηριότητες που σχετίζονται με τη γεωργία και την καλλιέργεια, παρέχοντας ταυτόχρονα μια πρακτική εμπειρία στις γυναίκες που το επιθυμούν. Επιπλέον, αυτός ο βοτανικός κήπος συμβάλλει στην αειφορία και τη συνεργασία με τη φύση.
Στο πλαίσιο αυτού του φιλόξενου και ασφαλούς περιβάλλοντος, προτείνεται η ανέγερση μικρών κτηρίων αγοράς κατά άξονα του παλιού κτηρίου, προκειμένου να προωθηθεί η κοινωνική ένταξη και η αυτονομία των γυναικών. Το ερείπιο αποτέλεσε την συνθετική αφετηρία του σχεδιασμού με την αποκατάσταση του να είναι από τα πρώτα βήματα. Η είσοδος, γίνεται μέσω ενός αίθριου, θυμίζοντας τις εισόδους σε παραδοσιακούς οικισμούς. Όσον αφορά την αποκατάσταση του πέτρινου κελύφους, δόθηκε προσοχή στην διατήρηση και την ενίσχυση της λιθοδομής, με την προσθήκη επιχρισμάτων στα πιο ευπαθή σημεία, που παρατηρούνται κυρίως στα ανοίγματα. Γενικότερα, οι επεμβάσεις, τόσο στο κέλυφος όσο και στους χώρους που διαμορφώθηκαν εντάσσονται στην υπάρχουσα δομή χωρίς να αλλοιώνουν την πρότερη εικόνα του κτίσματος. Το κέντρο φιλοξενίας διαμορφώνεται ως ένας επιμήκης συμπαγής όγκος κατά μήκους του δημόσιου χώρου που γίνεται προσβάσιμος μέσω του εξωτερικού διαδρόμου. Στο ισόγειο του κέντρου λειτουργούν χώροι για κοινωνικές δραστηριότητες και εκδηλώσεις που στοχεύουν στην ενίσχυση της κοινότητας και την προώθηση της αλληλεπίδρασης μεταξύ των γυναικών. Επιπλέον, προβλέπεται η διεξαγωγή εκπαιδευτικών προγραμμάτων που στοχεύουν στην ενδυνάμωση και εκπαίδευση τους.
Στους ανώτερους ορόφους, βρίσκονται δωμάτια που φιλοξενούν είτε μητέρες με τα παιδιά τους είτε μόνες γυναίκες. Οι είσοδοι σε αυτά τοποθετούνται στη βόρεια όψη, από το ασφαλές μέτωπο που καθορίζει η σχέση με το γηροκομείο. Τα ανοίγματα αντίστοιχα, επιλέγεται να βλέπουν προς τον δημόσιο χώρο, προάγοντας την εξωστρέφεια, ενώ παράλληλα, τα εσωτερικά μπαλκόνια, παρέχουν την επιθυμητή ασφάλεια στις γυναίκες.
Τέλος, η οργανωμένη αγορά λειτουργώντας ενίοτε ως εργαστήριο επεξεργασίας ή και πώλησης βοτάνων, παρέχει στις γυναίκες δεξιότητες στον τομέα της βοτανολογίας, ενώ παράλληλα προωθεί τη δημιουργία σχέσεων με την τοπική κοινότητα. Μέσω αυτής της πρωτοβουλίας, ενισχύεται ουσιαστικά ο κύκλος αειφόρος και οικονομικής ανεξαρτησίας των εμπλεκόμενων γυναικών.
Στοιχεία έργου
Τίτλος εργασίας ΕΝΑΡΜΟΝΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΧΩΡΟ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΗ: Σχεδιασμός κέντρου υποστήριξης γυναικών στην Χαλέπα Χανίων
Τυπολογία Διπλωματική εργασία
Εξεταστική περίοδος Οκτώβριος 2023
Φοιτήτρια Θέκλα Χατζηνικολή
Επιβλέπων Σκουτέλης Νίκόλαος
Σχολή Αρχιτεκτονική Σχολή, Πολυτεχνείο Κρήτης
The objective of this project by Thekla Chatzinikoli is to create a safe and supportive environment for women who have experienced abuse. In this context, a space is being developed in Chalepa to promote recovery and empowerment, fostering autonomy and social integration.
The choice of this theme stems from the growing need to support women who have experienced abuse. In Greece, rates of abuse against women are alarmingly high, as evidenced by a 2021 study from the Hellenic Mediterranean University, which found that 42% of women in Crete have suffered some form of abuse. These statistics demonstrate the urgent need for a center that offers safety, support, and recovery for these individuals. The restored building serves as the entry point to this journey, functioning as a reception area to welcome and guide women. It also operates as a shelter, providing accommodation and shared facilities such as a kitchen, living room, dining area, and social activity space.
Following this, a botanical garden is organized on the western front of the complex. This area is designed for the cultivation of local herbs, providing a path to various agricultural and cultivation activities, along with practical experience for those who wish to participate. Additionally, this botanical garden contributes to sustainability and collaboration with nature. In this welcoming and safe environment, the construction of small market buildings along the axis of the old building is proposed to promote the social inclusion and autonomy of women.
As mentioned earlier, the old structure serves as the threshold for this empowerment journey. As such, it became the design’s starting point, with restoration as one of the initial steps. The entrance is through a courtyard, reminiscent of traditional village entrances. The building provides a first aid area, and on the upper floor, there is a psychotherapy space, offering a safe and secluded environment for the well-being and recovery of the women. Regarding the restoration of the stone shell, care was taken to preserve and strengthen the masonry, with plaster added to the more fragile areas, mainly around openings.
Overall, the interventions, both to the exterior and the interior spaces, integrate seamlessly into the existing structure without altering the building’s original appearance.
On the ground floor, there are spaces for social activities and events that aim to strengthen the community and promote interaction among women. Additionally, there are educational programs intended to empower and educate them. On the upper floors are the rooms that host either mothers with their children or single women. The entrances are located on the north side, along the secure boundary with the nursing home. The windows face the public space to promote openness, while internal balconies provide the desired level of safety. Finally, the organized marketplace, which sometimes serves as a workshop for processing and selling herbs and related products, provides the women with skills in the field of herbalism while also fostering connections with the local community. Through this initiative, the sustainable and economically independent cycle of the women involved is significantly strengthened.
Facts & Credits
Project title MATCHING SPACE WITH NEED: Design of a women’s support centre in Chalepa, Chania
Typology Diploma thesis
Academic semester October 2023
Student Thekla Chatzinikoli
Supervisor Skoutelis Nikolaos
Institution Architecture School, Technical University of Crete
READ ALSO: Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης και Παιχνιδιού | Διπλωματική εργασία της Μαρίας – Ειρήνης Μπαρδάκα