Στα πλαίσια της ενότητας Women In Architecture η υποενότητα ‘Νέα Γενιά Ελληνίδων Αρχιτεκτόνων’ αποσκοπεί στην ανάδειξη των γυναικείων μορφών και θηλυκοτήτων της σύγχρονης ελληνικής αρχιτεκτονικής σκηνής. Μέσα από την ανίχνευση των πολύμορφων και πολύχρωμων μεθοδολογιών έρευνας και δράσης τους, επιχειρείται η σκιαγράφηση του πως αυτές μετασχηματίζουν και αναδιαμορφώνουν το πεδίο της σύγχρονης αρχιτεκτονικής σκέψης και παραγωγής εν γένει.
H Δέσποινα Μυρίδου είναι μια δημιουργός πολυσχιδής και πολυπρόσωπη που αγαπά την παρατήρηση, τον πειραματισμό, τις νέες εμπειρίες και ανακαλύψεις. Ζωγράφος, αρχιτεκτόνισσα, ταξιδεύτρια, fashion designer και ιδρύτρια του Δélta Mi Atelier, η Δέσποινα συνομίλησε με την Μελίνα Αρβανίτη-Πολλάτου για τις αναμνήσεις της, για όσα την εμπνέουν σήμερα, για την υβριδική και συνάμα οικουμενική σχεδιαστική της φιλοσοφία, μεθοδολογία και πρακτική, για το τι σημαίνει για εκείνη ‘αρχιτεκτονική’ αλλά και πως οραματίζεται το μέλλον της.
Μελίνα Αρβανίτη-Πολλάτου: Η ζωγραφική ήρθε στη ζωή σας σε παιδική ηλικία, μόλις 6 ετών. Ποια είναι η πιο δυνατή σας ανάμνηση από εκείνη την εποχή;
Δέσποινα Μυρίδου: Η αλήθεια είναι πως από μικρή με εξίταρε ο πειραματισμός στις τέχνες. Θυμάμαι τον εαυτό μου με χρώματα, χαρτιά, πλαστελίνες, ψαλίδια, κατασκευές, πηλούς. Είχα -και έχω μάλλον- μια δίψα για να γνωρίζω πράγματα και τεχνικές.
Δεν υπάρχει κάτι που θα μου κινήσει το ενδιαφέρον και δεν θα μπω στη διαδικασία να το ψάξω.
Από όλο αυτό το ενδιαφέρον προέκυψε η ενασχόληση μου με τη ζωγραφική. Νομίζω πως η πιο δυνατή μου ανάμνηση στο εργαστήρι ζωγραφικής ήταν η μυρωδιά των χρωμάτων. Θυμάμαι σαν τώρα τον εαυτό μου να μπαίνει στο χώρο και να νιώθει οικεία και μόνο από τη μυρωδιά των χρωμάτων. Νομίζω πως εκεί μέσα ο χρόνος περνούσε τόσο γρήγορα που δεν έβλεπα την ώρα να έρθει το επόμενο μάθημα για να ξαναπάω. Είχα την τύχη μέχρι τα 16 μου -που η δραστηριότητα της ζωγραφικής αντικαταστάθηκε με το σχέδιο για την εισαγωγή μου στην σχολή της αρχιτεκτονικής- να έχω επισκεφθεί διάφορα εργαστήρια με πολλούς και πολύ ενδιαφέροντες δασκάλους και ζωγράφους. Έτσι εξερεύνησα αρκετές τεχνικές. Βέβαια ποτέ δεν σταματάς να μαθαίνεις. Αν με ρωτούσες τώρα, θα ήθελα να συνεχίσω να πηγαίνω σε εργαστήριο για να ξανανιώσω αυτή την ανάμνηση.
ΜΑΠ: Παρίσι και Φλωρεντία για σπουδές Αρχιτεκτονικής. Τι έχει «γράψει» μέσα σας από τη περίοδο αυτή, πως έχει μεταφραστεί στο εδώ και το τώρα του έργου σας και τι αποτελεί, σήμερα, έμπνευση για εσάς;
ΔΜ: Δυο εξαιρετικές εμπειρίες αλλά και πολύ διαφορετικές. Πρόκειται για δυο πόλεις “μουσεία”, γεμάτες ερεθίσματα. Το Παρίσι θα μπορούσα να το χαρακτηρίσω ως μια συμπυκνωμένη γνώση. Η σχολή, η πόλη, οι ποικίλες κουλτούρες, η γλώσσα, ο γρήγορος ρυθμός ζωής, οι μυρωδιές, η χαοτική ρουτίνα, η κουζίνα, το υπόγειο μετρό. Η Φλωρεντία από την άλλη μια πόλη πιο μικρή, γεμάτη ιστορία, που τη βλέπεις στο δρόμο, στα κτίρια, παντού γύρω σου. Μια κουλτούρα σίγουρα πιο κοντά στη δίκη μας, μέσα στην οποία δεν δυσκολεύεσαι να νιώσεις οικεία και να λειτουργείς αυθόρμητα.
Οι δυο αυτές πόλεις μου έχουν δημιουργήσει ένα κράμα ερεθισμάτων και εμπειριών που χωρίς να προσπαθώ βγαίνει στην δουλειά μου. Εικόνες και γνώσεις που ξεπηδούν και βγαίνουν σε κάθε έργο είτε αυτό σχετίζεται με την αρχιτεκτονική είτε με την τέχνη και το ύφασμα.
Αυτό που μου έχουν προσφέρει κατα κύριο λόγο είναι η ικανότητα να βλέπω το κόσμο ως ένα, ως μια οντότητα, νιώθοντας εγώ η ίδια παιδί ενός κόσμου, πολίτης μιας ενιαίας κοινωνίας. Έμπνευση για εμένα αποτελεί οτιδήποτε με βάζει στη διαδικασία, να το παρατηρήσω, να το ψάξω ενδελεχώς, να μην το αφήσω στη μοίρα του, να το πάρω και να το κοιτάξω και από πίσω, να σκεφτώ τι διαφορετικό νόημα θα μπορούσα να του δώσω.
Τίποτα γύρω μας δεν λειτουργεί με ένα και μόνο τρόπο γιατί εμείς οι ίδιοι το βλέπουμε διαφορετικά, ο καθένας με τα δικά του φίλτρα.
ΜΑΠ: Ζωγραφική, αρχιτεκτονική, μόδα. Πως περνάτε από τον καμβά στο σχέδιο ή το ύφασμα; Η διαδικασία είναι αφαιρετική ή προσθετική;
ΔΜ: Η σχέση τους νομίζω πως λειτουργεί αλυσιδωτά. Δουλεύοντας το κάθε ένα από αυτά δεν τα ξεχωρίζω. Στο ένα “εισβάλει” το άλλο και προσδίδει νέες οπτικές γωνίες και χαρακτηριστικά. Ζωγραφίζοντας ένα έργο αναρωτιέμαι πως αυτό θα φαινόταν πάνω σε ύφασμα. Για μένα αυτό είναι σαν ένα ατελείωτο παιχνίδι που λειτουργεί vice-versa.
Ωστόσο πιστεύω πως όλα σίγουρα ξεκινούν από την αρχιτεκτονική. Όλα γύρω μας είναι αρχιτεκτονική. Το ανθρώπινο σώμα, το χαρτί, ο καμβάς, το ύφασμα.
Κάπου εκεί μπαίνει το χρώμα, η γραμμή, το πάχος, η υφή, η αίσθηση, το μέσο. Και έτσι γεννιέται το αποτέλεσμα. Πιστεύω πως η διαδικασία είναι προσθετική. Αφηρημένη και παράλληλη σίγουρα, αλλά προσθετική.
ΜΑΠ: Η παρουσίαση των συλλογών του Δélta Mi Atelier έχει μια αρκετά «δική σας» αισθητική εφόσον τις περισσότερες φορές συναντάμε το όνομά σας, εκτός από το σχεδιασμό, στην καλλιτεχνική διεύθυνση, το styling ακόμα και τη φωτογράφηση της κάθε σειράς. Ποιος είναι ο πυρήνας της σχεδιαστικής σας φιλοσοφίας και πως συνδυάζετε τα επιμέρους κομμάτια μεταξύ τους;
ΔΜ: Η ιδέα του brand καθώς και η ενασχόληση μου με τη μόδα και το ύφασμα ήταν κάτι στο οποίο “εισέβαλα” αυτοδίδακτα και πειραματικά. Παίρνοντας έμπνευση από όλα όσα έχω μάθει και ζήσει μέσα στην σχολή της αρχιτεκτονικής αλλά και ζώντας σε δύο πόλεις ορόσημα για τη μόδα, “χτίζω” τα επιμέρους κομμάτια του κάθε project; την καλλιτεχνική διεύθυνση, to styling, τη φωτογράφηση.
Σίγουρα έχω συνεργαστεί με επαγγελματίες του κάθε είδους στις διάφορες φωτογραφήσεις αλλά πολλές φορές οι ιδέες και το στήσιμο προκύπτουν τόσο αυθόρμητα που αναλαμβάνω δράση και μπαίνω εγώ στο ρόλο αυτό. Η ταυτότητα και το μέλλον του brand είναι κάτι που ακόμη βρίσκεται υπό εξέλιξη και έρευνα οπότε η συμμετοχή μου στις επιμέρους διαδικασίες είναι αναπόφευκτη αλλά και αναγκαία.
Οι σταθερές του πυρήνα αυτού είναι η καλαισθησία, η ισορροπία, ο σεβασμός προς το περιβάλλον, η ανάγκη για ομαδική δουλειά, οι φρέσκες και καινοτόμες ιδέες.
ΜΑΠ: Ένα αρκετά ενδιαφέρον στοιχείο, στη παρουσίαση των συλλογών, είναι η επιλογή τοποθεσίας για κάθε φωτογράφηση. Επιβλητικά κτήρια, παρθένα φυσικά τοπία, αδρές υλικότητες και διακοσμητικά μοτίβα πρωταγωνιστούν στα κάδρα εναλλάξ. Μιλήστε μας περισσότερο για τη σημασία του τόπου και του τοπίου στη σκηνοθεσία του Δélta Mi Atelier.
ΔΜ: Η σκηνογραφία και η τοποθέτηση μίας ιδέας σε ένα χώρο αποτελεί πολυ βασικό κομμάτι του κάθε project για εμένα. Ο χώρος κάθε φορά συμβολίζει κάτι ή έρχεται να συμπληρώσει το concept. Το προιόν υπάρχει αλλά η σκηνή έρχεται να δώσει νόημα στο κάδρο της φωτογραφίας, να το πλαισιώσει. Λειτουργεί σαν επίλογος στην ιστορία που έχω να πω. Υλικά, γεωμετρίες, κάθετες, οριζόντιες, υφές; όλα συμπληρώνουν το εκάστοτε παζλ.
Σε κάθε project τίποτα δεν έρχεται να προστεθεί τυχαία, υπάρχει πάντα το πίσω κείμενο, μια έννοια, μια σημασία.
Το μάρμαρο ως φυσικό στοιχείο αλλά και σκληρό, άκαμπτο, με σκιάσεις και σπασίματα. Το ηλιοτρόπιο, ως λουλούδι, κίτρινο, χαρούμενο, σε ένα συγκεκριμένο ύψος, με μία κατεύθυνση δοσμένη από τον ήλιο, το φως. Οι κήποι Boboli στη Φλωρεντία, η αρχιτεκτονική, ο χώρος, η ιστορία, το παρελθόν. Η “ριγέ” κολόνα στο Παρίσι, σαν νοσταλγία, σαν γεωμετρία, σε διάφορα ύψη, σε επανάληψη. Όλα συμβολίζουν κάτι και προσδίδουν ένα χαρακτήρα.
ΜΑΠ: Η αρχιτεκτονική είναι μια τέχνη πολυδιάστατη και πολυεπίπεδη. Αρχιτεκτονική είναι το απτό, το τρισδιάστατο, το «πραγματικό» και αρχιτεκτονική είναι το άυλο, το δυσδιάστατο, το «φαντασιακό». Πως έχει διαμορφωθεί μέχρι σήμερα, μέσα από το έργο σας, η δική σας αντίληψη περί αρχιτεκτονικής;
ΔΜ: Αυτό ακριβώς το συστατικό της αρχιτεκτονικής είναι αυτό που με μαγεύει σε αυτήν, η αμφίρροπη έννοια της, η τέχνη και η επιστήμη, το υποκειμενικό και το αντικειμενικό, οι ατελείωτες λύσεις, το άπειρο. Η αίσθηση ότι τα πάντα γύρω μας είναι αρχιτεκτονική είναι κάτι που με τα χρόνια έχει εδραιωθεί στο μυαλό μου όσον αφορά την αρχιτεκτονική μου αντίληψη.
Θεωρώ ότι είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας και η έλλειψη αυτής λόγος της όποιας παρακμής βιώνουμε στις πόλεις μας.
Η αρχιτεκτονική είναι η αισθητική, η ισορροπία; ακόμη και η ανάγκη να εργαζόμαστε ομαδικά, με πλάνο, με μελέτη και συνάμα αυθόρμητα. Νιώθω ότι πρόκειται για μία επιστήμη ή και αρχή που θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία. Σίγουρα θα ζούσαμε πιο όμορφα και γαλήνια εάν κάτι τέτοιο γινόταν πραγματικότητα. Πολύ ρομαντική και ουτοπική σκέψη αλλά είναι κάτι που το πιστεύω πολύ.
ΜΑΠ: Αρχιτέκτονας, ζωγράφος, fashion designer, καλλιτέχνις: πως αυτοπροσδιορίζεστε, σήμερα, και πως οραματίζεστε τη πρακτική σας στο μέλλον;
ΔΜ: Σήμερα αυτοπροσδιορίζομαι με όλα τα παραπάνω και ερευνώ, παρατηρώ; νιώθοντας την ανάγκη να τα εξελίξω. Φαντάζομαι το μέλλον μου με δύο παράλληλες ταυτότητες; μέλος μιας ομάδας, μιας co-operativa με ποικίλες δραστηριότητες στο ευρύτερο φάσμα της αρχιτεκτονικής και της τέχνης αλλά και ως μονάδα, ακολουθώντας ένα ατομικό μονοπάτι.
Νιώθω ότι η εποχή που ακολουθεί θα είναι πλήρως υβριδική, θα απαιτεί ανθρώπους αφυπνισμένους, με κεραίες μόνιμα ενεργές για νέες προκλήσεις, για ομαδικά projects με χαρακτήρα σίγουρα πιο ευέλικτο, μέσα σε ένα κάδρο πολύ πιο φιλελεύθερο και χωρίς συγκεκριμένη ταυτότητα.
Ωστόσο αυτό δεν μπορεί να λειτουργήσει εφόσον δεν υπάρχει η ατομική εξέλιξη. Όνειρο και όραμα μου είναι η δημιουργία ενός χώρου με πολλές ιδιότητες, με πολλούς ανθρώπους που έχουν να ρίξουν ιδέες στο τραπέζι, με επισκέπτες που διψούν να δουν, να μάθουν, να μοιραστούν, να ακούσουν. Ένας χώρος που θα μεταδίδεται πολιτισμός, θα γεννιούνται ιδέες.
Όραμα μου είναι να φτάσουμε στο σημείο να πάρουμε αυτό που έχουμε και να το πάμε ένα βήμα παρακάτω. Η γενιά μας να φέρει τη γνώση και να την κάνει πράξη. Να μετατρέψουμε το έδαφος απο άγονο σε γόνιμο. Και πιστεύω πως η αρχιτεκτονική μπορεί να το καταφέρει αυτό.
ΜΑΠ: Υπάρχει, κατά την άποψη σας, «γυναικεία» αρχιτεκτονική ή τέχνη και αν ναι, πως την αντιλαμβάνεστε; Ως την αρχιτεκτονική/τέχνη που παράγεται από γυναίκες ή υπάρχουν αρχιτεκτονικές/καλλιτεχνικές ποιότητες εγγενώς θηλυκές;
ΔΜ: Για εμένα υπάρχει ο άνθρωπος και το έργο που προσφέρει/παράγει στην κοινωνία. Σίγουρα το φύλο μπορεί να δώσει στοιχεία και χαρακτήρα άλλα δεν πιστεύω πως πρέπει η αρχιτεκτονική να περιορίζεται σε αυτό ή ακόμη και να μπαίνει σε καλούπια.
Για εμένα στην αρχιτεκτονική όπως και στην τέχνη προστίθενται στοιχεία και χαρακτηριστικά με βάση τις γνώσεις, τα ερεθίσματα, τα βιώματα, τις παραστάσεις και τον χαρακτήρα ανεξαρτήτως φύλου.
Μπορεί ένας άνθρωπος να είναι ρομαντικός, εγωιστής, πραγματιστής, ρεαλιστής, ευαίσθητος, κυνικός, αυστηρός, τελειομανής, με ανάγκη για ουτοπία ή δυστοπία και άλλα πολλά. Πιστεύω πως αυτά είναι στοιχεία που προσδίδουν σε ένα έργο και αυτά είναι ανεξάρτητα από το φύλο.
Δείτε την αναλυτική παρουσίαση του Δélta Mi Atelier στο Archisearch, εδώ!
Δείτε τη διπλωματική εργασία της Δέσποινας Μυρίδου, εδώ!
READ ALSO: Η Διάσταση του Γυναικείου Φύλου στην Αρχιτεκτονική | Ερευνητική εργασία από την Ειρήνη Μιχαέλα Σαπουνά