O Παναγιώτης Παπανικολάου πραγματοποίει ένα ερευνητικό σχεδιαστικό έργο μέσα από το οποίο επαναπροσδιορίζει την Αθηναϊκή πολυκατοικία. Βασική παράμετρος του σχεδιασμού ήταν η επαναφορά του υπαίθριου, αύλειου χώρου στο προσκήνιο, κρατώντας ταυτόχρονα το μοντέρνο χαρακτήρα της Αθηναϊκής πολυκατοικίας.
-text by the author
Οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες των προηγούμενων δεκαετιών οδήγησαν στη ραγδαία ανοικοδόμηση της Αθήνας, η οποία εκφράστηκε κυρίως μέσω της τυπολογίας της αθηναϊκής πολυκατοικίας. Η τυπολογία της πολυκατοικίας κατάφερε να δώσει λύσεις σε αρκετά από τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα της εποχής αλλά φαίνεται, εκτός από λίγες εξαιρέσεις, να απέτυχε στην προσαρμογή της στο μεσογειακό κλίμα και στον μεσογειακό τρόπο ζωής, συχνά αγνοώντας καλύτερα προσαρμοσμένες παλαιότερες τυπολογίες, όπως οι λαϊκές αθηναϊκές κατοικίες, οι οποίες αναπτύσσονταν γύρω από τον χώρο της αυλής.
Ο αύλειος χώρος αποτελούσε τον πυρήνα της αθηναϊκής κατοικίας ανά τους αιώνες, αλλά κατά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, με την επικράτηση της πολυκατοικίας ως κυρίαρχης τυπολογίας του αθηναϊκού αστικού τοπίου, η κλίμακα της πόλης άλλαξε και το κέντρο βάρους της κατοίκησης μετατοπίστηκε κυρίως στην παροχή ανέσεων, τις οποίες δεν παρείχαν οι παλαιότερες μορφές κατοικίας, ξεχνώντας όμως τον τρόπο ζωής τον οποίο αυτές μπορούσαν να προσφέρουν.
Λαμβάνοντας, υπ’ όψιν την υφιστάμενη κλίμακα της πόλης και την ανάγκη για καθ’ ύψος δόμηση, το παρόν έργο επαναπροσδιορίζει την αθηναϊκή πολυκατοικία, θέτοντας ως πυρήνα της κατοίκησης την αυλή και την απόλαυση του μεσογειακού κλίματος.
Η προτεινόμενη πολυκατοικία αναπτύσσεται σε μικρό αστικό κενό, επί της οδού Δημοφώντος στα Άνω Πετράλωνα και αποτελεί μια σύγχρονη επανερμηνεία της αθηναϊκής πολυκατοικίας, με αναφορές τόσο στις λαϊκές αθηναϊκες κατοικίες, όσο και στις πολυκατοικίες του μοντέρνου κινήματος. Το συγκεκριμένο αστικό κενό επιλέχθηκε επειδή το μικρό του μέγεθος και οι έντονες υψομετρικές διαφορές των γειτονικών του κτιρίων, τις οποίες η πρόταση καλείται να γεφυρώσει, αποτελούν μια αρχιτεκτονική πρόκληση.
Βασική παράμετρος του σχεδιασμού είναι κάθε κατοικία να είναι αυτόνομη και να αναπτύσσεται γύρω από τον υπαίθριο χώρο, παραπέμποντας στις λαϊκές αθηναϊκές κατοικίες των προηγούμενων αιώνων. Παράλληλα, οι εναλλαγές επιπέδων και η αίσθηση της αιώρησης, εξασφαλίζουν την οπτική αυτονομία της κάθε κατοικίας, ενώ η σύνδεση με το μοντέρνο παρελθόν της Αθήνας επιτυγχάνεται μέσω μορφολογικών και χρωματικών αναφορών.
Credits & Details
Σχεδιασμός: Παναγιώτης Παπανικολάου
Είδος: Κατοικίες | Έρευνα
Τοποθεσία: Αθήνα
Ημερομηνία: 2021
Panagiotis Papanikolaou carries out a research design project through which he redefines the Athenian Polykatoikia (apartment building). A key aspect of the design aimed to set again the exterior space, the courtyard as a basic element of today’s apartment buildings.
-text by the author
The financial and social circumstances of the past decades led to the rapid urbanization of Athens, that was mostly expressed through the typology of the Athenian polykatoikia (apartment building). The polykatoikia typology managed to provide solutions for several of the financial and social issues of that period, but it seems, that apart from some exceptions, it failed to adjust to the Mediterranean climate and way of life, often ignoring better integrated typologies, such as the old Athenian houses that revolved around the courtyard.
The courtyard has been the core of the Athenian dwelling through the centuries, but during the second half of the 20th century, with polykatoikia being the predominant typology of the Athenian urban fabric, the city scale changed and the focus of housing was mostly shifted towards the provision of modern luxuries, that older houses were unable to provide, often ignoring the way of life that courtyard houses could offer.
Taking into consideration the existing city scale and the need for vertical development, this project redefines the Athenian polykatoikia, by setting the courtyard and the enjoyment of the Mediterranean climate as the core of dwelling.
The proposed apartment building is developed in a small urban void, in Dimofontos street in Ano Petralona and is a contemporary redefinition of the polykatoikia typology, with references to both the Athenian courtyard houses and the modernist apartment buildings of the past decades. This specific urban void was selected because of its small size and the intense level differences of the neighboring buildings that the proposal attempts to bridge, offer a challenging architectural environment.
One of the main parameters of the design, is that every apartment is independent and that it revolves around the exterior space, referring to the old Athenian courtyard houses of the previous centuries. In addition, the level changes and the sense of levitation ensure the optical independency of each residence, while the connection with the city’s modernist past is achieved through morphological and color references.
Plans
Credits & Details
Design: Panagiotis Papanikolaou
Type: Residential | Conceptual | Research
Location: Athens
Date: 2021
READ ALSO: Aeon: Where two worlds meet, South Tyrol-Italy | by Noa* network of architecture