Panathinaikos New Stadium | Diploma thesis by Nektarios Megalemos and Christodoulos Papadopoulos

The diploma thesis by Nektarios Megalemos and Christodoulos Papadopoulos focuses on the construction of a new “Panathenaic” stadium that will form a new contemporary space that attracts public life and becomes part of everyday life for the citizens of Athens.

Thesis was presented on October 2019 at the Department of Architecture of the National Technical University of Athens and was supervised by Tilemachos Andrianopoulos.

–text by the author

The relationship between the Panathinaikos football stadium on Alexandra’s Avenue, with the surrounding area, is not one-dimensional. The stadium, through its operation, strengthens the Ampelokipoi district, as respectively the area strengthens the stadium during the hours when it does not have any activity inside.
The need to modernize the stadium, combined with the special relationship between Alexandra’s Avenue and the stadium, set the base for planning a modern stadium for Panathinaikos. In order to make possible the building study of a new stadium in the existing place, the immediate area influenced by the stadium should be reorganized through the use of urban tools.
The area had to be modified to keep up with the new needs of a modern stadium with twice the capacity of the existing one.

The new stadium is characterized by three basic principles that are part of its immediate environment and its impact on the urban fabric. Initially, it was considered necessary to keep the height of the stadium at the same level as the existing one, lower than the adjacent apartment buildings. A football stadium, due to its peculiarity as a building, is usually a massive construction.

The new stadium of Panathinaikos, is going to have a capacity of 37,400 seats. Though it is doubled in capacity compared to the existing one, it shouldn’t be also doubled in mass. In addition, on its perimeter it is designed, a public passage – an arcade. The immediate surroundings of the stadium could be used by locals throughout the day.  The arcade can accommodate commercial spaces and can also function as a semi-open passage, within the boundaries of the building block. Finally, two squares are designed around the stadium to relieve the volume of fans.

The field is at the base of the Lycabettus Hill. For this reason it is characterized by strong elevation variations. Depending on the position of the observer, the height of the new building varies from 5 to 16 meters. The volume of the stadium sinks 14 meters below the level of Alexandria Avenue, setting its boundaries very close to the adjacent buildings. However, thanks to the peculiarity of the outer shell, light and air pass unhindered, reaching the ground. The stadium, with dimensions of 206×170 meters, gives a monumental character through its geometric purity.

The clear, rectangular shell geometry is also recognizable inside the stadium by the rectangular opening above the playing field.

The metal shell surrounding the stage is the facade, the structure, the decoration and part of the public space. It is the connection of the city to the interior of the stadium and at the same time it is an autonomous urban center. Also, it is the structural element that supports the roof. In conjunction with the metallic enclosure, a concrete ring is running through the perimeter of the bowl, receiving the loads carried by the roof and the upper tier of the stands.

The modern perception wants the construction of the stadiums away from the city center. We consider that the design of a modern and functional stadium for Panathinaikos is not unambiguous. In result it is not only a club stadium. The new stadium should be a new space for the city, incorporated in the Greek capital, to attract public life and become part of everyday life.

It must be a stadium for Athens, as the Greek word suggests, a “Panathenaic” stadium.

Facts & Credits
Project Title: Panathinaikos New Stadium
Students: Megalemos Nektarios, Papadopoulos Christodoulos
Supervisor: Andrianopoulos Tilemachos
Consultants: Miltiadou Androniki
Date: October 2019
Institution: School of Architecture, National Technical University of Athens

–

Η διπλωματική εργασία του Νεκτάριου Μεγαλέμου και του Χριστόδουλου Παπαδόπουλου έχει ως θέμα τη δημιουργία ενός νέου σύγχρονου και λειτουργικού γηπέδου ποδοσφαίρου του Παναθηναϊκού στην Αθήνα, το οποίο φιλοδοξεί να αποτελέσει έναν νέο χώρο για την πόλη, ο οποίος ενσωματώνεται στην ελληνική πρωτεύουσα, προσελκύει τη δημόσια ζωή και τελικά γίνεται ένα μέρος της καθημερινότητας των πολιτών.

Η εργασία παρουσιάστηκε τον Οκτώβριο του 2019 στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθηνών με επιβλέπων καθηγητή τον Τηλέμαχο Ανδριανόπουλο.

–κείμενο από τον δημιουργό

Η σχέση που δημιουργείται μεταξύ του γηπέδου ποδοσφαίρου του Παναθηναϊκού στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, με την ευρύτερη περιοχή δεν είναι μονοδιάστατη. Το στάδιο μέσω της λειτουργίας του, ενισχύει την ευρύτερη περιοχή κατά τη διάρκεια ενός ποδοσφαιρικού αγώνα, όπως αντίστοιχα η περιοχή ενισχύει το περιβάλλον του σταδίου κατά τις ώρες που αυτό δεν φιλοξενεί κάποια δραστηριότητα στο εσωτερικό.

Η αναγκαιότητα εκσυγχρονισμού του γηπέδου, σε συνδυασμό με την ιδιαίτερη σχέση της Λεωφόρου Αλεξάνδρας και του γηπέδου, αποτέλεσαν την αφορμή, για το σχεδιασμό ενός σύγχρονου σταδίου του Παναθηναϊκού. Για να καταστεί εφικτή η κτιριολογική μελέτη ενός νέου σταδίου στην υφιστάμενη θέση, θα έπρεπε μέσω της χρήσης πολεοδομικών εργαλείων να αναδιοργανωθεί η άμεση περιοχή επιρροής του. Η περιοχή, έπρεπε να ανασυγκροτηθεί ώστε να συμβαδίσει με τις νέες ανάγκες που επιτάσσει ένα σύγχρονο στάδιο διπλάσιας χωρητικότητας από το υφιστάμενο.

Το νέο στάδιο χαρακτηρίζεται από τρεις βασικές αρχές οι οποίες αποτελούν μέρος του άμεσου περιβάλλοντος του, αλλά και του αντίκτυπου που θα έχει στον αστικό ιστό. Αρχικά, κρίθηκε αναγκαίο να κρατηθεί το ύψος του σταδίου, στο ίδιο με το υφιστάμενο, χαμηλότερο δηλαδή από τις όμορες πολυκατοικίες. Ένα ποδοσφαιρικό στάδιο, λόγο της ιδιομορφίας που έχει ως κτίριο είναι συνήθως μια μεγάλη ογκώδη κατασκευή. Στη συγκεκριμένη περίπτωση λόγο της τοποθεσίας του, το νέο στάδιο χωρητικότητας 37,400 θέσεις αν και διπλάσιο σε χωρητικότητα από το υπάρχων, δεν θα έπρεπε να φαίνεται και διπλάσιο σε μέγεθος.

Επιπλέον, περιμετρικά του δημιουργείται, ένα δημόσιο πέρασμα – μια στοά. Το άμεσο περιβάλλον του σταδίου θα πρέπει να χρησιμοποιείται από τους κάτοικους της περιοχής καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Η στοά, μπορεί να φιλοξενήσει εντός της, εμπορικούς χώρους αλλά και να λειτουργήσει ως ημιυπαίθριο πέρασμα, στα όρια του οικοδομικού τετραγώνου. Τέλος, σχεδιάζονται δυο πλατείες περιμετρικά του σταδίου για την εκτόνωση του μεγάλου όγκου των φιλάθλων.

Το πεδίο, βρίσκεται στους πρόποδες του λόφου του Λυκαβηττού. Για το λόγο αυτό χαρακτηρίζεται από έντονες υψομετρικές διαφοροποιήσεις. Ανάλογα από τη θέση που βρίσκεται ο παρατηρητής, το ύψος του νέου κτιρίου μεταβάλλεται από 5 μέχρι και 16 μέτρα. Ο όγκος του σταδίου, βυθίζεται 14 μέτρα κάτω από τη στάθμη της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, θέτοντας τα όρια του πολύ κοντά με τα όμορά κτίρια. Ωστόσο, χάρη στην ιδιομορφία του εξωτερικού κελύφους, το φως και ο αέρας περνούν ανεμπόδιστα φτάνοντας μέχρι το έδαφος. Το στάδιο, γενικών διαστάσεων 206 Χ 170 μέτρων, προσδίδει μέσω της γεωμετρικής του καθαρότητας ένα μνημειακό χαρακτήρα. Η καθαρή, ορθογωνική γεωμετρία του κελύφους, είναι αναγνωρίσιμη και στο εσωτερικό του σταδίου μέσω του ορθογώνιου ανοίγματος πάνω από τον αγωνιστικό χώρο.

Το μεταλλικό κέλυφος που περικλείει το στάδιο, είναι η όψη, η δομή, η διακόσμηση και μέρος του δημόσιου χώρου. Αποτελεί τη σύνδεση της πόλης με το εσωτερικό του σταδίου και ταυτόχρονα είναι ένα αυτόνομo αστικό κέντρο. Παράλληλα, αποτελεί το φορέα που στηρίζει την οροφή. Σε συνδυασμό με το μεταλλικό περίβλημα, εξίσου σημαντική είναι και η σκυροδετημένη δακτύλιος που διατρέχει την περίμετρο του κοίλου, παραλαμβάνοντας τα φορτία που ασκεί το στέγαστρο και το άνω διάζωμα των κερκίδων.

Η σύγχρονη κυριαρχούσα αντίληψη, φέρει τα στάδια μακριά από το κέντρο της πόλης. Θεωρούμε πως ο σχεδιασμός ενός σύγχρονου και λειτουργικού σταδίου για τον Παναθηναϊκό δεν είναι μονοσήμαντος. Δεν είναι δηλαδή απλώς ένα στάδιο ενός συλλόγου.

Το νέο στάδιο πρέπει να αποτελεί ένα νέο χώρο για την πόλη, που να ενσωματώνεται στην ελληνική πρωτεύουσα, να προσελκύσει τη δημόσια ζωή και να γίνει μέρος της καθημερινότητας. Πρέπει να είναι ένα στάδιο για την Αθήνα, ένα Παναθηναϊκό στάδιο.

Στοιχεία έργου
Τίτλος εργασίας: Νέο στάδιο Παναθηναϊκού
Φοιτητές: Νεκτάριος Μεγάλεμος, Χριστόδουλος Παπαδόπουλος 
Επιβλέπων καθηγητής: Τηλέμαχος Ανδριανόπουλος 
Σύμβουλος καθηγητής: Ανδρονίκη  Μιλτιάδου 
Έτος: Οκτώβριος 2019
Σχολή: Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθηνών