Αφού παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Γερμανικό Μουσείο Αρχιτεκτονικής στη Φρανκφούρτη, η έκθεση “Κυρία Αρχιτέκτων [Frau Architekt] _ Ένας αιώνας και πλέον: Γυναίκες στην Αρχιτεκτονική” έρχεται από τις 10 Μαίου έως τις 10 Ιουνίου 2021 στην Αθήνα, στο χώρο του Goethe-Institut Athen, με την προσθήκη του Ελληνικού Κεφαλαίου γυναικών στην Αρχιτεκτονική, σε επιμέλεια της αρχιτέκτονος, ιστορικού τέχνης και αρχαιολόγου Χριστίνας Παπαδημητρίου. Την προσαρμογή σχεδιασμού έκθεσης για την Αθήνα επιμελήθηκε το Grace Studio Athens.
Η έκθεση αναπτύσσει τη θεματική μέσα από 18 πορτρέτα γυναικών αρχιτεκτόνων, 12 από τη Γερμανία και 6 από την Ελλάδα, μεταξύ των οποίων η Αλεξάνδρα Πασχαλίδου Μωρέτη, η Μαρίκα Ζαγορισίου, η Αναστασία Τζάκου, η Έλλη Νικολαΐδου Βασιλικιώτη, η Σουζάνα Αντωνακάκη και η Ρένα Σακελλαρίδου. Σκοπός της έκθεσης είναι να εξετάσει το έργο, την ιστορία, τη τωρινή κατάσταση, την καθημερινή πραγματικότητα και τον αγώνα αυτών των γυναικών για εδραίωση ίσων επαγγελματικών ευκαιριών πραγματώνοντας, σταδιακά, μια ιστοριογραφική αναθεώρηση που θα εμπλουτίσει την αντίληψή μας για τη σύγχρονη αρχιτεκτονική.
-κείμενο από τους δημιουργούς
Η Το Goethe-Institut Athen παρουσιάζει γυναίκες αρχιτέκτονες στη Γερμανία και την Ελλάδα. Γυναίκες που επηρέασαν με τρόπο ουσιαστικό την αρχιτεκτονική και εξακολουθούν και σήμερα να δίνουν το στίγμα τους.
Η έκθεση εξετάζει την ιστορία αλλά και τη τωρινή τους κατάσταση, τα επιτεύγματά τους, την καθημερινή τους πραγματικότητα αλλά και τον αγώνα τους για εδραίωση ίσων επαγγελματικών ευκαιριών.
Η έκθεση αναπτύσσει τη θεματική με 18 πορτρέτα, 12 από τη Γερμανία και 6 από την Ελλάδα. Ξεκινά με τις πρωτοπόρους που γύρω στο 1900 ήταν οι πρώτες γυναίκες που σπούδασαν Αρχιτεκτονική και πρωτοστάτησαν στην προσπάθειά τους να εδραιωθούν σε ένα ανδρικό τότε επάγγελμα. Ολοκληρώνεται με την ιστορία της αρχιτεκτονικής την περίοδο μετά την Πτώση του Τείχους και με υποδειγματικές πρωταγωνίστριες του κλάδου από το Βερολίνο και την Αθήνα.
Μέσα από πορτρέτα, δείγματα έργων αλλά και προσωπικές ιστορίες γυναικών αρχιτεκτόνων από τη Γερμανία και την Ελλάδα, ο ρόλος των γυναικών στην αρχιτεκτονική αποκτά την ορατότητα που του άξιζε. Αυτά τα πορτρέτα αποτελούν στιγμιότυπα της ιστορίας της γυναικείας παρουσίας σε ένα επάγγελμα – την αρχιτεκτονική – και μέρος της ιστορίας της αρχιτεκτονικής του 20ου και των αρχών του 21ου αιώνα τόσο στη Γερμανία όσο και στην Ελλάδα. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Γερμανικό Μουσείο Αρχιτεκτονικής στη Φρανκφούρτη (DAM) και τον Μάιο εγκαινιάζεται στην Αθήνα με την προσθήκη του Ελληνικού Κεφαλαίου.
“Το Ελληνικό Κεφάλαιο της Έκθεσης FRAU ARCHITEKT, κατ’αναλογία του γερμανικού, εξετάζει τη μακρά ιστορία της γυναικείας παρουσίας στην αρχιτεκτονική στην Ελλάδα μέσα από την παρουσίαση έξι Ελληνίδων αρχιτεκτόνων και των έργων τους. Συγκεκριμένα παρουσιάζεται το έργο της Αλεξάνδρας Πασχαλίδου Μωρέτη, Μαρίκας Ζαγορισίου, Αναστασίας Τζάκου, Έλλης Νικολαΐδου Βασιλικιώτη, Σουζάνας Αντωνακάκη και Ρένας Σακελλαρίδου. Η παρουσίαση των έργων τους φωτίζει πτυχές της ιστορίας των γυναικών στην αρχιτεκτονική, της ιστορίας της αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα αλλά της ιστορικής πορείας της χώρας στη διάρκεια των τελευταίων 100 ετών”, αναφέρει η επιμελήτρια του Ελληνικού Κεφαλαίου της έκθεσης Χριστίνα Παπαδημητρίου.
Αυτή η έκθεση αποτελεί μέρος μιας πρόσφατης ευρύτερης διεθνούς πρωτοβουλίας για την αναθεώρηση της σύγχρονης αρχιτεκτονικής ιστορίας, προκειμένου να αποτυπωθεί δικαιότερα η συμβολή των γυναικών.
H ιστοριογραφική αναθεώρηση σταδιακά θα εμπλουτίσει την αντίληψή μας για τη σύγχρονη αρχιτεκτονική.
Ταυτόχρονα όμως θέτει νέα θεωρητικά προβλήματα που περιστρέφονται κυρίως γύρω από τον τρόπο με τον οποίο οφείλουμε να προσεγγίσουμε αυτή την συνεισφορά. Υπάρχει μια γυναικεία προσέγγιση στην αρχιτεκτονική ή αυτή η κατηγοριοποίηση αποτελεί ένα νέο εμπόδιο προς τη χειραφέτηση;
“Η πρώτη Αρχιτεκτονική Σχολή στην Ελλάδα ιδρύθηκε το 1917 στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) και ήδη το 1919 βρίσκουμε εκεί φοιτήτρια την πρώτη Ελληνίδα αρχιτέκτονα, την Ελένη Κανελλοπούλου Πατρικίου”, καταγράφει η Χριστίνα Παπαδημητρίου και συνεχίζει λέγοντας, “Από τότε, και ειδικά από το έτος 1932, άρχισε η αδιάλειπτη παρουσία γυναικών στη Σχολή. Αυτό δεν ήταν τυχαίο, καθώς το πρώτο τέταρτο του 20ου αιώνα αποτελεί μια σημαντική εποχή για την Ελλάδα. Ήταν η εποχή που η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, ο φεμινισμός, και η μοντέρνα Αρχιτεκτονική άνοιξαν το δρόμο για νέες προοπτικές. Στα γυμνάσια θηλέων καθηγητές με προοδευτικές ιδέες διεύρυναν τους ορίζοντες των μαθητριών τους για το μέλλον και τον ρόλο της γυναίκας στην κοινωνία. Ο αριθμός των φοιτητριών αρχιτεκτονικής αυξανόταν σταδικά χρόνο με τον χρόνο μέχρι να φτάσει στα σημερινά επίπεδα που το ποσοστό των νεαρών γυναικών ξεπερνά το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών. Στις φοιτήριες του ΕΜΠ, προστέθηκαν από το 1957 και οι φοιτήτριες του νεοιδρυθέντος τμήματος αρχιτεκτονικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και ορισμένες, λίγες αρχικά, απόφοιτες ξένων σχολών.”
Αναφερόμενη στην επαγγελματική σταδιοδρομία των Ελληνίδων αρχιτεκτόνων η Χριστίνα Παπαδημητρίου σημειώνει: “Οι περισσότερες Ελληνίδες αρχιτέκτονες που αποφοίτησαν πριν και κατά τη διάρκεια του πολέμου σταδιοδρόμησαν στο δημόσιο και ελάχιστες στο ελεύθερο επάγγελμα, όπου πάντα εργάζονταν σε συνεργασία με άνδρες συναδέλφους. Από το 1950 και μετά όμως άρχισαν να αναπτύσουν όλο και πιο πλούσια δραστηριότητα με τα δικά τους ιδιωτικά γραφεία. Ένας άλλος τομέας που ανοίχτηκε για τις γυναίκες ήταν η ακαδημαϊκή σταδιοδρομία με την Αναστασία Τζάκου να αποτελεί την πρώτη γυναίκα Αρχιτέκτονα που εξελέγη Τακτική Καθηγήτρια στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ.”
Η Αλεξάνδρα Πασχαλίδου Μωρέτη, γεννημένη το 1912 στην Κωνσταντινούπολη, πέρασε πρώτη μεταξύ 600 υποψηφίων το 1932 στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, μοναδική κοπέλα ανάμεσα σε 25 αγόρια. Ήταν η έβδομη κατά σειρά γυναίκα που αποφοίτησε από την Αρχιτεκτονική το 1936. Την ίδια χρονιά επιλέχτηκε από τον Δημήτρη Πικιώνη να στελεχώσει την πρώτη ομάδα αρχιτεκτόνων που μελέτησε την παραδοσιακή αρχιτεκτονική σε περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας, της Ηπείρου και της Θεσσαλίας, για το Σύλλογο της Ελληνικής Λαικής Τέχνης.
To 1938 σχεδίασε για λογαριασμό του Υφυπουργείου Τύπου και Τουρισμού το Ελληνικό Περίπτερο στη Διεθνή Έκθεση του Βερολίνου. Το 1939 σχεδίασε και επιμελήθηκε μαζί με το σύζυγό της Δημήτρη Μωρέτη το ελληνικό περίπτερο στην Παγκόσμια έκθεση της Νέας Υόρκης και βραβεύονται από τον δήμαρχο της πόλης.
Την εποχή της κατοχής πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Μεταπολεμικά σε συνεργασία με τον άνδρα της εργάστηκε για την ανασυγκρότηση των ξενοδοχείων της Ρόδου και των εγκαταστάσεων της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης. Από το 1950 και μέχρι το 1969, όταν και δήλωσε την παραίτησή της λόγω δικτατορίας, μελέτησε με τον Δημήτρη Μωρέτη 135 ελληνικά Περίπτερα σε διάφορες πόλεις του κόσμου ως αρχιτέκτων του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και αργότερα του Υπουργείου Εμπορίου.
Με τρόπο οικονομικό προσπάθησαν να έχουν τα καλύτερα επιδιωκόμενα αποτελέσματα για την προβολή της Ελλάδας στο εξωτερικό. Στην καλή εμφάνιση των περιπτέρων συνέβαλε και το φωτογραφικό υλικό γνωστών φωτογράφων όπως της Nelly’s, Βούλας Παπαιωάννου και Δημήτρη Χαρισιάδη. Παράλληλα με την προώθηση των ελληνικών προιόντων, στα περίπτερα προέβαλαν και Έλληνες καλλιτέχνες όπως ο Κωνσταντίνος Παρθένης, Γεράσιμος Στέρης, Νίκος Εγγονόπουλος, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Σπύρος Βασιλείου.
Δημοσίευσε σειρά άρθρων και μελετών,έδωσε πολλές διαλέξεις καθώς και έντυπες, ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές συνεντεύξεις με θέματα σχετικά με τη γυναίκα, τις Διεθνείς και Παγκόσμιες Εκθέσεις και την ελληνική αρχιτεκτονική, παραδοσιακή και σύγχρονη.
Μαρίκα Ζαγορισίου (1921-2014) | Ανάμεσα στην Έρευνα και το Σχεδιασμό
Η Μαρίκα Ζαγορίσίου γεννήθηκε στην Καβάλα το 1921. Το 1938 πέρασε στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου απ’ όπου αποφοίτησε το 1943. Φοιτήρια ακόμη άρχισε να εργάζεται στο Δήμο Αθηναίων ως βοηθός του Κώστα Μπίρη. Από το 1942 συμμετείχε ως υπάλληλος του Υπουργείου Δημοσίων Έργων στην απογραφή των καταστροφών του πολέμου ενώ από το 1946 στο Υφυπουργείο Ανοικοδομήσεως μελέτησε πολεοδομικά σχέδια και τύπους κατοικιών για κατεστραμένους οικισμούς.
Το ίδιο χρονικό διάστημα συμμετείχει στην ομάδα αρχιτεκτόνων που υπό την εποπτεία του Δημήτρη Πικιώνη αποτύπωνε κτήρια παραδοσιακής αρχιτεκτονικής για τον Σύλλογο Ελληνική Λαική Τέχνη. Την δεκαετία του 1940 άρχισε επίσης να μελετά, ως ιδιώτης ερευνητής, τη λαϊκή αρχιτεκτονική της Kρήτης και της Λέσβου και να αποτυπώνει τα καπνοχώρια της Καβάλας.
Το 1951 μεταφέρθηκε στον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού (ΕΟΤ) στην ομάδα σχεδιασμού του Χ. Σφαέλλου, προϊστάμενο τότε της Τεχνικής Υπηρεσίας. Παράλληλα αναλάμβανε και ιδιωτικά έργα. Τα Υπουργεία ανταγωνίζονταν τότε για την απόκτηση αξιόλογων μηχανικών γι’αυτό τους επιτρεπόταν να κάνουν και ιδιωτικά έργα, ώστε να μην έχουν κίνητρο να εγκαταλείψουν την Υπηρεσία τους.
Το 1955 διορίστηκε στο γραφείο Δοξιάδη. Εκεί ασχολήθηκε με οικιστικές έρευνες αλλά και πολεοδομικές και κτηριολογικές μελέτες στην Ελλάδα, στο Ιράκ, το Πακιστάν, τη Ζάμπια, τις ΗΠΑ και αλλού. Το 1969 μεταφέρθηκε στο Αθηναικό Κέντρο Οικιστικής ως υπεύθυνη προϊσταμένη του ερευνητικού προγράμματος Αρχαίες Ελληνικές Πόλεις.
Το 1975 επέστρεψε στον ΕΟΤ στο πρόγραμμα μετατροπής αξιόλογων παραδοσιακών οικοδομών σε ξενώνες ενώ από το 1978 μελέτησε τις διεθνείς προδιαγραφές ξενοδοχιακών εγκαταστάσων και πρότεινε τη βελτίωση των αντίστοιχων του ΕΟΤ.
Οι ερευνές της αποτελούν μοναδικά τεκμήρια μεθοδολογίας και επιστημονικής γνώσης μέσα από μια βαθιά ανθρώπινη ματιά. Το 1998 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για τα βιβλία της Λαϊκή Aρχιτεκτονική στην Kρήτη και Παραδοσιακή Aρχιτεκτονική της Δημητσάνας.
Έλλη Νικολαΐδου Βασιλικιώτη (1923-2016) | Κομψότητα και Κοινωνική Κατοικία
Η Έλλη Νικολαΐδου Βασιλικιώτη γεννήθηκε στη Κέρκυρα το 1923 και μετακόμισε σε νεαρή ηλικία στην Αθήνα. Μετά από προτροπή του γυμνασιάρχη της, σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Ως φοιτήτρια στα χρόνια της κατοχής είχε καθηγητές της, ανάμεσα σε άλλους, τον Θ. Βαλεντή, τον Ν. Χατζηκυριάκο Γκίκα, τον Κ. Κιτσίκη, και τον Λ. Λαμέρα. Έλαβε το δίπλωμά της το 1948 με άριστα.
Για οικογενειακούς λόγους, έγινε δημόσιος υπάλληλος στο Υπουργείο Δημοσίων Έργων φτάνοντας στο βαθμό του Τμηματάρχη της Διευθύνσεως Οικιστικής και Κατοικίας. Εκεί μελέτησε, έκανε την επίβλεψη και οργάνωσε της κατασκευή πολυάριθμων συγκροτημάτων κατοικιών για χαμηλά εισοδήματα σε όλη την Ελλάδα. Κύριως στόχος της ήταν η δημιουργία κατοικιών που προσφέρουν στον χρήστη το ποιοτικότερο δυνατό αρχιτεκτονικό αποτέλεσμα με τα διαθέσιμα μέσα. Συμμετείχε ως συγγραφέας και αρχιτέκτονας μελετητής στην ιστορική έκδοση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας “Η Κατοικία στην Ελλάδα του 1975”.
Το διασημότερο κτήριο που σχεδιάσε είναι η πολυκατοικία ΑΣΥΡΜΑΤΟΥ στα Πετράλωνα (1967), που ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών έκρινε ώς ένα από τα πιο σημαντικά κτίρια των Αθηνών.Στο συγκρότημα εγκαταστάθηκαν οικογένειες που ζούσαν σε τρώγλες στην περιοχή. Ενδιαφέρουσα είναι η προσαρμογή του κτιρίου στο καμπύλο οικόπεδο και την έντονη κλίση της πλαγιάς του Φιλοπάππου. Παράλληλα, αξιοποιώντας τη θέα προς τον Φαληρικό Κόλπο, το κεντρικό τμήμα του δεύτερου επιπέδου διαμορφώθηκε σε εξώστη στον οποίο η πρόσβαση γίνεται μέσω μιας γέφυρας.
Στο Υπουργείο ανέλαβε την επικοινωνία με τους Διεθνείς Οργανισμούς, όπως τα Ηνωμένα Έθνη και την Οικονομική Επιτροπή Ευρώπης. Για την δράση της αυτή τιμήθηκε με διάφορα βραβεία, με πιο σημαντικό το μετάλλιο Ειρήνης των Ηνωμένων Εθνών. Από την Ένωση Διπλωματούχων Ελληνίδων Μηχανικών βραβεύτηκε ως μία από τις πρώτες γυναίκες μηχανικούς.
Αναστασία Τζάκου (1928 – 2015) | Η Πρώτη Γυναίκα Καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής
Γεννήθηκε στο Θεσπρωτικό Πρεβέζης το 1928 αλλά πολύ σύντομα η οικογένειά της μετακόμισε στην Αθήνα. Το 1947 άρχισε τις σπουδές της στη Σχολή Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ. Αποφοίτησε το 1952 και με σύσταση του καθηγητή Δημήτρη Πικιώνη έλαβε το 1954 υποτροφία μέσω του οργανισμού «Save the Children» για μετεκπαίδευση στη Γαλλία. Εκεί παρακολούθησε επί οκτώ μήνες σεμινάρια διακοσμητικής στην ιδιωτική σχολή «Centre National des Ateliers Educatifs». Συγχρόνως παρακολούθησε μαθήματα Αισθητικής και Ιστορίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Στο Παρίσι άρχισε να εργάζεται ως αρχιτέκτονας σε σημαντικά αρχιτεκτονικά γραφεία: δύο μήνες στο γραφείο Michelin-Audigier, δεκαπέντε μήνες στο γραφείο Guy Lagneau – Michel Weil και εννέα μήνες στο γραφείο J. Dubuisson.
Το 1957 επέστρεψε στην Ελλάδα και προσελήφθει στο γραφείο Δοξιάδη, όπου εργάστηκε στο σχεδιασμό έργων στο Ιράκ, το Λίβανο και τη Συρία. Μετά από πρόσκληση του Κωνσταντίνου Δεκαβάλλα, ξεκίνησε το 1960 τη συνεργασία της με την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας (Ε.Τ.Ε.) αποτελώντας μέλος της Τεχνικής Υπηρεσίας της και συντελώντας με τα έργα της στην ανανέωση της αρχιτεκτονικής των κτηρίων γραφείων της Τράπεζας.
Παράλληλα εργαζόταν και ως ελεύθερη επαγγελματίας αναλαμβάνοντας με το γραφείο της κυρίως μελέτες κατοκιών. Η συνεισφορά της υπήρξε σημαντική και στον τομέα του επίπλου και της εσωτερικής διακόσμησης. Την αγάπη της για τη λεπτομέρεια, όπως δήλωνε η ίδια, την όφειλε στον Δημήτρη Πικιώνη, που την έμαθε να αντιδρά με ευαισθησία ως αρχιτέκτονας σε κάθε συνθετικό πρόγραμμα, μεγάλο ή μικρό.
Το 1976 ορκίστηκε διδάκτορας του ΕΜΠ. Με τον Χαράλαμπο Μπούρα ως επιβλέποντα καθηγητή, η διδακτορική της διατριβή είχε ως θέμα τους οικισμούς στη Σίφνο. Ήταν η πρώτη γυναίκα αρχιτέκτονας που εξελέγη Τακτική Καθηγήτρια στο ΕΜΠ ανοίγοντας τον δρόμο για μεγαλύτερη ισότητα στη στελέχωση της Σχολής. Η ακαδημαϊκή της καριέρα ξεκίνησε το 1960 όταν διορίστηκε βοηθός, και σύντομα επιμελήτρια, στην έδρα Κτηριολογίας της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ. Στο ίδιο ίδρυμα εκλέχτηκε το 1981 Καθηγήτρια στη νέα έδρα Κτηριολογίας και Συνθέσεων.
Σουζάνα Αντωνακάκη (1935-2020) | Με τη Δυναμική της Ηπιότητας
Η Σουζάνα Αντωνακάκη γεννήθηκε το 1935 στην Αθήνα. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Αποφοιτώντας το 1959, ξεκίνησε τη συνεργασία της με το Δημήτρη Αντωνακάκη. Ήταν ιδρυτικό μέλος του αρχιτεκτονικού γραφείου Atelier 66 (1965-1986), και του Α66 (1986-2020). Στο πλαίσιο του Atelier 66, επέμεινε να έχει την πλήρη ευθύνη για το σχεδιασμό και την κατασκευή ορισμένων έργων με την εκφρασμένη πρόθεση να κανονικοποιήσει την αρχιτεκτονική ως επάγγελμα και για γυναίκες.
Το 1971 μετείχει στο Δ.Σ. του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων, ενώ το 1980 εκλέχτηκε πρόεδρος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος. Από αυτή τη θέση, διοργάνωσε εκδηλώσεις μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν η έκδοση Οδηγός Κατοικίας και το διεθνές συνέδριο για τα 50 χρόνια από το 4ο συνέδριο των CIAM του 1933 στην Αθήνα.
Μετά από πρόσκληση του καθηγητή Herman Hertzberger, υπήρξε μέλος της διδακτικής ομάδας στο International Design Seminar στην Αρχιτεκτονική Σχολή του TU Delft (1987) και στο Split (1988). Δίνοντας έμφαση στην ανάπτυξη και στην καλλιέργια του κοινού της Αρχιτεκτονικής, από το 1998 έως το 2009 αρθρογραφούσε τακτικά στην εφημερίδα τα ΝΕΑ στην στήλη Τρίτη Άποψη.
Το έργο της στο πλαίσο του Atelier 66 εκτιμήθηκε στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για την πρωτοτυπία και την ιδιαιτερότητά του. Το 1981 το έργο της εκτίθεται για πρώτη φορά στο εξωτερικό στο Ελληνικό φεστιβάλ στην Ολλανδία- TU Delft. Έκτοτε έργα του Atelier 66 έχουν επίσης παρουσιαστεί σε εκθέσεις και εκδηλώσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Αυστρία, την Ελβετία, την Κύπρο, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και το Βέλγιο. Τo 2014, συμμετέχει μαζί με σημαντικούς διεθνείς αρχιτέκτονες στην έκθεση Habiter le Μythe Μediterraneen στο Hotel des Arts (Toulon, Γαλλία). Ήταν επίτιμη διδάκτωρ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου καθώς και του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου.
Ο Kenneth Frampton, από τους σημαντικότερους θεωρητικούς της αρχιτεκτονικής, στο βιβλίο Μία Κριτική Ιστορία της Μοντέρνας Αρχιτεκτονικής αναγνωρίζει τη συμβολή της Σουζάνας και του Δημήτρη Αντωνακάκη στη διαμόρφωση του Κριτικού Τοπικισμού, δηλαδή μιας αρχιτεκτονικής προσέγγισης που γεφυρώνει το διεθνή μοντερνισμό με την τοπική πολιτισμική ταυτότητα. Ο ίδιος είχε την επιμέλεια και της μονογραφίας Atelier 66: The Work of Dimitris and Suzana Αntonakakis, εκδόσεις Rizzoli-New York υπογραμμίζοντας τη σημασία του έργου τους για ένα παγκόσμιο κοινό.
Ρένα Σακελλαρίδου | Γυναίκα αρχιτέκτονας σήμερα
Η Ρένα Σακελλαρίδου σπούδασε αρχιτεκτονική στη Θεσσαλονίκη (πτυχίο Αρχιτεκτονικής, ΑΠΘ), στο Βανκούβερ (MArch UBC) και στο Λονδίνο (Ph.D Bartlett School of Architecture and Planning UCL). Είναι Καθηγήτρια Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού στη Σχολή Αρχιτεκτονικής του ΑΠΘ. Ασκεί την αρχιτεκτονική, γράφει για την αρχιτεκτονική σύνθεση, μελετά τη δημιουργικότητα και διδάσκει αρχιτεκτονικό σχεδιασμό. Είναι συγγραφέας του βιβλίου Mario Botta. Architectural Poetics (Thames and Hudson, 2001 και Rizzoli, 2000 στα ιταλικά) και της μονογραφίας Agemar: Sea Voyage (Hatje Cantz, 2019).
Το 1982 συν-ίδρυσε με τον Μόρφω Παπανικολάου το αρχιτεκτονικό γραφείο SPARCH με γραφεία στη Θεσσαλονίκη και αργότερα στην Αθήνα. Το RENA SAKELLARIDOU SPARCH είναι το ανεξάρτητο αρχιτεκτονικό γραφείο της στην Αθήνα με ισχυρή διεθνή φήμη και παρουσία.
Το πρώτο κτίριο, ένα δημαρχείο, οδήγησε σε μια σειρά από μεγάλα έργα, όπως η επέκταση της βιβλιοθήκης του ΑΠΘ, το Μέγαρο Καράτζα, τα γραφεία της Εθνικής Ασφαλιστικής, η Πύλη στον Αστέρα Βουλιαγμένη, το Κέντρο Φυσικής Πλάσματος και Laser, και ως RS SPARCH στο Σπίτι σε Κήπο και πιο πρόσφατα στο Agemar και στο Element. Το γραφείο έχει πάρει μέρος σε πολλές εκθέσεις αρχιτεκτονικής, όπως στη Μπιενάλε της Βενετίας, στη Τριενάλε του Μιλάνου, στο Γερμανικό Μουσείο Αρχιτεκτονικής στη Φρανκφούρτη (DAM), στο κέντρο NAi στο Ρότερνταμ, στη RIBA στο Λονδίνο, καθώς και στο Παρίσι, το Μόντρεαλ, το Τόκιο, τη Βαρκελώνη και τη Μόσχα. Επίσης έχει τιμηθεί με διεθνή και εθνικά βραβεία σχεδιασμού και διακρίσεις (WAF, Future Projects Awards, Domes, Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής) καθώς και με υποψηφιότητες για το βραβείο Mies van der Rohe και το βραβείο arcVision για τις γυναίκες στην αρχιτεκτονική.
Η Ρένα Σακελλαρίδου επικεντρώνεται στον καινοτόμο αρχιτεκτονικό σχεδιασμό σε διαφορετικές κλίμακες. Πιστεύει στην ευφυΐα της ιδέας και στη δύναμη της έννοιας και βλέπει την αρχιτεκτονική ως ποιητική του χώρου και της μορφής που οργανώνονται μαζί σε ένα σύνολο μέσω της τάξης, της υλικότητας και του φωτός.
Χριστίνα Παπαδημητρίου | Επιμελήτρια του Ελληνικού Κεφαλαίου της έκθεσης Κυρία Αρχιτέκτων [Frau Architekt]
Η Χριστίνα Παπαδημητρίου είναι αρχιτέκτονας, ιστορικός τέχνης και αρχαιολόγος με σπουδές στην Architectural Association – School of Architecture στο Λονδίνο και στο τμήμα Τέχνης και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Πρίνστον στις Η.Π.Α. Έχει εργαστεί ως αρχαιολόγος και ως αρχιτέκτονας στο ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού συμμετέχοντας σε ανασκαφές και έργα συντήρησης. Από το 2018 έως το 2021 διετέλεσε διευθύντρια του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής. Το 2020 ίδρυσε με τον Μάρκ Μπριτζ το πολιτιστικό, εκπαιδευτικό και ερευνητικό κέντρο Aka | ARCHITECTURE KIDS ATHENS. Διατηρεί ιδιωτικό αρχιτεκτονικό γραφείο στην Αθήνα.
Στοιχεία έκθεσης
Τίτλος έκθεσης Κυρία Αρχιτέκτων [Frau Architekt] _ Ένας αιώνας και πλέον: Γυναίκες στην Αρχιτεκτονική
Τοποθεσία Goethe-Institut Athen (Φουαγιέ & Aίθριο 1ου ορόφου), Ομήρου 14-16, Αθήνα
Διάρκεια 10 Μαΐου – 10 Ιουνίου 2021 (*12 – 14 Μαΐου η έκθεση θα παραμείνει κλειστή για το κοινό)
Ώρες λειτουργίας Δευτέρα-Πέμπτη, 9:00 – 16:00
Την έκθεση του Γερμανικού Μουσείου Αρχιτεκτονικής επιμελήθηκαν οι Mary Pepchinski, Christina Budde, Wolfgang Voigt
Το ελληνικό κομμάτι της έκθεσης επιμελήθηκε η Χριστίνα Παπαδημητρίου
Σχεδιασμός έκθεσης στο Γερμανικό Μουσείο Αρχιτεκτονικής Deserve Wiesbaden, Mario Lorenz, Laura Risse
Προσαρμογή σχεδιασμού έκθεσης για την Αθήνα Grace Studio Athens
Σε συνεργασία με το Γερμανικό Μουσείο Αρχιτεκτονικής της Φρανκφούρτης και με τα Αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη.
Η επίσκεψη στην έκθεση πραγματοποιείται αυστηρά και μόνο κατόπιν ραντεβού.
Για να ορίσετε το ραντεβού σας, παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας μέσω email στο [email protected], αναγράφοντας το ονοματεπώνυμό σας και την επιθυμητή ημέρα και ώρα επίσκεψης και θα λάβετε από εμάς απάντηση με την απαραίτητη επιβεβαίωση.
Μέτρα προστασίας COVID-19
Κατά την επίσκεψή σας παρακαλούμε να φοράτε μάσκα και να τηρείτε τις απαραίτητες αποστάσεις ασφαλείας (1,5-2 μέτρα). Για την παρακολούθηση των βίντεο της έκθεσης είναι απαραίτητο να έχετε μαζί σας ένα ζευγάρι ακουστικών.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα προστασίας από τον COVID-19 στους χώρους του Goethe-Institut θα βρείτε εδώ: https://www.goethe.de/ins/gr/el/sta/ath/ueb/cov/hkz.html
READ ALSO: 10 years Archisearch Scholarships | MSc in Computational Design and Digital Fabrication, Collaboration between the Architecture Departments of Innsbruck University and the University of Nicosia